• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یوم القیامه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



قیامت یعنی چه؟
کلید واژه: قیامت، یوم الفصل، یوم الحساب، یوم الحکم، یوم العذاب، یوم المحاسبه و یوم التلاق و یوم الحسره
پاسخ:



در لغت قیامت‌ از قیام‌، خیزش‌ و برخاستن است‌؛ و در اصطلاح‌، برخاستن‌ انسان‌ از خاک‌ و حضور در عالم‌ پس‌ از مرگ


هر کس می‌میرد قیامت صغرای او بر پا می‌شود (من مات قامت قیامته) و سرآغازی است برای پاداش و کیفرها که بخشی جنبه برزخی دارد و بخش دیگری در قیامت کبری یعنی قیامت عمومی انسانها دامانشان را می‌گیرد، و در هیچ یک از این دو مرحله نه چاره‌جویی ها مؤثر است، و نه در برابر ارادهٔ الهی یار و یاوری وجود دارد.
هول قیامت صغری مثل هول قیامت کبری است، با این فرق که در قیامت صغری هولش فردی است و در قیامت کبری هولش جمیع خلق را فرا می‌گیرد.


انسان پس از مرگ وارد عالم قیامت نمی شود، بلکه به عالم برزخ وارد می گردد. منظور از عالم برزخ، جهانی است که میان دنیا و عالم آخرت قرار دارد، یعنی هنگامی که روح از بدن جدا می شود، پیش از آن که بار دیگر در قیامت به بدن اصلی باز گردد، در عالمی که میان این دو عالم است و برزخ نامیده می شود، قرار خواهد داشت. قرآن دربارهٔ عالم برزخ می گوید: "هنگامی که مرگ یکی از انسان ها فرا می رسد (تقاضا می کند) پروردگارا! مرا به دنیا برگردان تا اعمال صالحی را که ترک کرده بودم، انجام دهم. (در پاسخ به وی گفته می شود) بس کن، هرگز بازگشتی برای تو نیست،‌ و این سخن بی اساسی است که او بر زبان جاری می کند، و پس از زندگی دنیوی آنان،‌ حیات برزخی است که تا قیامت ادامه دارد".
این آیه شریفه که ندامت شدید مُرده و تقاضای بازگشت دوباره‌ وی را برای جبران گذشته خاطر نشان می کند، به روشنی بر جهان برزخ که فاصله بین عالم دنیا و قیامت است،‌ دلالت دارد.


قیامت کبری که عالمی است پس از عالم برزخ همه ی انسانها از اولین تا آخرین جمع شده، و وارد مرحله ی جدیدی از زندگی و حیات می شوند؛ و به پاداش و یا جزای اعمال و رفتار زندگی دنیایی خود می رسند.
[۵] عالم برزخ شخصی است و هر فرد وقتی مرد وارد برزخ می شود، قیامت کبری مربوط است به جمع یعنی همه ی افراد عالم یک مرتبه محشور می شوند. نک: جهان بینی شهید مطهری، بحث معاد، ص ۳۱.
؛
[۶] اقتباس از سؤال ۱۱۵۱ (سایت: ۱۲۶۱).
در قرآن کریم بیش از صد نام برای قیامت ذکر شده است که الواقعه، الراجفه، الطامه، الصاخه، الحاقه، یوم الفصل، یوم الندم، یوم النشور، یوم الحق، یوم المسأله، یوم الفراق، یوم الحساب، یوم الحکم، یوم العذاب، یوم المحاسبه و یوم التلاق و یوم الحسره و... نام هایی است که در قرآن برای قیامت ذکر شده است.
[۷] اقتباس از سؤال ۱۴۹۶ (سایت: ۱۵۴۳).

معروف‌ترین نام‌ یوم القیامه است که ۷۰ بار در قرآن مجید ذکر شده و حکایت از قیام عمومی بندگان و رستاخیز عظیم انسان‌ها می‌کند و توجه به آن انسان را به قیام در این دنیا برای انجام وظیفه دعوت می‌نماید.
این که قیامت در قرآن کریم ‌با نام ها و عنوان های مختلف خوانده شده است هر کدام از آنها نشان دهنده ی وضع مخصوص و نظام مخصوص‌حاکم بر آن است. مثلا از آن جهت که همه اولین و آخرین در یک سطح و در یک جا قرار می‌گیرند و ترتیب زمانی آنها از بین می‌رود،«روز حشر»، «روز جمع‌» و «روز تلاقی‌» خوانده شده است و از آن جهت که باطن ها آشکار و حقایق بسته و پیچیده باز می‌شوند، یوم تبلی‌السرائر یا «روز نشور» نامیده شده است و از آن جهت که فنا ناپذیر و جاوید است، «یوم الخلود»،و از آن جهت که انسانهایی سخت در حسرت و ندامت فرو می‌روند و احساس غبن می‌کنند که چرا خود را برای چنین مرحله‌ای آماده‌ نکرده‌اند، «یوم الحسره‌» و «یوم التغابن‌»، و از آن جهت که بزرگ ترین خبرها و عظیم‌ترین حادثه‌هاست «نبا عظیم‌» خوانده شده است.
راز نام‌گذاری آن روز موعود به قیامت که از مشهورترین نام‌هاست و در قرآن سوره‌ای به این نام اختصاص یافته، این است که مردم در این روز دفعتاً قیام خواهند کرد،
و نزد پروردگار جهانیان خواهند ایستاد و روزی است که لحظه و ساعت رستاخیز برپا شود و روزی که روح و فرشتگان برپا ایستند و روزی که حساب خلایق برپا گردد.
پیامبر اکرم (صلی لله عليه السلام) می‌فرماید: هنگامی که مردم نزد پروردگار جهانیان می‌ایستند،(به تناسب کردارشان) عرق اندام آنان را فرامی‌گیرد....
[۱۴] علم الیقین، ج۲، ص۱۱۱۱.

