نقاب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نماز، حج، نقاب، روبند، مکروه.
پرسش:آیا نقاب زدن برای زن مکروه است؟در کتابی خواندم نقاب زدن برای زن
مکروه است، آیا این حرف درست است و اگر صحت دارد
حضرت زهرا(س) و
حضرت زینب(س) آیا از این پوشش استفاده نمی کردند؟ لطفاً اگر می شود سندش را هم ذکر نمایید؟
پاسخ اجمالی
یکی از مسائل مهم دربارۀ بانوان، «مسئلۀ
پوشش» است. این مسئله در نگاه کلان، چنان اهمیتی دارد که گاه، صبغۀ
فرهنگی و
ملّی به خود می گیرد. البته نوع پوشش و پیوند آن با بُعد فرهنگی و
اعتقادی افراد و جوامع، تابع شرایط و موقعیت های زمانی و مکانی است.
استفادۀ بانوان از نقاب و روبند دارای احکامی است که به نوعی استفاده از این وسیلۀ پوششی در مواردی دارای محدودیت است؛ مانند
جایز نبودن نقاب در حج بر
زن مُحرم، و مکروه بودن آن در نماز.
از مسائل مهم دربارۀ بانوان، «مسئلۀ پوشش» است. این مسئله در نگاه کلان، چنان اهمیتی دارد که گاه، صبغۀ
فرهنگی و
ملّی به خود می گیرد و می توان با عنایت به آن،
نگرش فکری و
اعتقادی افراد و گروه ها را تعیین نمود. البته نوع پوشش و پیوند آن با بُعد فرهنگی و اعتقادی افراد و جوامع، تابع شرایط و موقعیت های زمانی و مکانی است. در نظام
حیات اسلامی پوشش و
عفاف بانوان برای حضور در عرصۀ
اجتماعی و خدمات متناسب با آنان یک اصل است و شیوه ای که غرب در این رابطه دارد و حجاب را مانع خدمات اجتماعی معرفی می کند، ادعای بی موردی است؛ با این حال باید توجه داشت که هر چند
زینت و
تجمّل از امور
فطری زن است، ولی تنها برای همسرش، نه برای هر مرد عابری در راه زندگی اجتماعی.
یکی از زیرمجموعه‌های مسئلۀ پوشش بانوان، نقاب - با اسم و عنوان‌های مشابهی مانند
روبند،
پوشیه و برقع - است که
حجاب و
مانع محکم و ضخیمی از پارچه و یا
چرم بوده و از پیشانی به پشت سر بسته می شود و تا چانه و گردن یا سینه را می پوشاند.
بحث از نقاب و حقیقت و تاریخچۀ آن فرصت و نوشته جداگانه ای را می طلبد؛ هر چند تحقیقات و کتاب هایی نیز در این باره به نگارش در آمده است که می توان به آنها مراجعه نمود.
بانوان باید در مقابل
نامحرم تمام بدن حتی موهای خود را بپوشانند، و پوشاندن گردی صورت و دست ها تا مچ لازم نیست.
و استفاده از نقاب و روبند واجب نیست، و اگر کسی بیشتر از حد معمول خود را بپوشاند، اشکال ندارد.
با این همه، در رعایت حجاب باید بر این باور بود که اسلام،
دین فطرت و
عقلانیّت و منطبق بر نیازهای
حقیقی بشر است و اگر احکام آن به صورت ناب و به دور از پیرایه ها،
خرافات و فارغ از سلیقه های شخصی تبیین شود،
اقبال و رویکرد به آن بیشتر و تمایل بدان، محسوس تر خواهد شد.
امام علی(ع) می فرماید: «خداوند،
تکالیفی را بر شما واجب نمود، بنابراین آنها را ضایع نکنید و حدودی برایتان مقرّر داشت، پس از آنها تجاوز ننمایید، و از اموری بر حذرتان داشت، آنها را مرتکب نشوید و اموری را مسکوت گذاشت، نه از روی
فراموشی، لذا آنها را بر خود
تکلیف ننمایید».
اما استفادۀ بانوان از نقاب و روبند دارای احکامی است که به نوعی استفاده از این وسیلۀ پوششی در مواردی دارای محدودیت است؛ این احکام عبارتند از:
یک. یکی از
محرّماتِ اِحرام در حج برای زن، پوشاندن صورت خود با
نقاب و
روبند است، و باید صورت به مقداری که در
وضو شسته می شود، باز باشد،
اما دور نگهداشتن از نامحرم با چیزی که با صورتش تماس نداشته باشد اشکالی ندارد.
دو. یکی از
مکروهات برای زن
نمازگزار، نماز خواندن با نقاب است.
در منابع
روایی به احادیثی بر می خوریم که
ائمه اطهار(ع) گذاشتن نقاب یا روبند و پوشیه را در
احرام و
مراسم حج مذموم و ناپسند شمرده اند، و نیز بازگذاری صورت در حال نماز را بهتر دانسته اند و فقها هم در باب‌های حج
و نماز
به این احادیث استناد کرده اند.
در این جا به چند روایت در این زمینه اشاره می شود:
۱.
امام صادق(ع) می فرماید: «
امام باقر(ع) به زنی که در حال احرام نقاب بر چهره داشت، برخورد کرد و به او فرمود: احرام ببند، صورت خویش را باز گذار و جامۀ خود را از بالای سرت به گونه‌ای قرار ده که آفتاب با چهره ات برخورد کند؛ زیرا اگر نقاب ببندی، صورتت در سایه خواهد بود و رنگ آن تغییری نخواهد کرد».
۲. سَماعه
می گوید: از
امام صادق یا
امام کاظم(ع) در مورد زنی که در
نماز نقاب زده بود سؤال کردم، آن حضرت فرمود: «زمانی که نقاب بر موضع
سجده قرار نگرفته باشد، اشکالی ندارد، گرچه بازگذاری صورت بهتر است».
پایگاه اسلام کوئیست
