موانع رسیدن به مقام رضای الهی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: جهل،
حسد،
طمع،
بخل،
نادانی.
پرسش: چه عواملی مانع رسیدن انسان به
مقام رضای الهی می‌شوند؟
پاسخ: جهل و نادانی، اصلی‌ترین مانع تحقق صفات پسندیده است؛ زیرا تحقق صفات پسندیده در اثر
علم و آگاهی به ارزش و اهمیت آن پدید می‌آید؛ همچنین در
روایات به حسد، بخل و طمع نیز به عنوان موانع اصلی رسیدن انسان به مقام رضای الهی اشاره شده است.
رضا حالتی نفسانی بوده و به معنای خشنودی از
قضا و قدر الهی است. کسی که به مقام رضا برسد، نه تنها به قضای پروردگار اعتراضی نمی‌کند، بلکه از آن خشنود است. البته معانی دقیق دیگری نیز برای مقام رضا بیان شده است.
به نظر می‌رسد عمده‌ترین موانع رسیدن به مقام رضا همان موانعی است که به صورت عام، مانعی برای رسیدن به هر فضیلت و صفت پسندیده می‌شود؛ بر‌این‌اساس برخی از موانع عبارت‌اند از:
جهل و نادانی، اصلی‌ترین مانع تحقق صفات پسندیده است؛ زیرا تحقق صفات پسندیده در اثر علم و آگاهی به ارزش و اهمیت آن پدید می‌آید؛ مثلاً در مورد صفت رضا می‌توان گفت رضا در صورتی محقق می‌شود که انسان بداند هر آنچه در عالم تحقق می‌یابد با اذن و اراده الهی صورت می‌گیرد، و بداند
خداوند خیر محض است و در مرحله اول، هیچ اراده شرّ و ضرر رساندن به هیچ فرد باایمانی را ندارد و هرآنچه به ظاهر برای او شرّ و ضرر به نظر می‌رسد، در صورت
صبر و
رضا در واقع خیر او خواهد بود؛ بنابراین،
مؤمن باید بداند که هر چه برای او اتفاق می‌افتد بر اساس قضا و قدر الهی است؛ و مشتمل خیر است؛ بنابراین جهل به این حقایق مانع تحقق مقام رضا است؛ علاوه بر این‌که جهل و نادانی موجب باورهای غلط می‌شود که یکی از موانع تحقق صفات پسندیده است.
دومین مانع خصال نیک انسانی، آلایش به صفات ناپسند اخلاقی است؛ صفات ناپسند مانع بالندگی انسان و اتصاف به صفات پسندیده است؛ از جمله این صفات عبارت‌اند از:
حضرت علی (علیه‌السّلام) بخل را کانون تمام عیب‌ها معرفی کرده و آن‌را
تشبیه به افساری می‌کند که انسان را به سوی بدی‌ها سوق می‌دهد و زمینه برای گناهان دیگر می‌داند:
«البُخْلُ جامعٌ لِمساوِی الْعُیوبِ، وَ هُوَ زِمامٌ یُقادُ بِه الی کُلِّ سُوء؛
بخل ورزیدن کانون تمام عیب‌ها و افساری است که انسان را به سوی هر بدی می‌کشاند.»
دومین صفت ناپسندی را که مانع رشد و سعادت انسان می‌گردد، حسد است. حضرت علی (علیه‌السّلام) سفارش می‌کند از حسد دوری کنید؛ زیرا حسد ریشه ایمان را از بین می‌برد. ایشان می‌فرماید:
«و لا تتحاسدوا فان الحسدَ یاکُلُ الایمان کما تاکل النّار الحطب؛
به یکدیگر حسد نورزید که
ایمان را می‌خورد، چنان‌که آتش هیزم خشک را می‌خورد».
سومین صفتی که مانع رشد انسان در جنبه‌های مختلف می‌شود، طمع‌ورزی است که انسان را به زبونی و پستی وادار می‌کند. امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید:
«اماکثر مصارعِ العُقول تحتَ بُروقِ المطع، الطّامع فی وِثاقِ الذُّل؛
بستر مرگ خردها بیشتر زیر برق شمشیر آزمندی‌ها است، طمع‌کار همواره در بند زبونی و خواری است».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «موانع رسیدن به مقام رضای الهی»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۶/۲۹.
