نقش توبه در جرایم خیانت به کشور
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: مجازات، حد
توبه، تخفیف، سقوط،
محارب،
جاسوسی،
خیانت.
پرسش: آیا توبه، در جرایمی مانند خیانت به کشور و جاسوسی موجب سقوط یا تخفیف مجازات می‌شود؟
پاسخ: همان گونه که توبه و بازگشت شخص گنه کار از
گناه، اگر از روی
صدق و
اخلاص باشد سبب بخشیده شدن او از سوی پروردگار مهربان و از بین رفتن تمام آثار و عقاب اخروی و حتی برخی از
آثار دنیوی گناه می‌شود، در قوانین حقوق اسلامی نیز با الهام از
دین و
شریعت، جایگاهی برای توبه در سقوط یا تخفیف برخی مجازات‌ها با شرایط خاص در نظر گرفته شده است
همان گونه که توبه و بازگشت شخص گنه کار از
گناه، اگر از روی
صدق و
اخلاص باشد سبب بخشیده شدن او از سوی پروردگار مهربان و از بین رفتن تمام آثار و عقاب اخروی و حتی برخی از
آثار دنیوی گناه می‌شود، در قوانین حقوق اسلامی نیز با الهام از
دین و
شریعت، جایگاهی برای توبه در سقوط یا تخفیف برخی مجازات‌ها با شرایط خاص در نظر گرفته شده است که در مبحث پنجم از قانون مجازات اسلامی، مصوب ۱۳۹۲، قوانین مربوطه، ضمن مواد ۱۱۴، تا ۱۱۷ بیان شده است که عمده موارد پذیرش توبه و چگونگی سقوط یا تخفیف مجازات در دو ماده ۱۱۴ و ۱۱۵ به شرح زیر تدوین شده است:
«وفق مفاد ماده ۱۱۴ قانون مجازت اسلامی، غیر از
قذف و
محاربه در بقیه جرائمی که موجب
حد هستند اگر متهم قبل از اثبات جرم، توبه کند و
ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، حد از او ساقط می‌گردد، همچنین اگر جرائم فوق غیر از قذف با اقرار ثابت شده باشد، در صورت توبه مرتکب - حتی پس از اثبات جرم - دادگاه می‌تواند عفو مجرم را توسط
رئیس قوه قضائیه از مقام رهبری درخواست نماید».
و در تبصره اول آن حتی
توبه محارب نیز در صورتی که قبل از دستگیری یا تسلط بر او به اثبات برسد مورد پذیرش و از موجبات سقوط حد قرار داده شده است.
هم چنین در ماده ۱۱۵آمده است: «در جرائم تعزیری درجه شش، («حبس بیش از شش ماه تا دو سال- جزای نقدی بیش از بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال - شلاق از ۳۱ تا ۷۴ ضربه و تا ۹۹ ضربه در
جرائم منافی عفت - محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال - انتشار حکم قطعی در رسانه‌ها - ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال - ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال - ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال».) هفت («حبس از نود و یک روز تا شش ماه - جزای نقدی بیش از ده میلیون ریال تا بیست میلیون ریال - شلاق از یازده تا سی ضربه - محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه».) و هشت («حبس تا سه ماه - جزای نقدی تا ده میلیون ریال - شلاق تا ده ضربه». ) چنانچه مرتکب توبه نماید و
ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، مجازات ساقط می‌شود. در سایر جرائم موجب تعزیر، دادگاه می‌تواند مقررات راجع به تخفیف مجازات را اعمال نماید».
خیانت به کشور عنوانی عام و دارای مصادیقی متعدد است که ضمن مواد ۴۹۸ تا ۵۱۲ موارد و مصادیق آن به همراه مجازاتشان بیان شده، اما
جاسوسی که یکی از مصادیق جرم خیانت به کشور محسوب می‌شود ضمن مواد ۵۰۱، ۵۰۲ و ۵۰۵ مورد بررسی قرار گرفته و در مواد مذکور به تناسب نوع جاسوسی و اهمیت مطالب و اسنادی که در اختیار دشمن و کشور بیگانه قرار گرفته مجازات‌های مختلفی؛ مانند
حبس از یک تا ده سال،
یا یک تا پنج سال،
و یا دو تا ده سال
مقرر شده است.
در تبصره ماده ۵۱۲ نقش توبه در جرم خیانت به کشور چه جاسوسی چه دیگر موارد و مصادیق آن آشکار شده و قانون گذار مقرر داشته: «در مواردی که احراز شود متهم قبل از دست یابی نظام توبه کرده باشد، مشمول مواد ۵۰۸، (حبس از حبس از یک تا ده سال») ۵۰۹ («محکومیت به مجازات اشد») و ۵۱۲ («حبس از یک تا پنج سال») نمی‌شود».
بنابراین، در جرم خیانت به کشور نیز توبه مجرم قبل از دستگیری موجب سقوط یا تخفیف مجازات می‌گردد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «نقش توبه در جرایم خیانت به کشور»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۲/۳۰.
