چیستی گناه و تخلف از قوانین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: گناه، تخلف از قوانین، قوانین رانندگی، چشم‌چرانی، غیبت.

پرسش: تعریف گناه چیست؟ و چه عملی گناه محسوب می‌شود؟ آیا تخلف از قوانین راهنمایی و رانندگی گناه محسوب می‌شود؟ تفاوت آن با چشم‌چرانی و غیبت و ... چیست؟

پاسخ: گناه به معنای جرم، خطا، معصیت، غلط، نافرمانی تبهکاری، جنایت، عصیان است و نکته اصلی در شناخت گناهان، مراجعه به آیات و قرآن و به نصوص و منابع دینی و روایات اهل بیت و در مرتبه بعدی رساله‌های عملیه و فتاوای فقهاست و اگر چیزی براساس این آموزه‌ها گناه باشد، اجتناب از آن لازم است و اگر عملی گناه شمرده نشود، ارتکاب آن مانعی ندارد؛ اما درباره تخلف از قوانین حکومت اسلامی (نظیر مسائل ترافیکی و مانند آن) و امثال آن باید گفت: برابر فتوای فقها از جمله امام خمینی(رحمة‌الله‌علیه) تخلف از قوانین نظام اسلامی جایز نیست.

---

گناه در لغت به معنای جرم، خطا، معصیت، غلط، نافرمانی تبهکاری، جنایت، عصیان است. و در اصطلاح نیز همین مفهوم لغوی آن مطرح است؛ لکن به اضافه این خصوصیت، که نافرمانی خداوند را به همراه داشته باشد و کارهایی که در شرع مقدس اسلام منع شده، انجام گیرد یا کارهایی که واجب شمرده شده، ترک شود؛ مثلاً دروغ گفتن، غیبت کردن، قتل عمد، ظلم، تهمت، و مانند آن گناه است، یا ترک نماز، ترک روزه ماه رمضان ترک زکات، خمس، و مانند آن گناه است.

---

درباره این‌که چه عملی گناه است و عذاب الهی برای آن‌ها در نظر گرفته شده و چه اعمالی گناه شرعی نیست؛ بلکه گناه اخلاقی شمرده می‌شود؟
به طور خلاصه می‌توان گفت نکته اصلی در شناخت گناهان مراجعه به آیات و قرآن و به نصوص و منابع دینی و روایات اهل بیت و در مرتبه بعدی رساله‌های عملیه و فتاوای فقهاست و اگر چیزی براساس این آموزه‌ها گناه باشد، اجتناب از آن لازم است و اگر عملی ‌گناه شمرده نشود، ارتکاب آن مانعی ندارد.

---

اما درباره این‌که تخلف از قوانین حکومت اسلامی (نظیر مسائل ترافیکی و مانند آن) و تفاوت آن گناه با گناهان نظیر چشم‌چرانی، غیبت و امثال آن باید گفت: برابر فتوای فقها از جمله امام خمینی(رحمة‌الله‌علیه) تخلف از قوانین نظام اسلامی جایز نیست. پس اگر کسی عمداً تخلف نماید، گناه محسوب می‌شود؛ چون مثلاً عبور از چراغ قرمز و مانند آن تجاوز به حقوق دیگران است و برخلاف مقررات نظم اجتماعی و قوانین حکومت اسلامی است؛ اما این آیا از نظر کیفر اخروی و تفاوت این نوع گناهان با امور یاد شده، باید گفت: حتی گناهان منصوص که در قرآن و روایات براساس احکام اولی گناه شمرده می‌شود، از نظر کیفر اخروی متفاوت‌اند، چه رسد که گناهانی که براساس احکام ثانوی گناه محسوب می‌شود؛ مثلاً نگاه به نامحرم با عمل خلاف عفت هر دو گناه است؛ اما به طور یقین کیفر آن‌ها مساوی نیست. غیبت مؤمن، گناه است؛ اما کیفر آن هرگز به ‌اندازه قتل مؤمن نیست؛ بنابراین گرچه تخلف از مقررات حکومت اسلامی (نظیر امور ترافیکی) گناه است، اما از نظر کیفر اخروی مشابه غیبت و چشم‌چرانی و سایر گناهان نیست.

---