اشک
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اشک، اشک بر امام حسین، اشک از خوف خدا.
پرسش: آیا دلیلی بر افضلیت اشک برای
امام حسین (علیه‌السلام) نسبت به اشک از
خوف خدا داریم؟
پاسخ: روایات زیادی در فضیلت اشک خوف و گریه بر امام حسین (علیه‌السلام) که از روی شعور و معرفت باشد، وارد شده است و برای هر دو آثار زیاد فردی و اجتماعی بیان شده است، اما روایتی که صراحت بر افضلیت اشک بر امام حسین (علیه‌السلام) نسبت به اشک خوف از خدا داشته باشد مشاهده نشده، ولی می‌توان گفت: همه اعمال
انسان در راستای رسیدن آدمی به
مقام عبودیت و بندگی الهی است؛ چنان‌که بهترین تاج افتخار برای رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) عبد بودن و
بندگی ایشان است و در تشهد نماز می‌خوانیم: «اشهد انّ محمداً عبده و رسوله». رسیدن به
خوف و رجای الهی و اشک مخلصانه از خوف و خشیت خدا، یکی از مراتب عبودیت و بندگی و مقام
کمال انسانی است. بنابراین، اشک برایامام حسین (علیه‌السلام) نیز یکی از اسباب و راه‌های رسیدن به آن کمال و مرتبه والای بندگی است.
از شیوه‌های معمول در عزاداری و سوگواری، اشک ریختن است که به‌طور طبیعی هر انسانی در
غم فراق عزیزی اندوهگین می‌شود و اشک می‌ریزد.
در روایات نقل شده است که
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در
مرگ فرزندش «ابراهیم» و یکی از
صحابه جلیل‌القدر بنام «
عثمان بن مظعون»
و در شهادت «جعفر بن «
ابی‌طالب» و «
زید بن حارثه» گریه کرد.
گریه کردن بر مصائب امام حسین (علیه‌السلام) نیز از شیوه‌های معمول
عزاداری است.
امام رضا (علیه‌السلام) فرمود: «فَعَلَی مِثْلِ الْحُسَیْنِ فَلْیَبْکِ الْبَاکُونَ؛
پس بر همانند حسین باید گریه‌کنندگان، گریه کنند.»
گریه خوف از خدا دارای آثار فردی و اجتماعی فراوان است که به برخی از آن آثار که در
روایات بیان شده‌اند، اشاره می‌کنیم:
نجات از
آتش جهنم؛ ۲. پاداشی چون بهشت؛ ۳. بخشیده شدن
گناهان؛ ۴. محشور شدن با
پیامبران، صدیقین،
شهدا و صالحان؛ ۵. جلب
رحمت الهی؛ ۶. نورانی شدن
قلب و ... .
یکی از آثار اجتماعی اشک خوف، این است که اگر شخصی در یک گروه و امتی باشد و از
ترس خداوند متعال اشک بریزد،
خداوند به خاطر اشک او بر آن امت، نیز رحم می‌کند و اگر مستحق
عذاب باشند، از عذابشان صرف نظر می‌کند و آنان را می‌بخشد.
اما گریه بر امام حسین (علیه‌السلام) نیز هرگاه از روی شعور و معرفت باشد، علاوه بر داشتن آثار فردی که به آن اشاره خواهیم نمود، دارای آثار اجتماعی نیز می‌باشد که به‌عنوان نمونه به برخی آثار فردی و اجتماعی آن اشاره می‌کنیم.
اما گریه بر امام حسین (علیه‌السلام) آثار خاصی برای خود فرد دارد:
سرور و شادی در
روز قیامت و هم‌نشینی با امامان معصوم:
امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرماید: «مَنْ کَانَ یَوْمُ عَاشُورَاءَ یَوْمَ مُصِیبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکَائِهِ یَجْعَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَوْمَ فَرَحِهِ وَ سُرُورِهِ وَ قَرَّتْ بِنَا فِی الْجِنَانِ عَیْنُه؛
هرکس
روز عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریه‌اش باشد، خداوند (عزَّوجلَّ) روز قیامت را روز شادی و خوشحالی او قرار می‌دهد و چشمش با دیدن ما در بهشت روشن می‌شود.»
