تفاوت عضو سالم و معیوب در قصاص
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دیه،
قصاص، چشم، ناقص، سالم، عضو معیوب
پرسش: در قصاص عضو، آیا تفاوتی بین عضو سالم و عضو معیوب وجود ندارد؟
پاسخ اجمالی: در قرآن کریم به‌طور کامل به این موضوع اشاره نشده است؛ ولی در روایات
ائمه (علیهم‌السّلام) تفاوت‌هایی میان دیه و قصاص عضو ناقص، با دیه و قصاص عضو سالم وجود دارد.
در قرآن کریم و درباره قصاص نفس و نیز قصاص اعضای بدن انسان چنین آمده است: «وَ کَتَبْنا عَلَیْهِمْ فیها اَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَ الْعَیْنَ بِالْعَیْنِ وَ الْاَنْفَ بِالْاَنْفِ وَ الْاُذُنَ بِالْاُذُنِ وَ السِّنَّ بِالسِّنِّ وَ الْجُرُوحَ قِصاصٌ؛
و ما در آن کتاب بر آنها مقرر داشتیم که جان در برابر جان و چشم در برابر چشم و بینی در برابر بینی و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان است (قصاص می‌شوند) و زخم‌ها نیز قصاص دارند».
در این آیه اعلام نشده است که اگر عضوی معیوب باشد، نمی‌توان عضو سالم را در برابر آن قصاص کرد. و در این مسأله باید به روایات مراجعه کرد.
با مراجعه به روایات مربوط به قصاص و دیه، تفاوت‌هایی میان دیه و قصاص عضو ناقص، با دیه و قصاص عضو سالم مشاهده می‌شود:
امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: «
امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) در مورد مرد یک چشمی که همان چشم سالمش نیز توسط فردی کور شده بود، حکم داد که یکی از دو چشم طرف مقابل را کور کنند و علاوه بر آن، نیمی از دیه چشم نیز به فردی که کاملاً کور شده پرداخت شود.البته اگر فرد آسیب‌دیده بخواهد، می‌تواند دیه کامل را گرفته و از
[کور کردن
] چشم جانی در گذرد».
امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: «اگر زبان کسی را ببرند که لال باشد یا چشم کسی را از حدقه خارج کنند که نابینا باشد...، باید یک سوم خونبها بپردازند».
از
امام صادق (علیه‌السّلام) پرسیدند: اگر دست ناسالم کسی را ببرند خونبهای آن چیست؟ آن حضرت فرمود: «در دست شل و ناسالم یک سوم دیه پرداخت می‌شود».
امام صادق (علیه‌السّلام) در مورد چشم کوری که در جایش استوار است و
[بر اثر جنایت شخصی
] فرو می‌رود، فرمود: «امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (علیه‌السّلام) در چنین پرونده‌ای حکم فرمود که نصف دیه چشم سالم به آسیب‌دیده پرداخت شود».
لازم به ذکر است که در کتب فقهی، این روایات مورد بررسی قرار گرفته و حکم نهایی با جمع‌بندی میان روایات اعلام شده است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تفاوت عضو سالم و معیوب در قصاص»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۱/۲۵.
