نشانه‌های ظهور
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نشانه‌های ظهور، ظهور امام زمان (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف)، علایم حتمی، علایم غیر حتمی، خروج سفیانی، نفس زکیه.
پرسش: علایم و
نشانه‌های ظهور امام زمان (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) چیست؟ و کدام یک از آن‌ها موثق‌اند؟
پاسخ: پرسشگری پیرامون "ظهور" و نشانه‌های آن بسیار پسندیده است؛ اما نباید چنان درگیر پیچ‌و‌خم‌های آن شد که از "دف" (همان زمینه‌سازی برای ظهور) غافل ماند.
نشانه‌های ظهور به قسمت‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند که از آن جمله است: "علایم حتمی" و غیر "حتمی".
بسیاری می‌پندارند باید ظهور را در گرو تحقق علایم حتمی دانست! حال آن‌که گره
غیبت حضرت امام عصر (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) به "اراده الهی" بستگی کامل دارد و این نیست که علایم حتمی جنبه تأکید و صددرصدی داشته باشند. چه این‌که طبق برخی
احادیث، جز اصل ظهور حضرت که میعاد تخلف‌ناپذیر الهی است، بقیه علامات ـ حتی حتمی ـ در حد احتمال و حداکثر بیش‌تر برای مقارنت با ظهورند.
اسامی برخی علایم حتمی عبارت‌اند از: خروج و قیام شخص پلیدی به نام "
سفیانی"، انعکاس ندایی الهی و نیز ندایی از
شیطان در
آسمان،
طلوع خورشید از مغرب،
اختلاف داخلی میان جبهه باطل و کشته شدن نفس زکیه.
در آغاز، چند نکته مقدماتی را
تذکر داده و آن‌گاه به بررسی مشروح پاسخ می‌پردازیم:
مسئله
قیام حضرت
امام عصر (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) از مهم‌ترین حوادث
جهان است که عظمت آن موجب شده که صاحب آن قیام، "موعود ادیان" و مصلح جهانی جهانیان
لقب گیرد.
چون ظهور ایشان از اهم وقایع است، باید همراه علایم و نشانه‌هایی گردد که تا آن موقع منعقد نشده. هم‌چنان‌که وقایع مهمی از قبیل مولود
حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) و اموری از این دست، توأم با نشانه‌هایی مخصوص بوده.
فواید و ثمرات وجود این علایم در چند نتیجه خلاصه می‌شود:
برخی از آن علایم، چنان با عظمت‌اند که نوعی تجلیل و تعظیم قیام و قیام‌کننده (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) محسوب می‌گردد.
شماری از آن علایم، به منزله
تهدید و ایجاد
رعب در دل و سازمان،
دشمنان است.
عده‌ای هم، نوعی مژده و
بشارت برخی
منتظران می‌باشند.
بسیار خوب است که
مؤمنان از این علایم آگاه باشند تا دچار فریب نشده و هر حادثه‌ای را علامت ظهور ندانند که چه‌بسا امکان سوء استفاده "مهدیان دروغین" یا سایر عوامل نیرنگ از این ناآگاهی وجود دارد. در عین حال، غرق شدن در بررسی این نشانه‌ها نیز نکوهیده است که توضیح بیش‌تر در طی پاسخ بیان می‌شود.
تقسیم‌بندی‌های گوناگونی پیرامون "علایم ظهور" صورت گرفته؛ از جمله علایم حتمی و غیر حتمی است.
اشتباه اکثر مردم این‌جاست که می‌پندارند با حتمی شدن برخی علایم، باید موضوع "ظهور" را صددرصد وابسته به تحقق آن علایم دانست! واقعیت قضیه ـ طبق برخی روایات ـ گویای وابسته بودن امر ظهور به "
اراده الهی " است. حال فرقی نمی‌کند که چه علایمی محقق شده یا نشده. با این حساب، مفهوم علایم حتمی آن است که برخی نشانه‌ها احتمال در پی داشتن ظهور را بیش‌تر به همراه دارند (فقط احتمال بیش‌تر است نه وقوع صددرصد). حال روشن می‌شود که علایم غیر حتمی صرفاً با احتمال وقوع کم‌تری نسبت به علایم حتمی و ظهور قرار دارند.
با دقت در
حدیث زیر، دلیل آن‌گونه معنا کردن علایم حتمی و غیر حتمی را می‌یابید:
"داوود بن ابی‌القاسم نقل می‌کند که در حضور
امام جواد (علیه‌السلام) بودیم. سخن از (نشانه‌های ظهور و) قیام و خروج (شخصی به نام) سفیانی به میان آمد و این‌که در برخی
روایات گفته شده (که این از
علایم ظهور است) و حتماً واقع می‌شود. به
امام (علیه‌السلام) عرض کردم: آیا
خداوند در اصل وقوع یا ویژگی‌های امور حتمی نیز تغییر و دگرگونی (=بداء) ایجاد می‌کند] چنان‌که یا اصلاً محقق نمی‌شوند یا آن‌چنان که آن وعده‌های حتمی با آن مشخصات منعقد نمی‌گردند (؟ حضرت فرمودند: بله، امکان هرگونه تغییر و تصرف ـ حتی در امور حتمی ـ وجود دارد! گفتم: با این حساب می‌ترسیم که
خداوند در اصل ظهور و فرج
قائم (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) نیز ایجاد تغییر و انصراف (
بداء) کند!
