• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بهشت‌های هفت‌گانه‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: دارالسلام، دارالجلال، جنت المأوی، جنت خلد، بهشت عدن، جنت فردوس، جنت نعیم.

پرسش: در صورت امکان بهشت‌های هفت‌گانه را برای بنده شرح دهید.

پاسخ: دارالسلام، دارالجلال، جنت المأوی، جنت خلد، بهشت عدن، جنت فردوس و جنت نعیم
[۱] اعانة الطالبین، ج ۴، ص ۳۸۵.
نام بهشت‌های هفت‌گانه‌ ای است که در منابع روایی و تفسیر ی ما آمده است.

فهرست مندرجات

۱ - بهشت‌های هفت‌گانه
       ۱.۱ - ۱. دارالسلام
              ۱.۱.۱ - دیدگاه برخی مفسران
              ۱.۱.۲ - دیدگاه دیگری در این‌باره
              ۱.۱.۳ - دیدگاه جبایی
              ۱.۱.۴ - دیدگاه ابن عباس
              ۱.۱.۵ - دیدگاه علامه طباطبایی
       ۱.۲ - ۲. دارالجلال
              ۱.۲.۱ - روایتی از پیامبر اکرم
       ۱.۳ - ۳. جنت المأوی
              ۱.۳.۱ - روایتی از رسول خدا
       ۱.۴ - ۴. جنت خلد (بهشت جاودان)
       ۱.۵ - ۵. جنت عدن
              ۱.۵.۱ - روایت اول
              ۱.۵.۲ - روایت دوم
              ۱.۵.۳ - روایت سوم
              ۱.۵.۴ - روایت چهارم
       ۱.۶ - ۶. جنت فردوس
              ۱.۶.۱ - روایت اول
              ۱.۶.۲ - روایت دوم
              ۱.۶.۳ - روایت سوم
       ۱.۷ - ۷. جنت نعیم
              ۱.۷.۱ - دیدگاه علامه طباطبایی
۲ - دیدگاه مفسران درباره بهشت‌های هفت‌گانه
۳ - نتیجه بحث
۴ - پانویس
۵ - منبع


در این‌جا با بهره‌گیری از آیات و روایات و دیدگاه‌های مفسران به معرفی هر‌یک از این بهشت‌ها می‌پردازیم:

۱.۱ - ۱. دارالسلام

خدای متعال در قرآن کریم می‌فرماید:"و خداوند به سرای صلح و سلام دعوت می‌کند".

۱.۱.۱ - دیدگاه برخی مفسران

برخی معتقدند منظور از سلام در این‌جا، همان خدای متعال است؛ چرا ‌که خداوند دعوت می‌کند به‌سوی خانه‌ی خود و خانه‌ی خدا همان بهشت است.
[۳] این نظر از حسن و قتاده نقل شده است.


۱.۱.۲ - دیدگاه دیگری در این‌باره

برخی گفته‌اند مقصود از دارالسلام، جایی است که، ساکنانش از هر‌گونه آسیب‌ها در امانند.

۱.۱.۳ - دیدگاه جبایی

از جبایی نقل شده است که بهشت را بدین جهت دارالسلام نامیدند، چون که ساکنانش از دست هم در أمن و سلامت هستند، ملائکه بر آنان سلام می‌کنند، پروردگارشان بر آنها سلام می‌رساند، در آن‌جا جز سلام چیز دیگری نمی‌شنوند، همچنین به غیر از سلام و سلامت چیزی نمی‌بینند. این دیدگاه مورد تأیید قول خدای متعال است که می‌فرماید:"گفتار و ( دعا ی) آنها در آن‌جا سلام است".
[۵] بعض ما وردفی الدنیا و الاخرة، ص۳۲، نشر دار المصطفی.


۱.۱.۴ - دیدگاه ابن عباس

همچنین از ابن عباس نقل شده است:دارالسلام همان بهشت است، ساکنانش از هر‌گونه آفت، آسیب، نقص، مریضی و بیماری در امان هستند، ساکنان دارالسلام از پیری، مرگ ، تغییر و تحول فیزیکی مصون و محفوظ‌اند. آنان کسانی هستند که در آن‌جا گرامی‌اند و هرگز مورد اهانت واقع نمی‌شوند. آنان همیشه عزیزند و هرگز ذلیل و خوار نمی‌شوند. ساکنان دارالسلام همیشه غنی‌اند و هرگز فقر به سراغشان نخواهد آمد. آنان سعادت یافتگان‌اند و هیچ‌وقت شقی نخواهند شد....، در قصرهای دُرّ و مرجان که درهایش به‌سوی عرش رحمان گشوده می‌شود، ساکن‌اند، در آن‌جا ملائکه از هر سو بر آنان وارد می‌شوند و می‌گویند سلام بر شما به آنچه بر آن صبر کردید، پس خوشا به این عاقبت

