نمازهای واجب و نافله
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نمازهای واجب، نمازهای نافله، نافله عشا، وتیره، مستحب، اختلاف.
پرسش: چرا در برخی روایات، مجموع نمازهای
واجب و نافله شبانه‌روزی پنجاه رکعت
ذکر شده و در برخی دیگر پنجاه و یک رکعت؟!
پاسخ:
دو دسته
روایات در این‌باره وارد شده است؛ دسته اول مجموع آن‌ها را ۵۰ رکعت شمرده و دسته دوم ۵۱ رکعت.
در این‌که نمازهای واجب ۱۷ رکعت است، اختلافی وجود ندارد، بر این اساس باید
اختلاف را در نمازهای مستحب جست‌وجو کرد که آیا ۳۳ رکعتند یا ۳۴ رکعت؟
در همین راستا باید گفت که علت اختلاف در ارائه تعداد، نماز وتیره و یا نافله عشاست (دو رکعت نماز نشسته که در حکم یک رکعت ایستاده است).
براساس روایات نقل شده از امامان
معصوم علیهم‌السلام، نماز وتیره با آن‌که مستحب است، اما جزو نمازهای سنت
رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله نیست.
«
عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ ـ علیه‌السلام ـ قَالَ: صَلَاةُ النَّافِلَةِ ثَمَانُ رَکَعَاتٍ حِینَ تَزُولُ الشَّمْسُ قَبْلَ الظُّهْرِ وَ سِتُّ رَکَعَاتٍ بَعْدَ الظُّهْرِ وَ رَکْعَتَانِ قَبْلَ الْعَصْرِ وَ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ بَعْدَ الْمَغْرِبِ وَ رَکْعَتَانِ بَعْدَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ تَقْرَأُ فِیهِمَا مِائَةَ آیَةٍ قَائِماً أَوْ قَاعِداً وَ الْقِیَامُ أَفْضَلُ وَ لَا تَعُدُّهُمَا مِنَ الْخَمْسِینَ وَ ثَمَانُ رَکَعَاتٍ مِنْ آخِرِ اللَّیْلِ تَقْرَأُ فِی صَلَاةِ اللَّیْلِ ب قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ فِی الرَّکْعَتَیْنِ الْأَوَّلَتَیْنِ وَ تَقْرَأُ فِی سَائِرِهَا مَا أَحْبَبْتَ مِنَ الْقُرْآنِ ثُمَّ الْوَتْرُ ثَلَاثُ رَکَعَاتٍ تَقْرَأُ فِیهَا جَمِیعاً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ تَفْصِلُ بَیْنَهُنَّ بِتَسْلِیمٍ ثُمَّ الرَّکْعَتَانِ اللَّتَانِ قَبْلَ الْفَجْرِ تَقْرَأُ فِی الْأُولَی مِنْهُمَا- قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ وَ فِی الثَّانِیَةِ قُلْ هُوَ اللَّهُ».
بر این اساس روایاتی که آن نمازها را ۵۰ رکعت شمرده‌اند، درصدد بیان
سنت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ هستند که دو رکعت نافله نشسته عشا را به حساب نیاوردند،
«
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ أَنَّهُ قَالَ لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ إِبْرَاهِیمَ الْخَلِیلَ کَشَفَ لَهُ عَنْ بَصَرِهِ فَنَظَرَ فِی جَانِبِ الْعَرْشِ نُوراً فَقَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی مَا هَذَا النُّورُ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَذَا مُحَمَّدٌ صَفِیِّی فَقَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی إِنِّی أَرَی بِجَانِبِهِ نُوراً آخَرَ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَذَا عَلِیٌّ نَاصِرُ دِینِی قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی إِنِّی أَرَی بِجَانِبِهِمَا نُوراً آخَرَ ثَالِثاً یَلِی النُّورَیْنِ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَذِهِ فَاطِمَةُ تَلِی أَبَاهَا وَ بَعْلَهَا فَطَمَتْ مُحِبِّیهَا مِنَ النَّارِ قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی إِنِّی أَرَی نُورَیْنِ یَلِیَانِ الْأَنْوَارَ الثَّلَاثَةَ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَذَانِ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ یَلِیَانِ أَبَاهُمَا أُمَّهُمَا وَ جَدَّهُمَا قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی إِنِّی أَرَی تِسْعَةَ أَنْوَارٍ قَدْ أَحْدَقُوا بِالْخَمْسَةِ الْأَنْوَارِ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَؤُلَاءِ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِهِمْ قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی وَ بِمُنْ یُعْرَفُونَ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدٌ وَلَدُ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرٌ وَلَدُ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَی وَلَدُ جَعْفَرٍ وَ عَلِیٌّ وَلَدُ مُوسَی وَ مُحَمَّدٌ وَلَدُ عَلِیٍّ وَ عَلِیٌّ وَلَدُ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنُ وَلَدُ عَلِیٍّ وَ مُحَمَّدٌ وَلَدُ الْحَسَنِ الْقَائِمُ الْمَهْدِیُّ قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی وَ أَرَی عِدَّةَ أَنْوَارٍ حَوْلَهُمْ لَا یُحْصِی عِدَّتَهُمْ إِلَّا أَنْتَ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَؤُلَاءِ شِیعَتُهُمْ وَ مُحِبُّوهُمْ قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی بِمَ یُعْرَفُ شِیعَتُهُمْ وَ مُحِبُّوهُمْ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ بِصَلَاةِ الْإِحْدَی وَ الْخَمْسِینَ وَ الْجَهْرِ بِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ الْقُنُوتِ قَبْلَ الرُّکُوعِ وَ سَجْدَتَیِ الشُّکْرِ وَ التَّخَتُّمِ بِالْیَمِینِ قَالَ إِبْرَاهِیمُ اجْعَلْنِی إِلَهِی مِنْ شِیعَتِهِمْ وَ مُحِبِّیهِمْ قَالَ قَدْ جَعَلْتُکَ مِنْهُمْ فَأَنْزَلَ تَعَالَی فِیهِ وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ إِذْ جاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ».
اما روایاتی که آن نمازها را ۵۱ رکعت دانستند، درصدد بیان نمازهای واجب و نوافل مستحب هستند، اعم از این‌که جزو سنت پیامبر باشد یا نباشد.
بنابراین دو رکعت نافله عشا (که در
حکم یک رکعت است) از سنت پیامبر خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نیست؛ زیرا سنت آن است که روش
رسول خدا بر آن باشد و آن را عادت خودشان قرار داده باشند و روایاتی که ۵۰ رکعت را بیان می‌کنند، در مقام بیان سنت آن حضرت هستند و روایاتی که ۵۱ رکعت را بیان می‌کنند، در
مقام بیان مستحب هستند؛ خواه سنت آن حضرت باشد یا نباشد.
پایگاه اسلام کوئست.
