• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یاد مرگ از نگاه امام علی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: دنیا، زندگی، یاد مرگ، متاع.

پرسش: ترجمه و توضیح روایت «مَنْ اکثَرَ ذَکَرَ الْمَوْتَ رَضِیَ مِنَ الدُّنْیا بِالْیَسیرِ» چیست؟

پاسخ: ترجمه: کسی که زیاد به یاد مرگ باشد، به کم دنیا راضی است.
و از جمله آثار یاد مرگ تلخی لذات دنیا و اینکه انسان هیچ چیز از متاع دنیا را به همراه خود نمی‌بردند.



دو عبارت نزدیک به هم از امام علی (علیه‌السّلام) نقل شده است:
۱. «مَنْ اَکْثَرَ ذِکْرَ الْمَوْتِ رَضِیَ مِنَ الدُّنْیَا بِالْیَسِیرِ؛ کسی که زیاد به یاد مرگ باشد، به کم دنیا راضی است.»
۲. «مَنْ اَکْثَرَ مِنْ ذِکْرِ الْمَوْتِ رَضِیَ مِنَ الدُّنْیَا بِالْکَفَافِ؛ کسی که زیاد به یاد مرگ باشد به‌اندازه‌ای که او را بس باشد، راضی است.»
نظر به این‌که زندگی در دنیا دائمی‌ و جاودان نیست و هر موجودی ناگزیر به ترک دنیا است، اگر کسی به این واقعیت باور پیدا کند حتماً در زندگی وی آثار مثبتی خواهد گذاشت، خداوند می‌فرماید: «فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا یُشْرِکْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ اَحَداً؛ پس هر که به لقای پروردگارش امید دارد، باید کاری شایسته انجام دهد، و هیچ‌کس را در عبادت پروردگارش شریک نکند.»

۱.۱ - آثار یاد مرگ

از جمله آثار یاد مرگ که در روایات به آن اشاره شده است، بی‌اعتباری و بی‌ارزشی دنیا است. با توجه به توضیح مذکور نکاتی پیرامون این دو حدیث ارائه می‌شود.

۱.۲ - فنای مال دنیا

منظور از یاد مرگ، عبرت گرفتن از کسانی است که مرده‌اند و هیچ چیز از متاع دنیا را به همراه خود نبردند. با توجه به این‌که زندگی در دنیا محدود است، انسان از مال دنیا هرچه داشته باشد به مقدار محدود می‌تواند از آن بهره ببرد.

۱.۳ - تلخی لذات دنیا

کسی که تنها همّتش جمع آوری اموال زیاد در دنیا است، حتماً هدفش بهره بردن و التذاذ از آن است، امّا یاد مرگ آن‌را در کامش تلخ می‌کند؛
[۵] ابن میثم، شرح ‌نهج ‌البلاغة، ج۵، ص۴۱۴، دفتر نشر کتاب، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
چون روزی فرا خواهد رسید که باید از تمام آنها دل بکند و جدا شود و هر چه بیشتر داشته باشد حسرت وی از ترک دنیا بیشتر خواهد بود. چنین شخصی اگر به این باور برسد که آنچه جمع کرده هیچ کدامش را بعد مرگ با خودش نخواهد برد و درک کند که کم کم به وقت کوچ به آخرت نزدیک می‌شود، به مال کم دنیا بسنده می‌کند.
[۶] موسوی، سید عباس، شرح ‌نهج ‌البلاغة، ج۵، ص۴۶۱-۴۶۲، دار الرسول الاکرم، دار المحجه البیضاء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۸ق



۱. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی‌، تحف العقول، ص۸۹‌، محقق و مصحح:غفاری، علی اکبر، دفتر نشر اسلامی، قم، چاپ دوم‌، ۱۴۰۴ق‌.    
۲. لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، ص۴۴۰، محقق و مصحح:حسنی بیرجندی، حسین‌، دار الحدیث‌، قم، چاپ اول، ۱۳۷۶ش‌.    
۳. تمیمی‌آمدی، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم‌، ص۶۲۹، محقق و مصحح:رجائی، سید مهدی، دار الکتاب الاسلامی‌، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق‌. ‌    
۴. کهف/سوره۱۸، آیه۱۱۰.    
۵. ابن میثم، شرح ‌نهج ‌البلاغة، ج۵، ص۴۱۴، دفتر نشر کتاب، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
۶. موسوی، سید عباس، شرح ‌نهج ‌البلاغة، ج۵، ص۴۶۱-۴۶۲، دار الرسول الاکرم، دار المحجه البیضاء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۸ق



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «یاد مرگ از نگاه امام علی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۱۸.    



جعبه ابزار