امیر مؤمنان(عليه السلام) می‌فرماید: روزی که حق تعالی پیشینیان و پسینیان را در آن گرد آورد برای رسیدگی به حساب کار و پرداخت پاداش کردار، آنان فروتنانه برپا باشند، عرق تا گوشه دهانشان روان و زمین زیر پای‌شان لرزان است و نیکو حال‌ترین آنان کسی است که جای نهادن دو پای بیابد و برای جان خود فراخ جایی تهیه کند.
[۱۵] «وذلک یوم یجمع الله فیه الأوّلین و الاخرین لنِقاش الحساب و جزاء الأعمال خضوعاً، قیاماً، قد ألجمهم العَرق و رجفت بهم الأرض فأحسنهم حالاً من وجد لقدمیه موضعاً و لنفسه متّسعاً»؛ نهج البلاغه، خطبۀ ۱۰۲.



قرآن مجید در یک آیه هنگامی که از روز قیامت سخن می گوید آن را به عنوان یک روز بسیار طولانی معرفی می کند. در یک جا می فرماید: فرشتگان و روح به سوی او عروج می کنند در آن روز که مقدارش پنجاه هزار سال است. البته تعبیر به "پنجاه هزار سال"، از این نظر است که آن روز، برحسب سال های دنیا تا این حد ادامه پیدا می کند و در جای دیگر مقدار آن را یک هزار سال تعیین می نماید. لازم به ذکر است که بین این دو آیه، منافاتی وجود ندارد؛ زیرا همانگونه که در روایات وارد شده است: در قیامت پنجاه موقف است و هر موقف به اندازه یک هزار سال طول می کشد."
[۱۷] نورالثقلین، العروسی الحویزی، ج ۷، ص ۴۷۳.
البته بعضی دیگر نیز احتمال داده اند، عددپنجاه هزار سال، برای تکثیر باشد نه بیان تعداد؛ یعنی آن روز بسیار طولانی است.


زمان دقیق قیامت و این که در چه زمانی اتفاق می افتد معلوم نیست اما در آیات و روایات شواهد و علاماتی برای زمان وقوع آن ذکر شده است که به سه دسته تقسیم می شوند:
الف - حوادثی که قبل از پایان جهان محقق می‌شود: یکی از حوادث قبل از قیامت، بعثت آخرین پیامبر است.
و از دیگر نشانه‌های پایان یافتن این عصر دودی است که در آسمان ظاهر می‌شود. قرآن می‌فرماید: منتظر روزی باش که آسمان دود آشکاری پدید آورد. یکی از اصحاب پیامبر (صلی لله عليه السلام) از معنای دخان (دود) سؤال کرد، حضرت فرمود: "دودی است که بین مشرق و مغرب را پر می‌کند و چهل شبانه روز باقی می‌ماند اما مؤمن حالتی شبیه به زکام به او دست می‌دهد و کافر همچون مستان خواهد بود و دود از بینی و گوش‌ها و پشت او بیرون می‌آید".
[۲۰] پیامبر قرآن، ج ۶، ص ۲۷.