چنان‌که امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرماید: «فَإِنَّ الْبُکاءَ عَلَیْهِ یَحُطُّ الذُّنُوبَ الْعِظامَ؛
گریه بر امام حسین (علیه‌السلام) گناهان بزرگ را از بین می‌برد.»
ائمه اطهار (علیهم‌السلام) می‌فرمایند: «مَنْ بَکی وَ أَبْکی واحِدَاً فَلَهُ الْجَنَّةُ»؛
هرکس گریه کند و یا یک نفر را بگریاند پس
بهشت برای اوست؛ و «مَنْ تَباکی فَلَهُ الْجَنَّةُ»؛
هرکس خودش را در مصیبت آل رسول به‌صورت گریه‌کننده دربیاورد،
پاداش او بهشت است.
احیای نهضت عاشورا و حفظ مکتب
اهل بیت (علیهم‌السلام) و تداوم بقای
اسلام و تعظیم بزرگ‌ترین شعائر الهی از جمله آثار اجتماعی اشک بر امام حسین (علیه‌السلام) می‌باشد.
به اعتراف دوست و دشمن، مجالس عزای امام حسین (علیه‌السلام) فوق‌العاده نیرومندی برای بیداری مردم است و راه و رسمی است که آن حضرت آن را به پیروان خود آموخته تا ضامن تداوم و بقای
اسلام باشد. به همین دلیل، برپایی این مجالس در روایات به‌عنوان «احیای امر اهل بیت» تعبیر شده است:
امام صادق (علیه‌السلام) در مورد این‌گونه مجالس فرمود: «إِنَّ تِلْکَ الْمَجالِسَ أُحِبُّها فَأَحْیُوا أمْرَنا؛
این‌گونه مجالس (شما) را دوست دارم، از این طریق مکتب ما را زنده بدارید.»
هم‌چنین تردیدی نیست، امام حسین (علیه‌السلام) که تمام هستی خویش را یک‌جا با خداوند
معامله کرد و با تمام اهل بیت (علیهم‌السلام) و فرزندان در
قربانگاه
عشق قدم نهاد و مخلصانه از همه چیزش در راه خدا گذشت، از عظیم‌ترین شعائر الهی است و برپایی مجالس عزا و گریه برای آن حضرت، علاوه بر تجلیل از مقام شامخ آن امام همام، تعظیم یکی از بزرگ‌ترین شعائر الهی محسوب می‌شود.
خداوند متعال می‌فرماید: «
وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ؛
هرکس شعائر الهی را بزرگ دارد، این کار نشانه تقوای دل‌هاست».
با بررسی روایات در باب اشک خوف و اشک بر امام حسین (علیه‌السلام) روایتی مشاهده نشده که صراحت در برتری اشک بر امام حسین (علیه‌السلام) نسبت به اشک از خوف خداوند متعال داشته باشد؛ اما می‌توان گفت: همه
اعمال انسان در راستای رسیدن آدمی به مقام
عبودیت و بندگی الهی است؛ چنان‌که بهترین تاج افتخار برای رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) عبد بودن و بندگی ایشان است و در تشهد
نماز می‌خوانیم: «أشهد انّ محمداً عبده و رسوله» (شهادت می‌دهم به‌درستی که
محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بنده و فرستاده خداست).
اشک مخلصانه از خوف و خشیت خدا، یکی از مراتب عبودیت و بندگی و مقام
کمال انسانی است؛ چنان‌که در روایتی از
امام علی (علیه‌السلام) آمده است:
«عبودیت و
بندگی خداوند متعال، در پنج چیز است که یکی از آن پنج چیز، «الْبُکَاءُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّه؛ یعنی «گریه از
ترس خداوند» می‌باشد.
بنابراین اشک برای امام حسین (علیه‌السلام) نیز یکی از اسباب و راه‌های رسیدن به آن کمال و مرتبه والای بندگی است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «اشک»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۵/۲۱.
