• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نپذیرفتن شهادت شهود برای باز گرداندن فدک

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: فدک، حضرت فاطمه، شهادت.

پرسش: چرا و چگونه شهادت شهود برای برگرداندن فدک به حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) پذیرفته نشد؟

پاسخ اجمالی: خلیفه اول شهادت امام علی و امام حسن و امام حسین (علیهم‌السّلام) به دلیل صاحب منفعت بودن و نیز شهادت امّ‌ایمن را هم به دلیل زن بودنش مردود شمرد.



بر اساس برخی گزارش‌ها، خلیفه به هیچ روی شهادت شهود را نپذیرفت. در برخی گزارش‌ها آمده است که خلیفه اول گواهی حضرت علی (علیه‌السّلام) را که خدا و رسولش او را «صدّیق» نامیده بودند
[۴] سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور، ج۳، ص۲۹۰.
و شهادت امّ‌ایمن را که پیامبر او را «زنی بهشتی» خوانده بود، به دلیل سخن خلیفه دوم نپذیرفت. خلیفه دوم شهادت امام علی و حسنین (علیهم‌السّلام) را به دلیل واهی صاحب منفعت بودن و نیز شهادت امّ‌ایمن را هم به دلیل زن بودنش مردود شمرد.
بدین‌سان خلیفه با انکار هبه و بخشش پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، فدک را فَیء مسلمانان دانست که همچنان در اختیار حکومت و غیر قابل ارث بردن بود. او چنین گفت:
«هذا فَیءٌ لِلمُسلِمینَ فَاِن اقامَت شُهوداً انَّ رَسُولَ اللّه جَعَلَهُ لَها وَ الاّ فَلا حَقَّ لَها فیهِ؛
[۱۱] ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، حكمت نامه فاطمه، ص۵۵۶، ح۳۹۴.
این، مال عمومی مسلمانان است. اگر او گواهانی بیاورد که رسول خدا آن را برای وی قرار داده است، که برای او است، و گرنه، برای او حقی در آن نیست.»


در منابع اهل‌سنت، بدون اشاره به رفتار خلیفه دوم، فقط شاهد خواستن خلیفه اول مطرح شده است.
[۱۳] نمیری، عمر بن شبه، تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص۱۹۶-۲۰۰.
[۱۴] نمیری، عمر بن شبه، تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص۲۰۹-۲۱۱.
نکته اینجاست که خلیفه در همان مجلسی که از آن حضرت شاهد می‌خواست، خطاب به حضرت زهرا (علیه‌السّلام) جمله «وانتِ عندی اَمینةٌ مصدِّقة» را برزبان رانده است
[۱۶] نمیری، عمر بن شبه، تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص۲۱۰.
که نشان‌گر اطمینان وی به راست‌گویی و صداقت آن بانو است.
در پایان جلسه نیز حضرت فاطمه (علیه‌السّلام) با ناراحتی شدید از عملکرد خلیفه اول و دوم، در حالی که گریان بود، مسجد را به نشانه اعتراض ترک کرد.


۱. توبه/سوره۹، آیه۱۱۹.    
۲. ابن‌عساکر، علی‌ بن حسن، تاریخ دمشق، ج۴۲، ص۳۶۱.    
۳. ابن‌عساکر، علی‌ بن حسن، تاریخ دمشق، ج۴۲، ص۴۲.    
۴. سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور، ج۳، ص۲۹۰.
۵. ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ج۴، ص۱۷۴۴.    
۶. ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۲۲۴.    
۷. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة، ج۸، ص۳۵۹.    
۸. تمیمی مغربی، نعمان بن محمد، شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار، ج۳، ص۳۲.    
۹. مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، ص۱۸۴.    
۱۰. ابن‌ابی‌الحدید، عبد‌الحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۷۴.    
۱۱. ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، حكمت نامه فاطمه، ص۵۵۶، ح۳۹۴.
۱۲. بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، ج۱، ص۳۵.    
۱۳. نمیری، عمر بن شبه، تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص۱۹۶-۲۰۰.
۱۴. نمیری، عمر بن شبه، تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص۲۰۹-۲۱۱.
۱۵. یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۴، ص۲۳۹.    
۱۶. نمیری، عمر بن شبه، تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص۲۱۰.
۱۷. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳، ص۲۴.    



سایت‌ حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «نپذیرفتن شهادت شهود برای باز گرداندن فدک» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۳/۲۱.    






جعبه ابزار