یاران امام رضا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام رضا علیه‌السلام، یاران،
اصحاب.
پرسش: نام برخی از
یاران و اصحاب
امام رضا ـ علیه‌السلام ـ را با
ذکر مختصری از شرح حال ایشان بیان کنید.
پاسخ: ائمه اطهار ـ علیهم‌السلام ـ در طول حیات پربرکت خویش، شاگردانی
دانشمند داشتند که آثار آنها را حفظ نمودند؛ این چهره‌های درخشان و پرورش یافتگان مکتب اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ در راه نشر دانش دینی و حرکت جامعه به‌سوی تعالی و کمال زحمات زیادی کشیدند.
در زمان امام
رضا ـ علیه‌السلام ـ هرچند شرایط سیاسی و اجتماعی همانند شرایط دوره
امام باقر و
امام صادق ـ علیهم‌السلام ـ نبوده است، اما در‌عین‌حال ایشان شاگردان زیادی
تربیت کردند و مسائل دینی و
علوم اسلامی را از طریق اصحاب و نمایندگان خویش به
شیعیان آموختند. ما در این بحث به تعداد محدودی از یاران ایشان اشاره می‌کنیم:
یکی از اصحاب بزرگوار امام رضا ـ علیه‌السلام ـ و ملقب به بزیع می‌باشد. وی از افراد برجسته و برگزیده و شایسته
امامیه محسوب می‌شود
، که ابتدا
واقفی بود؛ اما وقتی معجزاتی از امام رضا ـ علیه‌السلام ـ دید که دلالت بر صحت
امامت ایشان داشت، برگشت و معتقد به امامت آن حضرت و امامان بعدی شد و تا زمان
امام هادی ـ علیه‌السلام ـ را درک کرد.
شیخ طوسی ایشان را دارای اثر مکتوب دانسته.
دعبل خزاعی شاعر مشهور اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ که کتاب طبقات الشعرا یکی از تصنیفات وی می‌باشد.
شیخ طوسی می‌نویسد: حال او در
ایمان و علو شأن مشهور است. وی قصیده‌ای بر امام رضا ـ علیه‌السلام ـ خواند و آن حضرت لباسی از خز به او داد که در آن لباس ۶۰۰
دینار حضرت برای وی گذاشته بود
ابن شهر آشوب نیز در مناقب وی را از شعرای اهل بیت و از اصحاب
امام کاظم و امام رضا ـ علیهم‌السلام ـ شمرده است.
عبدالسلام هروی (ابوالصلت) از دعبل خزاعی نقل می‌کند که گفت: وقتی قصیده‌ام را برای امام رضا ـ علیه‌السلام ـ خواندم و به ابیات آخر رسیدم، امام ـ علیه‌السلام ـ گریه شدیدی کرد و سپس فرمود: یا خزاعی روح‌القدس بر زبانت این دو بیت را جاری کرد...»
دعبل خزاعی در سال ۲۴۵ ه.ق در ایام
متوکل وفات کرد؛ وی زمان
امام جواد ـ علیه‌السلام ـ را نیز درک کرده بود.
زکریا بن آدم بن عبدالله بن سعد اشعری قمی از
اصحاب ثقه، بزرگوار و جلیل القدر امام رضا ـ علیه‌السلام ـ می‌باشد.
وی در نزد امام رضا ـ علیه‌السلام ـ از منزلت خاصی برخوردار بود.
آیت‌الله خویی به نقل از شیخ طوسی وی را از اصحاب
امام صادق، امام رضا و امام
جواد ـ علیهم‌السلام ـ دانسته است.
در حدیثی که کشی آن را نقل کرده، آمده است:
امام جواد ـ علیه‌السلام ـ فرمودند: خداوند به صفوان بن یحیی و محمد بن سنان و زکریابن آدم بهترین پاداش‌ها را بدهد، آنها نسبت به من وفادار بودند
در نامه‌ای که امام جواد ـ علیه‌السلام ـ آن را برای محمد بن اسحاق نوشته است، زکریا بن آدم را فردی عارف به حق معرفی کرده است.
مرقد شریف وی در قبرستان شیخان قم می‌باشد.
وی یکی از افراد مورد
وثوق امامیه و از اصحاب امام رضا و امام جواد ـ علیهما‌السلام ـ بوده است. شیخ طوسی وی را موثق‌ترین افراد زمان خویش در حدیث و عابدترین آنها معرفی کرده است
شیخ طوسی در شدت
زهد و
عبادت وی می‌نویسد: او هر روز ۱۵۰ رکعت
نماز می‌گذارد و هر سالی سه ماه
روزه می‌گرفت؛ زکات مالش را هر سالی سه مرتبه پرداخت می‌کرد. او و عبدالله بن جندب و علی بن نعمان در
بیت‌الله الحرام با یکدیگر عهد کردند که هر‌کدام زودتر بمیرند، و هر کسی زنده ماند، برای او نماز بخوانند، روزه بگیرند،
حج انجام دهند و... آن دو نفر مردند. و صفوان زنده ماند؛ پس به عهد خویش در مورد آن دو نفر وفا کرد... و هر کار نیکی که می‌توانست برای خودش انجام دهد، برای آنها نیز انجام داد.
در حدیثی از امام جواد ـ علیه‌السلام ـ آمده است: خداوند از صفوان بن یحیی و محمد بن سنان راضی و خشنود گردد؛ زیرا آنها با من و پدرم هرگز مخالفت نکردند.
وفات صفوان بن یحیی در
مدینه بوده است.
امام جواد ـ علیه‌السلام ـ حنوط و
کفن برایش فرستاد.
وی کتاب‌های زیادی نوشته که از جمله آنها می‌توان به الشراء، البیع، الفرائض اشاره کرد.
شیخ طوسی وی را فردی شایسته، موثق و کثیر العمل معرفی کرده است.
وی از اصحاب
امام رضا ـ علیه‌السلام ـ می‌باشد که افتخار شاگردی
امام موسی‌کاظم ـ علیه‌السلام ـ و امام جواد ـ علیه‌السلام ـ را نیز داشته است.
شیخ طوسی کتاب‌هایی برای او
ذکر کرده است که از جمله آنها می‌توان به کتاب الحج اشاره کرد.
از صحابه جلیل القدر امام رضا ـ علیه‌السلام ـ می‌باشد. وی از امام رضا ـ علیه‌السلام ـ روایت نقل کرده است. وی فردی با
ورع و
ثقه و
زاهد معرفی شده است.
شیخ طوسی می‌نویسد: وی ابتدا فطحی مذهب و قائل به امامت عبد ا.... بن جعفر بود. سپس به امامت ابی‌الحسن ـ علیه‌السلام ـ برگشت.
آیت‌الله خویی روایتی را به نقل از فضل بن شاذان آورده است که دلالت بر
عبادت و سجده‌های طولانی ایشان دارد.
به این عالم شیعی کتاب‌هایی نیز نسبت داده شده است؛ از جمله کتاب
الصلاة و کتاب
الدیات.
وی در سال ۲۲۴ هـ.ق فوت کرده است.
از ديگر اصحاب امام رضا ـ علیه‌السلام ـ می‌توان به حسن بن محبوب، عبدالسلام هروی (اباصلت)، احمد بن ابی‌نصر بزنطی و... اشاره كرد.
سایت اندیشه قم
