• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

چیستی دین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه: دین، تعریف، عقاید، قوانین، اخلاق، روش.
پرسش: کاملترین تعریف دین کدام است؟
پاسخ:
برای دین تعاریف متعددی از سوی اندیشمندان مسلمان و غربی ارایه شده است و شمار آن ها به قدری زیاد است که به سختی می توان آن ها را جمع و شمارش کرد. ساموئل کینگ از اندیشمندان غربی اعتقاد دارد که از دین، هزاران تعریف ارایه شده است.
[۱] ساموئل كينگ، جامعه شناسي، ترجمه مشفق همداني، تهران، انتشارات سيمرغ، ۱۳۵۵، ص۹۲.
فلذا ارایة تعریفی جامع وکامل از دین کار بسیار دشواری است؛ چرا که قدمت دین به درازای عمر انسان بوده و در شکل های گوناگون، از ابتدایی ترین صورت تا صورت متعالی و جامع، در جوامع گوناگون تبلور یافته است.



بنابراین در پاسخ به سؤال ابتدا تعاریف برخی از اندیشمندان مسلمان که با الهام گرفتن از معارف زلال قرآنی و روایی به تعریف دین پرداخته اند را مطرح می نماییم و در ادامه تعریف مورد قبول را ذکر می کنیم:

۱.۱ - تعریف علاّمه طباطبائی

ایشان در موارد گوناگونی از المیزان، دین را به روش یا سنّت اجتماعی تعریف می کند؛ از جمله:«دین راه زندگی است که آدمی در دنیا به ناچار آن را می پیماید.»

۱.۲ - تعریف آیت الله جوادی آملی

دین مجموعة عقاید، اخلاق، قوانین و مقرراتی است که برای ادارة جامعه انسانی و پرورش انسان ها باشد.
[۷] جوادی آملی، عبدالله، شریعت در آینه معرفت، قم، موسسه فرهنگی رجاء، چاپ اول، ۱۳۷۲، ص۹۳.


۱.۳ - تعریف آیت الله جعفر سبحانی

دین یک معرفت و نهضت همه جانبه به سوی تکامل است که چهار بُعد دارد: اصلاح فکر و عقیده، پرورش اصول عالی اخلاق انسانی، حُسن روابط افراد اجتماع، حذف هر گونه تبعیض های ناروا.
[۸] سبحانی، جعفر، مجلّه نقد و نظر، ش۳، ص۱۹.


۱.۴ - تعریف آیت الله محمد تقی مصباح یزدی

دین در اصطلاح، به معنای اعتقاد به آفریننده‌ای برای جهان و انسان و دستورهای عملی متناسب با این عقاید است؛ از این رو کسانی که مطلقاً معقتد به آفریننده‌ای نیستند و پیدایش پدیده‌های جهان را تصادفی و یا صرفاً معلول فعل و انفعال‌های مادی و طبیعی می‌دانند بی دین نامیده می شوند. بنا به تعریف ذکر شده هر دینی از دو بخش تشکیل می گردد:
۱. عقیده یا عقایدی که حکم پایه و اساس و ریشه آن را دارد مانند اعتقاد به وجود خداوند یکتا و دادگر و توانای مطلق، اعتقاد به معاد و...
۲. برنامه حرکت به سوی هدف که احکام و تکالیف نامیده می شود و اخلاقیات و احکام فقهی را تشکیل می دهد.
[۹] مصباح یزدی، محمّد تقی، آموزش عقاید، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ هفتم، ۱۳۷۰، ج۱ـ۲، ص۲۸ـ۲۹.


۱.۵ - تعریف پیشنهادی ما از دین

فقط تعریف دینِ اسلام است که جامع تمام ادیان الهی است. و به عبارت دیگر کاملترین مرتبه از دین الهی به شمار می رود. و آن عبارت است از مجموعه معارف، احکام و دستورالعمل هایی که منشأ الهی دارد و برای هدایت انسان و وصول به سعادت دنیایی و آخرتی به دست بشر می رسد.


۱ـ حسین زاده، محمد، مبانی معرفت دینی، قم، انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره).
۲ـ خسروپناه، عبدالحسین، کلام جدید، قم، مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه، گفتار دوّم.


۱. ساموئل كينگ، جامعه شناسي، ترجمه مشفق همداني، تهران، انتشارات سيمرغ، ۱۳۵۵، ص۹۲.
۲. طباطبائی، محمد حسین، المیزان، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ج۸، ص۱۳۴.    
۳. طباطبائی، محمد حسین، المیزان، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ج۲، ص۱۳۰.    
۴. طباطبائی، محمد حسین، المیزان، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ج۴، ص۱۲۲.    
۵. طباطبائی، محمد حسین، المیزان، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ج۱۰، ص۱۸۹.    
۶. طباطبائی، محمد حسین، المیزان، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ج۱۶. ص۱۷۸.    
۷. جوادی آملی، عبدالله، شریعت در آینه معرفت، قم، موسسه فرهنگی رجاء، چاپ اول، ۱۳۷۲، ص۹۳.
۸. سبحانی، جعفر، مجلّه نقد و نظر، ش۳، ص۱۹.
۹. مصباح یزدی، محمّد تقی، آموزش عقاید، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ هفتم، ۱۳۷۰، ج۱ـ۲، ص۲۸ـ۲۹.

اندیشه قم.    


رده‌های این صفحه : فلسفه دین | کلام جدید




جعبه ابزار