ب - حوادثی که در آستانه پایان جهان پدیدار می‌شود:
۱- کوه‌ها بعد از مقدماتی متلاشی می‌شود. کوه‌ها در ابتدا به لرزه در می‌آیند. بعد از جا کنده می‌شوند. سپس به حرکت درمی‌آیند. و در هم کوبیده می‌شوند. آن گاه به صورت توده‌ای از شن‌های متراکم درمی‌آیند. بعد به صورت گرد و غبار پراکنده می‌شوند.
۲ - دریاها برافروخته و منفجر می‌شوند: "آن زمان که دریاها منفجر گردد." "در آن هنگام که دریاها برافروخته شود.
۳ - زلزله‌های عظیم و ویران گر: زلزله‌های بی سابقه و عظیمی تمام کره خاکی را به لرزه درمی‌آورد، همه چیز در هم ریخته و از بین می‌رود و تمام انسان‌ها در لحظه‌ای کوتاه مدفون می‌شوند: "ای مردم! از پروردگارتان بترسید و پرهیزگاری پیشه کنید که زلزله رستاخیر مسئله مهمی است."
۴ - تاریک شدن خورشید و ماه و ستارگان: "در آن هنگام که خورشید در هم پیچیده شود و در آن هنگام که ستارگان بی فروغ شوند"
۵- شکافته شدن آسمان و کرات: "در آن هنگام که آسمان شکافته شود."
ج - حوادثی که در آغاز رستاخیر و بازگشت به حیات مجدد ایجاد می‌شود:
مرحله آخر در قیامت، حوادثی است که بعد از اتمام دو مرحله قبل پدید می‌آید: "وعده الهی در آن روز تحقق می‌یابد که این زمین به زمین دیگر و آسمان‌ها (به آسمان‌های دیگر) مبدّل می‌شود و انسان‌ها در پیشگاه خدا ظاهر می‌گردند"
بعد از حوادثی که به دنبال آن جهان متلاشی می‌شود، اینک نوبت انسان‌ها است که وارد صحرای محشر شده، و ثمره اعمالی را که در دنیا انجام داده است، مشاهده می کند.


۱. نک:لسان العرب، ج۱۲، ص ۵۰۶.    
۲. تفسیر نمونه، ج‌۲۲، ص ۴۶۵.    
۳. مؤمنون(۲۳) آیه ۹۹.    
۴. مؤمنون(۲۳) آیه ۱۰۰.    
۵. عالم برزخ شخصی است و هر فرد وقتی مرد وارد برزخ می شود، قیامت کبری مربوط است به جمع یعنی همه ی افراد عالم یک مرتبه محشور می شوند. نک: جهان بینی شهید مطهری، بحث معاد، ص ۳۱.
۶. اقتباس از سؤال ۱۱۵۱ (سایت: ۱۲۶۱).
۷. اقتباس از سؤال ۱۴۹۶ (سایت: ۱۵۴۳).
۸. «یوم یقوم النّاسُ لربّ العالَمین» مطفّفین(۸۳) آیه ۶.    
۹. «و یوم تقوم السّاعه» روم(۳۰) آیه ۱۲.    
۱۰. «و یوم تقوم السّاعه» روم(۳۰) آیه ۱۴.    
۱۱. «و یوم تقوم السّاعه» روم(۳۰) آیه ۵۵.    
۱۲. «یوم یقوم الرّوح و الملئکه صفّاً» نبأ (۷۸) آیه ۳۸.    
۱۳. «یوم یقوم الحِساب» ابراهیم(۱۴) آیه ۴۱.    
۱۴. علم الیقین، ج۲، ص۱۱۱۱.
۱۵. «وذلک یوم یجمع الله فیه الأوّلین و الاخرین لنِقاش الحساب و جزاء الأعمال خضوعاً، قیاماً، قد ألجمهم العَرق و رجفت بهم الأرض فأحسنهم حالاً من وجد لقدمیه موضعاً و لنفسه متّسعاً»؛ نهج البلاغه، خطبۀ ۱۰۲.
۱۶. «تَعْرُجُ الْمَلائِکه وَالرُّوحَ اِلَیهِ فی یوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ اَلْفَ سَنَه»؛ معارج(۷۰) آیه ۴.    
۱۷. نورالثقلین، العروسی الحویزی، ج ۷، ص ۴۷۳.
۱۸. تفسیر نمونه، ج ۲۵، ص ۱۷.    
۱۹. دخان(۴۴) آیه ۱۰.    
۲۰. پیامبر قرآن، ج ۶، ص ۲۷.
۲۱. مزمل(۷۳) آیه ۱۴.    
۲۲. حاقه(۶۹) آیه ۱۴.    
۲۳. طور(۵۲) آیه ۱۰.    
۲۴. حاقه(۶۹) آیه ۱۴.    
۲۵. مزمل(۷۳) آیه ۱۴.    
۲۶. واقعه(۵۲) آیه۵ و ۶.    
۲۷. انفطار(۸۲) آیه ۳.    
۲۸. تکویر(۸۱) آیه ۶.    
۲۹. حج(۲۲) آیه ۱.    
۳۰. تکویر(۸۱) آیه ۲ و ۱.    
۳۱. انشقاق(۸۴) آیه ۱.    
۳۲. ابراهیم(۱۴) آیه ۴۸.    




سایت اسلام کوئست    


رده‌های این صفحه : قیامت | کلام | معاد شناسی




جعبه ابزار