۱.۱.۵ - دیدگاه علامه طباطبایی

علامه طباطبایی در تفسیر گران‌سنگ المیزان در تفسیر قول خدای متعال که می‌فرماید:"لهم دار السلام". می‌نویسد: منظور از سلام همان معنای لغوی آن است که از ظاهر سیاق آیه بر‌می‌آید و آن در امان بودن از آفات و آسیب‌های ظاهری و باطنی است. دارالسلام همان‌جایی است که هر‌گونه آسیبی نظیر مرگ، پیری مریضی، فقر، حزن و اندوه و.... در آن راه ندارد، و این همان بهشت موعود است.
هم‌چنین گفته شده است که بهشت را دارالسلام نامیدند، بدان جهت که آن‌جا، خانه‌ی خداوند است که همان صحت و سلامتی است.

۱.۲ - ۲. دارالجلال

دومین بهشت نامش دار الجلال است.

۱.۲.۱ - روایتی از پیامبر اکرم

در روایت از رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نقل شده است که آن حضرت فرمود: هر کسی که در راه خدا با صدای بلند بگوید:"لا اله الاّ الله" خداوند به این سبب رضایت خویش را برای او مقرر می‌کند و کسی که به مقام رضوان الاهی برسد، خداوند او را همنشین حضرت ابراهیم و حضرت محمد ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در دارالجلال می‌کند. از حضرت سؤال شد؟ یا رسول الله دارالجلال کجاست؟ فرمود:بهشتی است که خداوند آن به نام خود، نام‌گذاری کرد. در آ ن‌جا ساکنانش هر صبح و شام نظاره گر خدای صاحب جلال و اکرام هستند.
[۹] بقیة المباحث، ص ۱۹۶.


۱.۳ - ۳. جنت المأوی

جنت المأوی بهشتی است ارواح شهدا به آن‌جا می‌رود.
[۱۰] تاج العروس، ج ۱۰، ص ۲۶.


۱.۳.۱ - روایتی از رسول خدا

از پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در فضیلت ماه رمضان نقل شده است که فرمود: خداوند (روزه‌داران را) در جنت المأوی هزار قصر ساخته شده از طلا مرحمت می‌کند.

۱.۴ - ۴. جنت خلد (بهشت جاودان)

بهشت جاودان، همان بهشتی است که رسول خدا در وصف آن فرمود: کسی که دوست دارد زندگیش مانند زندگی و حیات من باشد و در جنت خلدی که پروردگار به من وعده فرموده ساکن شود، آن بهشتی که خداوند به دست خویش ستون‌ها و عمودهایش را درست کرده، باید ولایت علی ـ علیه‌السلام ـ را پذیرفته باشد.
[۱۲] مناقب امیرالمؤمنین، ج ۱، ص ۴۲۶ ؟؟؟.


۱.۵ - ۵. جنت عدن

علامه حلی می‌گوید: جنت عدن را از آن جهت عدن نامیدند که آن‌جا محل اقامت دائمی و جاودانه است.
[۱۳] منتهی المطب، ج ۱، ص ۵۴۴.


۱.۵.۱ - روایت اول

در روایتی از پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ آمده است که آن حضرت فرمود: من درختی هستم که فاطمه شاخه‌ی آن، علی بارور کننده، حسن و حسین میوه‌های آن و شیعیان و محبان ما برگ‌های سبز این درخت هستند. اصل این درخت در بهشت عدن است.
[۱۴] شهید اول، ذکری، ص ۶.
کاشف الغطاء می‌گوید: بهشت عدن وسط بهشت است.
[۱۵] کاشف الغطاء، کشف الغطاء، ج ۲، ص ۳۰۲.


۱.۵.۲ - روایت دوم

در روایتی دیگر آمده است: بهشت عدن آن بهشتی است که خداوند با دست خویش آن را ایجاد کرده و تاکنون کسی آن را ندیده است.
[۱۶] وسائل الشیعة.


۱.۵.۳ - روایت سوم

همچنین در حدیثی دیگر می‌خوانیم:خدای متعال خود به دست خویش بهشت عدن را خلق کرده و خود درختانش را کاشته، کاخ‌ها و قصرهایش را ساخته، نهرهایش را جاری نموده، سپس فرمود:"همانا مؤمنان رستگار شدند...".

۱.۵.۴ - روایت چهارم

نیز در روایت دیگر آمده است:بهشت عدن دیوارهایش از یاقوت قرمز و کلیدهایش از مروارید است.

۱.۶ - ۶. جنت فردوس

جنت فردوس آن بهشتی است که خدای متعال آن را از طلا و نقره بنا کرده و در لابه‌لای آن مشک و عنبر خوش بو قرار داده است.

