یزید بن زیاد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: روز عاشورا،
قیام امام حسین،
کربلا.
پرسش: یزید بن زیاد بن مُهاصِر کیست؟
پاسخ: ابوشَعثا یزید بن زیاد بن مُهاصِر کنْدی از همراهان
امام حسین (علیه‌السّلام) در راه
کربلا بود. وی، جنگاور و تیرانداز ماهری بود که روز عاشورا، با
تیراندازی، شماری از سپاهیان دشمن را به هلاکت رساند. امام (علیه‌السّلام) نیز درباره او
دعا کرد و فرمود: خداوندا! تیرش را به هدف برسان و ثوابش را
بهشتْ قرار ده. وی جزو شهدای کربلا بوده و در
زیارت ناحیه مقدسه با عبارت سلام بر یزید بن زیاد بن مُهاجر کنْدی آمده است.
ابوشَعثا یزید بن زیاد بن مُهاصِر کنْدی، که در منابع حدیثی و تاریخی، به صورت‌های مختلفی از وی نام برده شده است. «یزید بن زیاد بن المهاصر بن النعمان الکندی، یزید بن زیاد ابوالشعثاء، یزید بن زیاد بن مظاهر الکندی، یزید بن زیاد بن مهاجر الکندی، یزید بن زید بن المهاصر، یزید بن معاصر ابوالشعثاء الکندی، یزید بن مهاجر، یزید بن مهاصر جعفی، زائدة بن مهاجر، زیاد بن مُهاصِر الکندی، ابوالشعثاء الکندی.»
بر پایه برخی از گزارش‌ها، وی همراه
امام حسین (علیه‌السّلام) بود و در راه
کربلا، هنگامی که فرستاده
ابن زیاد، برای
حُر پیام آورد که بر امام حسین (علیه‌السّلام) سخت‌گیری کند، ضمن برخوردی تند، به او گفت:
پروردگارت را نافرمانی کردی و در نابودی خود، از پیشوایت، پیروی کردی و برای خود، ننگ و آتش [
] را کسب کردی.
خداوند (عزّوجلّ) فرموده است: ـ«و آنها را پیشوایانی قرار دادیم که به سوی آتش، فرا می‌خوانند و
روز قیامت، یاری نمی‌شوند»ـ. پس او (ابن زیاد)، پیشوای توست.
وی، جنگاور و تیرانداز ماهری بود که
روز عاشورا، با
تیراندازی، شماری از سپاهیان دشمن را به هلاکت رساند. امام (علیه‌السّلام) نیز درباره او
دعا کرد و فرمود:
خداوندا! تیرش را به هدف برسان و ثوابش را
بهشتْ قرار ده.
گفتنی است که
طبری، وی را از سپاه
عمر بن سعد، شمرده است که پس از ردّ شرط‌های امام حسین (علیه‌السلام)، همانند حُر، به سپاه امام (علیه‌السّلام) پیوست؛ ولی این سخن، با گفتگوی وی با فرستاده ابن زیاد ـ‌که خودِ طبری، آن را گزارش کرده‌ـ، منافات دارد.
«علّامه
محمدتقی شوشتری، در ردّ سخن طبری که گفته است: «یزید بن مُهاصِر، از کسانی بود که برای رویارویی با حسین (علیه‌السلام)، با
عمر بن سعد، همراه شدند»، ضمن بیان منافات داشتن این سخن با گفتگوی یزید بن زیاد و فرستاده ابن زیاد، می‌نویسد: احتمال دارد که این گفته طبری: «مع عمر بن سعد»، تحریف شده «مع الحُرّ بن یزید» باشد.» «چون رسم‌الخط این دو، شبه هم است.»
«و اگر نبود که
ابن اثیر نیز در
الکامل، عبارت «وکان ممّن خرج مع عمر بن سعد» را از طبری نقل کرده، می‌گفتیم که این نوشته، حاشیه‌ای اجتهادی از دیگران بوده که با متن، آمیخته شده است و در روزگاران گذشته، چنین آمیختگی‌هایی بسیار رُخ می‌داده است. به هر حال، این رجز که: «من رهاکننده و واگذارنده ابن سعد هستم»، با گفته ما، منافاتی ندارد. علّامه
مجلسی هم خَلطی صورت داده و او را دو نفر به شمار آورده است.
وی، اوّلاً از محمّد بن ابی‌طالب، نقل کرده است: آن گاه، یزید بن زیاد شعثا، هشت تیر به سوی دشمن، پرتاب کرد که پنج تیر، به هدف اصابت کرد و هر تیری را که پرتاب می‌کرد، امام حسین (علیه‌السّلام) می‌فرمود: «خدایا! پرتابش را درست و پاداشش را بهشت، قرار ده». دشمنان، به او هجوم آوردند و به شهادتش رساندند.
ثانیا از ابن نَما نقل کرده که: پس از نقل کشته شدن ابوعمرو نَهشَلی، یزید بن مهاجر، به میدان آمد و با تیر، پنج تن از یاران عمر را کُشت. سپس همراه حسین (علیه‌السّلام) شد و می‌سرود: من، یزیدم و پدرم، مُهاجر است و گویی شیر کمین کرده در بیشه‌ام.
دلیل اشتباه وی، این است که این یزید، در نقل اوّل به پدرش و در نقل دوم به جدّش نسبت داده شده است. بر اساس آنچه از طبری بازگو کردیم، روشن شد که گفته وی: «الشعثاء»، تحریف شده «ابوالشعثاء» است و گفته‌اش: «بثمانیة» تحریف «بمائة» است. همچنین گفته او: «مهاجر» در بیت دوم، تحریف «مُهاصِر» است.
امّا این که
ابن شهر آشوب، در
المناقب، او را یزید بن مُهاصر جُعْفی عنوان کرده، باید گفت که او کِنْدی است، نه جُعْفی.» لذا گزارش
شیخ مفید که او را از همراهانِ امام حسین (علیه‌السّلام) بر شمرده، صحیح است.
در «
زیارت رجبیه»، آمده است:
سلام بر زائِدة بن مُهاجر!
در «
زیارت ناحیه مقدّسه» نیز آمده است:
سلام بر یزید بن زیاد بن مُهاجر کنْدی!
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «یزید بن زیاد» تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۹/۳۰.
