نیکی به پدر و مادر مشرک
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نیکی به پدر و مادر مشرک، خداپرستی، توحید، شرک، آیه ۱۵سوره لقمان، آیه ۲۳ سوره توبه.
پرسش: آیۀ ۱۵ سورۀ لقمان نیکی به پدر و مادر مشرک را ـ حتی با فرض تلاش برای مشرک کردن فرزند ـ توصیه می‌کند، اما آیۀ ۲۳ سورۀ توبه نسبت به دوستی با پدر و مادر مشرک هشدار می‌دهد! آیا این دو آیه در تعارض با هم نیستند؟!
پاسخ: به دلیل سختی‌هایی که والدین برای پرورش
انسان متحمل شده‌اند، انسان باید شکرگذار آنان باشد؛ اما اگر آنان تلاش کردند تا انسان را به وادی
شرک بکشانند، در این زمینه نباید به خواستۀ آنان اهمیتی داد؛ اما با این وجود ـ در دیگر موارد ـ باید رفتار پسندیده‌ای با آنان داشت؛ اما توصیه می‌شود که اگر بستگان انسان ـ از جمله پدر و مادر ـ
کفر را بر
ایمان ترجیح دهند، نباید آنان را ولیّ خود قرار دهیم و هرکه آنان را ولیّ خود قرار دهد، ستم‌کار خواهد بود.
یک انسان مسلمان در رفتار با پدر و مادر مشرک می‌تواند دو رویکرد را پیش رو گیرد:
آن‌که علی‌رغم تمام احترامی که به
پدر و مادر خود گذاشته و دستورات عادی آنان را روی
چشم خود قرار می‌دهد، اما در صورت تعارض خواسته‌های آنان با عقیدۀ
توحید و نیز دستورات پروردگار، آنچه را لازمۀ
خداپرستی است، بر خواسته‌های آنان ترجیح دهد.
دائماً گوش به فرمان پدر و مادر خود بوده و از عقاید و دستورات اسلامی تنها به آن چیزهایی پای‌بند باشد که
والدین او نگاه مثبتی به آنها دارند.
با مشاهده و جمع‌بندی تمام
آیات به این نتیجه خواهیم رسید که رویکرد اول مورد تأیید
قرآن کریم است و هیچ تعارضی میان آیات وجود ندارد.
به عنوان نمونه در آیات ۱۴ و ۱۵
سوره لقمان چنین توصیه شده است که به دلیل سختی‌هایی که والدین برای پرورش
انسان متحمل شده‌اند، انسان باید شکرگذار آنان باشد؛ اما اگر آنان تلاش کردند تا انسان را به وادی
شرک بکشانند، در این زمینه نباید به خواستۀ آنان اهمیتی داد؛ اما با این وجود ـ در دیگر موارد ـ باید رفتار پسندیده‌ای با آنان داشت.
در
آیۀ ۲۳
سوره توبه،
توصیه می‌شود که اگر بستگان انسان ـ از جمله پدر و مادر ـ
کفر را بر
ایمان ترجیح دهند، نباید آنان را ولیّ خود قرار دهیم و هرکه آنان را ولیّ خود قرار دهد، ستم‌کار خواهد بود.
این آیه در تعارض با آیه قبل نیست؛ زیرا رفتار پسندیده با پدر و مادر و دیگر بستگان را منع نمی‌کند؛ بلکه آنچه ممنوع است، آن است که بستگان
مشرک را ولیّ خویشتن قرار دهیم و معنای
ولایت آن است که هرچه آنان گفتند، گوش به فرمانشان باشیم. (رویکرد دوم اشاره شده در ابتدای پاسخ).
اگر ما بخواهیم بستگان
کافر را ولی خود قرار دهیم، پس گویا آنان را بر پروردگارمان برتری داده‌ایم که این رویکرد به هیچ وجه نمی‌تواند مورد تأیید
اسلام باشد؛ به همین دلیل،
قرآن در آیۀ ۲۴
سوره توبه اعلام می‌دارد: «به آنان بگو! اگر پدرانتان، فرزندانتان، برادرانتان، همسرانتان، بستگانتان، سرمایه‌هایی که اندوخته‌اید، دادوستدی که نگران رکود آن هستید، خانه‌هایی که دوستشان دارید، از خدا، پیامبرش و
جهاد در راه پروردگار، برایتان با اهمیت‌تر باشد، پس منتظر باشید تا دستور خدا فرا رسد و بدانید که
خدا فاسقان را
هدایت نخواهد کرد».
بر این اساس، حتی طبق همین آیه، اگر خوش‌رفتاری با پدر و مادر مشرک به اندازه‌ای نباشد که آنان را از پروردگار و پیامبرش با اهمیت‌تر جلوه دهد، این رفتار نیک با آنها هم‌چنان پسندیده خواهد بود و این آیه، تعارضی با دیگر
آیات نخواهد داشت.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «نیکی به پدر و مادر مشرک»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۵/۲۱.