۱.۵.۱ - روایت اول

در روایت می‌خوانیم، خداوند بهشت را از مشک و عنبر ساخته و در آن بهشت از بهترین میوه‌ها و بهترین ریحان‌ها کاشته است. و بهشت فردوس بالاترین درجات بهشت است.
[۲۰] کاشف الغطاء، کشف الغطاء، ج ۲، ص ۱۹.
این همان بهشتی است که حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ در گریه‌ ی فراق پدرش ـ پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در توصیف آن می‌گوید:ای پدر تو دعوت پروردگارت را ا جابت کردی، هنگامی‌که تو را دعوت نمود. ای پدر جنب فردوس جایگاه تو است. بنابراین فردوس نام آن بهشتی است که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در آن‌جا ساکن است.
[۲۱] شوکانی، نیل الاوطار، ج ۴، ص ۱۶۱.


۱.۵.۲ - روایت دوم

این بهشت (فردوس) سقفش عرش پروردگار است و در آن دو قصر سبز و سفید از جنس مروارید ساخته شده است. قصر سفید دارای هفتاد هزار واحد (غرفه) است که ساکنانش پیامبر و اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ هستند. قصر سبز نیز دارای هفتاد هزار واحد است که ساکنان آن نیز حضرت ابراهیم و آل‌ابراهیم ـ علیهم‌السلام ـ هستد.

۱.۵.۳ - روایت سوم

در روایت دیگر آمده است: جنت فردوس، دیوارهایش از نور و نور غرفه‌ها و واحدهایش از نور پروردگار است.

۱.۷ - ۷. جنت نعیم

در ثواب و فضیلت ماه مبارک رمضان آماده است:چون ماه مبارک به روز هفتم رسد خداوند در جنت نعیم ثواب چهل هزار شهید و چهل هزار صدیق را به تو می‌دهد. این همان بهشتی است که حضرت ابراهیم ـ علیه‌السلام ـ در دعایش در توصیف آن می‌گوید:خدایا مرا از وارثان جنت نعیم قرار بده.

۱.۱.۵ - دیدگاه علامه طباطبایی

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌گوید:بهشت نعیم، همان بهشت ولایت است. وی همچنین می‌گوید:کراراً بیان شد که نعیم؛ یعنی ولایت و جنت نعیم همان بهشت ولایت است.


لازم به ذکر است که عده‌ای از مفسران معتقدند که تمام این بهشت‌های هفت‌گانه در حقیقت یکی است و همه‌ی این اسامی بر یک بهشت صدق می‌کند؛ زیرا‌که بهشت از آن جهت که جای اقامت دائمی است به آن جنت عدن می‌گویند و از آن جهت که جای سلامتی و امن است و ساکنانش از هر حزن و اندوهی در امان هستند، دارالسلام می‌گویند.
[۲۸] اعانة الطالبین، ج ۴، ص ۳۸۵.



نتیجه این‌که بهشت در واقع یکی است و دارای مراتب و درجاتی است که به تناسب آن مرتبه و درجه، اسم خاص و معینی دارد.


۱. اعانة الطالبین، ج ۴، ص ۳۸۵.
۲. یونس (۱۰)، آیه ۲۵.    
۳. این نظر از حسن و قتاده نقل شده است.
۴. یونس (۱۰)، آیه ۱۰.    
۵. بعض ما وردفی الدنیا و الاخرة، ص۳۲، نشر دار المصطفی.
۶. علامه مجلسی، بحار الانوار، ج ۸، ص ۱۹۴.    
۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۷، ص ۳۴۵.    
۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۳۹.    
۹. بقیة المباحث، ص ۱۹۶.
۱۰. تاج العروس، ج ۱۰، ص ۲۶.
۱۱. شیخ صدوق، فضائل الاشهر الثلاثة، ص ۸۵.    
۱۲. مناقب امیرالمؤمنین، ج ۱، ص ۴۲۶ ؟؟؟.
۱۳. منتهی المطب، ج ۱، ص ۵۴۴.
۱۴. شهید اول، ذکری، ص ۶.
۱۵. کاشف الغطاء، کشف الغطاء، ج ۲، ص ۳۰۲.
۱۶. وسائل الشیعة.
۱۷. محاسن برقی، ج ۱، ص ۱۵۵.    
۱۸. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیة، ج ۱، ص ۲۹۶.    
۱۹. محقق مقدس اردبیلی، زبدة البیان، ص ۵۵.    
۲۰. کاشف الغطاء، کشف الغطاء، ج ۲، ص ۱۹.
۲۱. شوکانی، نیل الاوطار، ج ۴، ص ۱۶۱.
۲۲. مسائل علی بن جعفر ومستدرکاتها، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، ص ۳۴۵.    
۲۳. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیة، ج ۱، ص ۲۹۶.    
۲۴. شیخ صدوق، امالی، ص ۱۰۴.    
۲۵. شعراء (۲۶)، آیه ۸۷.    
۲۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۱، ص ۳۶۹.    
۲۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۹، ص ۱۲۱.    
۲۸. اعانة الطالبین، ج ۴، ص ۳۸۵.



پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : بهشت | کلام | معاد شناسی




جعبه ابزار