تفاوت واژه جن با غشی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: پوشش،
جن،
غشی،
ستر.
پرسش: «جن» و هر واژگانی که برگرفته از ریشه «جنن» است، معنایشان چیست و چه تفاوتی با واژگانهایی دارد که از ریشه «غشی» استخراج شده‌اند؟
پاسخ: این دو ریشه، در اصل معنای
پوشش و پوشیده بودن با هم اشتراک دارند، اما در نحوه و نوع پوشش اختلاف دارند. ریشه «جن» هم درباره پوشش‌های
ملاصق (چسبیده) و هم غیر ملاصق (غیر چسبیده) به کار می‌رود، ولی ریشه «غشی» فقط در پوشش ملاصق (چسبیده) استعمال می‌شود.
همچنین «جن» فقط در پوشش ضخیم به کار می‌رود، ولی «غشی» (غشاء) در پوشش رقیق و نازک نیز استعمال می‌شود.
جن از ریشه «ج ن ن» (جن یجن جنا) مشتق شده است که در اصل به معنای پوشاندن، مستور کردن و پوشیده بودن است.
این ریشه هم به صورت
لازم و هم به صورت
متعدی بنفسه و هم
متعدی به حرف جر استعمال می‌شود.
مشتقات بسیاری از این ماده، در
قرآن کریم به کار رفته است؛ مانند: «فلما جن علیه اللیل»،
«اتخذوا ایمانهم جنة»،
«و اذ انتم اجنة فی بطون امهاتکم»،
و موارد بسیار دیگر.
جنة یعنی هر باغ و بستانی که دارای درختان انبوه است و
زمین را می‌پوشاند. به
بهشت، «جنة» گویند؛ چراکه اکنون ثواب و نعمت هایش بر ما مخفی است.
واژه «جن» به موجودات نامرئی نیز اطلاق می‌شود که از چشم و حواس ظاهری ما پنهانند. «جنین» به فرزندی می‌گویند که در شکم مادرش، پنهان و پوشیده است. از
سلاح و سپر، «جنة» تعبیر شده، چراکه وسیله و پوششی است که
انسان را حفظ می‌کند، هم چنان که در حدیثی از رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمده است: «الصوم جنة»؛
یعنی
روزه نگاه دارنده و سپری برای مؤمنان است. به قلب، «جنان» می‌گویند به دلیل این که در بدن انسان، پنهان و پوشیده است.
کفن و
قبر را «جنن» نامیده‌اند به جهت این که مرده در آن پوشیده می‌شود. «مجنون» کسی است که عقلش پوشیده شده است.
بنابراین، ریشه همه این معانی به همان معنای اصلی برمی گردد.
«غشی» از ریشه «غ ش ی» (غشی یغشی غشاوة و غشاء) گرفته شده است و به معنای پوشیده بودن، پوشاندن و فرا گرفتن است.
مشتقات گوناگونی از این ماده، در قرآن کریم آمده است؛ مانند: «فغشیهم من الیم ما غشیهم»،
«و تغشی وجوههم النار»،
«و اللیل اذا یغشی»،
«اذ یغشیکم النعاس»،
و موارد دیگر.
روشن شد که ریشه‌های «جن» و «غشی» هر دو در اصل به معنای پوشاندن و پوشیدن است. با این وجود، تفاوت‌های دقیق و ظریفی نیز دارند. این کلمات در اصل پوشش و پوشیده بودن اشتراک دارند، اما در نحوه و نوع پوشش اختلاف دارند.
«جن» به معنای «ستر» است؛ ستر چیزی است که انسان را از دیگری بپوشاند، اگرچه آن چیز، به انسان چسبیده و متصل نباشد؛ مانند دیواری که انسان، پشت آن، پنهان است که از آن، چنین تعبیر می‌شود: «استجننت بالحیطان» «استجن فلان اذا استتر بشی‌ء»
یا «تسترت بالحیطان».
اما «غشی» (غشاء) همانند «غطاء»، تنها به پوششی می‌گویند که چسبیده باشد؛ مانند این که انسان با
لباس خود را بپوشاند؛ در این جا گفته می‌شود: «استغشیت الثیاب» یا «تغطیت بالثیاب» اما نمی‌توان گفت: «استغشیت الحیطان» یا «تغطیت بالحیطان».
بنابراین، «جن» درباره پوشش ملاصق و غیر ملاصق (چسبیده و غیر چسبیده) به کار می‌رود، اما «غشی» فقط در پوشش ملاصق استعمال می‌شود.
تفاوت دیگر این است که «غشی» (غشاء) گاه در پوششی به کار می‌رود که رقیق و نازک است به طوری که بیننده گمان می‌کند که اصلا پوششی نیست؛ از این رو به اعصاب رقیقی که بسیاری از اعضای بدن را فراگرفته، «اغشیة البدن» گفته می‌شود. اما «جن» به پوششی گفته می‌شود که موجب پنهان شدن آنچه زیر آن است، می‌گردد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تفاوت جن با غشی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱/۲۴.
