مشکلات جمع آوری آثار علوی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام علی (علیه‌السّلام)،
نهج البلاغه،
شیعه،
اهل بیت.
پرسش: با توجه به عظمت و ارزش‌های والای سخنان امام علی (علیه‌السّلام) چرا قبل از
سیدرضی جامعه اسلامی به فکر تدوین شایسته آثار امام (علیه‌السّلام) نپرداخت؟
چرا در طول ۴۰۰ سال (از زمان امام (علیه‌السّلام) تا سید رضی) دانشمند محققی، این ضرورت را درک نکرده و برای استفاده عموم مردم، حرکت سازنده‌ای را آغاز نکرده است؟
و چرا در طول سالیان طولانی (۴ قرن) مردم از فیض وجود کتابی مانند نهج البلاغه محروم بوده‌اند؟ و با مشکلات و دردسرهای زیاد برخی از رهنمودهای امام را فراهم می‌نمودند؟
پاسخ: شیعیان و پیروان اهل بیت (علیهم‌السّلام) در این دوره غم‌بار و خونین، دچار مشکلات فراوانی بودند و نمی‌توانستند آزادانه آثار امام علی (علیه‌السّلام) را در جوامع آن روز مطرح نمایند و کتاب‌های روائی و آثار علوی را از ترس پنهان یا حتی دفن می‌کردند.
با اندک مطالعه و بررسی تاریخ غم‌بار و خون آلود (از شهادت امام تا سال ۴۰۰ هجری) پاسخ سئوالات فوق تا حدودی روشن است، زیرا شیعیان و پیروان اهل بیت (علیهم‌السّلام) در این دوره غم‌بار و خونین، دچار مشکلات فراوانی بودند و نمی‌توانستند آزادانه آثار امام علی (علیه‌السّلام) را در جوامع آن روز مطرح نمایند و به تاکتیک‌های گوناگونی روی می‌آوردند مانند:
• شیعیان کتاب‌های روائی و آثار علوی را از ترس پنهان می‌کردند.
• شیعیان در بسیاری از موارد در دل خروارها خاک آثار فرهنگی را دفن می‌کردند.
• شیعیان جرأت بیان واقعیت‌ها را نداشتند.
• بسیاری از کسانی که حافظ سخنان امام (علیه‌السّلام) بودند انکار می‌کردند.
• برای حفظ جان دانشمندان شیعه به پنهان کاری و مخفی شدن، روی می‌آورند.
و انزوای سیاسی شیعیان، هجرت‌های غم بار دانشمندان اسلام، و محرومیت‌های جانکاه پیروان امام علی (علیه‌السّلام) تا قرن چهارم، تداوم یافت و عاشقان و حافظان آثار علوی فرصت تبلیغ و ترویج سخنان امام (علیه‌السّلام) را نیافتند.
امام در قرن چهارم، با پیدایش تحولات سیاسی در کشورهای اسلامی، که شیعیان حکومت و قدرت، را به دست گرفتند توانستند موفقیت‌های چشم‌گیری را به دست آوردند که یکی از آنها تدوین نهج البلاغه می‌باشد.
موفقیت سید رضی علل و عوامل گوناگونی دارد که همه آن به تحولات سیاسی، فرهنگی قرن چهارم هجری مربوط می‌گردد، زیرا سیدرضی در سال ۳۵۹ هجری متولد شد و کار تالیف و تدوین نهج البلاغه در سال ۴۰۰ پایان پذیرفت. برای این که زمینه‌های مناسب آن روزگاران را بهتر مورد شناسایی قرار دهیم باید به برخی از تحولات مهم قرن چهارم، توجه نماییم، مانند:
• اوضاع اجتماعی سیاسی شیعیان با انقلاب
آل بویه در کرمان و با همکاری شیعیان
مازندران عوض د و کم کم روی پای خود ایستادند.
• دانشمندان شیعه در برخی از امور، رهبری مردم را به دست گرفتند.
• حرکت‌های وسیع و گسترده‌ای جهت تاسیس حوزه‌های علمیه آغاز شد.
• از سراسر بلاد اسلامی آن روز دانشمندان فراوانی در حوزه‌های علمیه شیعه گرد آمدند و وظیفه تعلیم و تربیت دانشجویان و طلاب علوم اسلامی را عهده‌دار شدند.
• قرن چهارم تبدیل به قرن تالیف و ترجمه و تدوین کتب اسلامی شد.
• شیعیان در برخی از کشورها، حکومت را به دست گرفتند و برخی دیگر در کادر حکومت و رهبری جامعه حضور فعال و تعیین کننده‌ای پیدا نمودند.
محمد دشتی، راه مقابله با مشکلات جوانی از دیدگاه نهج البلاغه، ص۵، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۱۲/۲۲.