حضرت پاسخ دادند: (این چنین نیست؛ چون) قیام قائم (علیه‌السلام) از میعاد و وعده‌های (تغییرناپذیر) خداست".
حدیث‌پژوه و دانشور برجسته
"محدث نوری" (رحمة‌الله‌علیه) در این باره می‌نویسد:
"... غیر از مسئله ظهور و خروج حضرت حجة بن الحسن المهدی (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) که حتماً محقق خواهد شد و هیچ‌گونه تبدیل و تخلفی نخواهد داشت، سایر آن‌چه از
آیات و علامات پیش از ظهور و مقارن آن (آمده)، همه قابل تغییر و تبدیل و تقدیم (زودتر واقع شدن) و تأخیر (دیرتر رخ دادن) و... هست. حتی آن علایمی که در شمار نشانه‌های محتوم
ذکر شده! چه این‌که مراد از حتمی و محتوم ـ در آن اخبار ـ نه آن است که هیچ قابل تغییر نباشد و دقیقاّ مثل و همان را که فرمودند به همان نحو بیاید و واقع شود، بلکه مراد آن است که مرتبه‌ای از تأکید در آن وجود دارد که منافاتی با تغییر در مرحله‌ای از آن ندارد".
از‌این‌رو سزاوار است که همگی جهت هدف گران‌قدر آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور تلاش کنند و به جای دل‌واپسی‌های افراطی (که سر از یأس به
رحمت خدا و لطف
امام عصر درمی‌آورد)، درصدد دعای خالصانه و متضرعانه و ایجاد ورزیدگی جسمی و روحی باشند تا چشمه
رحمت الهی به جوشش در آید و "
فرشته درآید" و این‌ها در گرو معرفت‌اندوزی فزون‌تر به
دین و انجام واجبات و ترک
گناهان است.
پنج علامت ـ طبق برخی
احادیث ـ از علایم حتمی شمرده شده که اسامی هر یک بیان می‌شود. البته توضیح و چگونگی و چیستی این نشانه‌ها آن‌قدر گسترده است که نمی‌توان در این پاسخ نه چندان مفصل، بدان پرداخت.
ابی‌حمزه ثمالی می‌گوید: "به حضرت
امام جعفرصادق (علیه‌السلام) عرض کردم که پدرتان حضرت
امام محمدباقر (علیه‌السلام) می‌فرمودند: خروج شخصی به نام
سفیانی از امور حتمی است و انعکاس ندایی در
آسمان نیز حتمی است و
طلوع خورشید از مغرب حتمی است و چند چیز دیگر هم نام بردند که آن را حتمی می‌دانستند.
حضرت
امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نیز گفتار پدر بزرگوارشان را این‌گونه تکمیل فرمودند: و نیز اختلاف بنی‌فلان (شاید بنی امیه یا همان جبهه باطل است) از امور حتمی است؛ و کشته شدن "نفس زکیه" حتمی است و خروج و قیام
قائم (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) هم حتمی، بلکه میعاد یقینی است. پرسیدم: درباره علامت ندای آسمانی توضیح دهید! ؟ پاسخ فرمودند: در آغاز روزی منادی با صدایی بلند ـ آن‌گونه که هر ملتی با
زبان خودش آن را می‌فهمد ـ فریاد می‌زند:
"الا ان الحق فی علی و شیعته؛ بدانید که حق با
علی (علیه‌السلام) و
شیعیان اوست"؛ و در آخر روز هم
ابلیس ندا می‌دهد: "الا ان الحق فی سفیانی و شیعته؛ بدانید که
حق با سفیانی و پیروان اوست".
این موقع است که نااستواران در حق (اهل
باطل) به
شک می‌افتند".
منظور از "
نفس زکیه"، انسان بسیاری بزرگواری است که از طرف
امام زمان (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) مأموریت برای
تبلیغ دارد؛ اما در
کعبه (مابین رکن و مقام) به شهادت می‌رسد.
و نیز "سفیانی"، شخصی از معاندین است که به قصد مقابله با حضرت برمی‌خیزد و در سرزمینی به نام "بیداء" (در یمن) ـ به امر
خدا ـ با لشکریانش به
زمین فرو خواهند رفت.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «نشانه‌های ظهور»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱/۱۶.
