گستره شفاعت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: شفاعت، شفاعت‌کنندگان، اذن الهی.
پرسش: آیا یک فرزند می‌تواند پدر و مادر خود را شفاعت کند و آنها را بهشتی کند؟ پدر و مادر نسبت به فرزند چطور؟ آیا دوستان و آشنایان نسبت به هم‌دیگر قدرت شفاعت دارند؟ روایاتی در این باب بیان کنید؟
پاسخ: هرچند «شفاعت» به گونه استقلال (و به اصطلاح بالذات)، مخصوص
خداوند است و جز او هیچ‌کس
حق شفاعت ندارد، اما با فرمان و اجازه او، هیچ مانعی ندارد تحت شرایط خاصی برای غیر او ثابت شود. اجازه شفاعت تنها به پیامبران و امامان معصوم (علیه‌السّلام) ندارد؛ بلکه تحت شرایطی، افراد عادی و معمولی از مؤمنان هم شفاعت می‌نمایند و نه‌تنها والدین برای
فرزندان خود و بالعکس، شفاعت می‌کنند، بلکه شفاعت مؤمنان واقعی، شامل حال خویشاوندان، همسایگان، دوستان و آشنایان آنها هم خواهند شد.
آنچه از ظاهر
آیات قرآن و صریح
روایات و
احادیث معصومین (علیهم‌السلام) استفاده می‌شود این است که هرچند «
شفاعت» به گونه استقلال (و به اصطلاح بالذات)، مخصوص خداوند است و جز او هیچ‌کس
حق شفاعت ندارد، اما با اذن و فرمان و اجازه او هیچ مانعی ندارد تحت شرایط خاصی برای غیر او ثابت شود.
و در این باره احادیث فراوان از پیامبر
اسلام(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) و پیشوایان معصوم (علیه‌السلام) به ما رسیده است، و از این روایات استفاده می‌شود که اجازه شفاعت تنها اختصاص به پیامبران و امامان معصوم (علیه‌السّلام) ندارد، بلکه تحت شرایطی، افراد عادی و معمولی از مؤمنان هم شفاعت می‌نمایند و نه‌تنها والدین برای فرزندان خود و بالعکس، شفاعت می‌کنند، بلکه شفاعت مؤمنان واقعی، شامل حال خویشاوندان، همسایگان،
دوستان و آشنایان آنها هم خواهند شد.
احادیث و روایات در این مسئله زیاد است و ما در اینجا به عنوان نمونه به چند
حدیث بسنده می‌کنیم:
در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمده است:
روز قیامت موقع حساب، خداوند به جبرئیل دستور می‌دهد که بچه‌های مؤمنین را به بهشت وارد کند (فرشته وحی آنها را به سوی بهشت راهنمایی می‌کند ولی آنان) دم در
بهشت می‌ایستند و داخل نمی‌شوند، از پدران و مادران خود سؤال می‌کنند،
فرشتگان پاسخ می‌دهند که آنها مشغول زو
اعمال خود می‌باشند و مانند شما نیستند، آن‌گاه اطفال
مؤمنان فریاد می‌کشند و گریه می‌کنند، خداوند از
جبرئیل سؤال می‌کند و
جبرئیل عرض می‌کند: خداوندا! تو آگاهی، این صدای بچه‌های مؤمنان است که بدون پدران و مادرشان وارد بهشت نمی‌شوند، در نتیجه خداوند به جبرئیل فرمان می‌دهد که از میان مردم دست والدین آنها را بگیرد و با آنها داخل بهشت کند.
در حدیث دیگری باز از آن حضرت می‌خوانیم که فرمود:
«قال رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): «لا تستخفّوا بشیعة علی، فانّ الرجل منهم لَشفیع لِعدد ربیعه و مضر؛
شیعیان علی بن ابی‌طالب را خفیف و سبک مشمارید؛ زیرا که یک نفر از پیروان (واقعی) او به تعداد (نفرات دو
قبیله بزرگ
عرب به نام‌های) ربیع و مضر شفاعت خواهد کرد».
در حدیث دیگری از امیرمؤمنان، علی (علیه‌السّلام) آمده است که حضرت فرمود:
بهشت هشت در دارد: دری که از آن
پیامبران و
صدیقین وارد می‌شوند و از در دیگر
شهدا و صالحان داخل می‌شوند و از پنج در (که مخصوص پیروان ماست) شیعیان و دوستان ما داخل می‌شوند، من بر (پل)
صراط می‌ایستم و می‌گویم: پروردگارا! شیعه و دوستان و یاوران مرا در عالم
دنیا (از سقوط به جهنم) سالم نگهدار، آن‌گاه از جانب خداوند ندا می‌رسد، خواسته تو قبول شد و شفاعت تو را پذیرفتیم. بعد
امام (علیه‌السّلام) فرمود: هر فرد از شیعیان و دوستان و یاوران من ... به تعداد هفتاد هزار نفر از همسایه و خویشاوندان خود شفاعت می‌کند.
(در آخر حدیث دارد که و از درِ دیگر بقیه
مسلمین داخل می‌شوند.
)
۱. معاد در قرآن تفسیر موضوعی در قرآن، ج۵، آیت‌الله جوادی آملی.
۲. انسان از آغاز تا انجام، علامه طباطبایی.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «گستره شفاعت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۲۷.
