• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نمودار تحقیقی مباحث ایمان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: ایمان.

پرسش: نمودار تحقیقی موضوع «ایمان و آثار آن از نظر قرآن کریم» را همراه منابعی در این زمینه ذکر نمایید؟

پاسخ: ایمان محور اصلی و مراتبی از تعالیم اسلام است؛ ازاین‌رو در قرآن کریم و سنت، مطالب بسیاری در این زمینه وارد شده است و دانشمندان و متفکران مسلمان درباره ایمان و مراتب آن تحقیقات بسیاری انجام داده‌اند. این مباحث به صورت مستقل یا در ضمن مباحث اسلامی تدوین شده است. در کلام مسیحی و فلسفه غرب نیز، بحث‌های زیادی درباره ایمان صورت پذیرفته است.



در باب ایمان چندین محور اصلی وجود دارد:
۱. ماهیت ایمان چیست؟ آیا بسیط است یا مرکب و از چه مؤلفه‌هایی تشکیل شده است؟
۲. آیا علم و معرفت نقشی در ماهیت ایمان دارد و جزئی از مؤلفه‌های آن است؟
۳. آیا عمل در ماهیت ایمان جایگاهی دارد و آیا عمل لازمه ایمان است یا خیر؟
۴. آثار و فواید ایمان چیست؟
اینک در دو بخش به جواب پرداخته می‌شود:


درباره مباحث ایمان، سه فصل بررسی می‌شود:

۲.۱ - ایمان، در نگاه کتاب و سنت

در فصل اول، ایمان، در نگاه کتاب و سنت بررسی می‌شود:
۱. معنای ایمان؛
۲. ایمان و تعقل؛
۳. ایمان و عمل؛
۴. محل ایمان؛
۵. متعلق ایمان؛
۶. اختیاری بودن ایمان؛
۷. تشکیکی بودن ایمان و درجات آن؛
۸. فواید ایمان؛
۹. علایم ایمان؛
۱۰. موانع ایمان؛
۱۱. اهمیت ایمان.

۲.۲ - ایمان از دیدگاه متفکران مسلمان

در فصل دوم، ایمان از دیدگاه متفکران مسلمان بررسی می‌شود:
۱. خوارج؛
۲. مرجئه؛
۳. اشاعره؛
۴. معتزله؛
۵. شیعه.

۲.۳ - ایمان در فرهنگ مسیحی

در فصل سوم، ایمان در فرهنگ مسیحی در مسائل زیر بررسی می‌شود:

۲.۳.۱ - مسئله اول: ماهیت ایمان

درباره ماهیت ایمان، به چند نظریه اشاره می‌کنیم:

۲.۳.۱.۱ - گزاره‌ای ایمان

نظریه اول، نظریه‌ گزاره‌ای ایمان است.
۱. توماس آکونیاس؛
۲. مارتین لوتر؛
۳. نظریه تنانت.

۲.۳.۱.۲ - یک‌گزاره‌ای اراده‌گرایانه ایمان

نظریه دوم، نظریه یک‌گزاره‌ای اراده‌گرایانه ایمان است.
۱. دیدگاه پاسکال؛
۲. نظریه ویلیام جیمز.

۲.۳.۱.۳ - غیرگزاره‌ای ایمان

نظریه سوم، نظریه‌های غیر گزاره‌ای ایمان است.
۱. دیدگاه پل تیلیخ؛
۲. دیدگاه جان هیک.

۲.۳.۲ - مسئله دوم: انواع ایمان



۲.۳.۳ - مسئله سوم: ارتباط فهم و ایمان



۲.۳.۴ - مسئله چهارم: ایمان و تعقل

ایمان و تعقل (تحقیق‌پذیری ایمان).
۱. دیدگاه توماس آکویناس؛
۲. دیدگاه آنتونی فلو؛
۳. نظریه هر؛
۴. نظریه بازل میچل؛
۵. نظریه کرکگارد.


برخی منابع تحقیق برای ایمان، عبارت‌اند از:
۱. قرآن مجید؛
۲. تفاسیر قرآن اعم از تفاسیر شیعی و غیر شیعی؛
۳. کتب روایی خصوصاً بحارالانوار اثر مرحوم مجلسی و میزان ‌الحکمة اثر آقای محمدی ری‌شهری و اصول کافی اثر مرحوم کلینی؛
۴. حقائق الایمان، اثر شهید ثانی؛
۵. انسان و ایمان، اثر شهید مطهری؛
۶. ایمان و آزادی، اثر محمد مجتهد شبستری؛
۷. ایمان دینی در اسلام و مسیحیت، اثر محمدتقی فعالی؛
۸. فلسفه و ایمان مسیحی، اثر براوان کالین، ترجمه طاطه‌وس میکائلیان؛
۹. مفهوم ایمان در کلام اسلامی، توشی هیکو ایزوتسو، ترجمه زهرا پورسینا؛
۱۰. عقل و ایمان، الوین پلانتیجا، ترجمه بهناز صفری؛
۱۱. پویایی ایمان، پل تیلیخ، ترجمه حسین نوروزی؛
۱۲. نظریه ایمان در عرصه کلام و قرآن، محسن جوادی؛
۱۳. مدخل ایمان از دایرة ‌المعارف اسلام، دایرة المعارف جهان اسلام و دایرة المعارف بزرگ اسلامی؛
۱۴. مدخل ایمان از دانش‌نامه قرآن، اثر خرم‌شاهی؛
۱۵. کتب فرق و مذاهب برای استخراج دیدگاه شیعه، اشاعره، مرجئه، معتزله و خوارج؛
۱۶. مباحث ایمان از کتب کلامی شیعه، اشاعره و معتزله؛ مانند:

ـ مقالات اسلامیین اثر اشعری؛
ـ المغنی اثر قاضی عبدالجبار معتزلی؛
ـ اصول خمسه اثر قاضی عبدالجبار معتزلی؛
ـ تمهید الاصول اثر شیخ طوسی؛
ـ تصحیح الاعتقاد و نیز اوائل المقالات اثر شیخ مفید؛
ـ شرح المواقف اثر سیدشریف جرجانی؛
ـ شرح المقاصد اثر تفتازانی؛
ـ المحصل اثر فخر رازی؛
ـ حق الیقین اثر شبر؛
ـ مراة العقول اثر مرحوم مجلسی در شرح اصول کافی؛
ـ المنقذ من التقلید اثر حمصّی رازی؛ ‌
ـ الذخیره فی علم الکلام اثر سیدمرتضی؛
ـ رسائل اثر سیدمرتضی و... .


سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «نمودار تحقیقی مباحث ایمان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۱/۲.    



جعبه ابزار