مقام علمی حضرت معصومه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: حضرت معصومه(س) ، مقام، علمی
پرسش: در مورد
مقام علمی حضرت معصومه(س) مطالبی را بیان نمایید؟
پاسخ: حضرت معصومه(س) در خاندانی که سرچشمه علم و تقوا و فضایل اخلاقی بودند، نشو و نما یافت. پس از آن که پدر بزرگوار آن بانوی گرامی به شهادت رسید، فرزند ارجمند آن امام یعنی
حضرت رضا(ع) عهده دار امر تعلیم و تربیت خواهران و برادران خود شد و مخارج آنان را نیز متکفل گردید. در اثر توجهات زیاد آن حضرت هر یک از
فرزندان امام کاظم(ع) به مقامی شامخ دست یافتند و زبانزد عام و خاص گشتند. آنچه مسلم است این که در میان فرزندان امام کاظم(ع) بعد از حضرت رضا(ع)،
حضرت معصومه(س) از نظر علمی و اخلاقی والا مقام ترین آنان است.
حضرت معصومه(س) در خاندانی که سرچشمه
علم و تقوا و فضایل اخلاقی بودند، نشو و نما یافت. پس از آن که پدر بزرگوار آن بانوی گرامی به شهادت رسید، فرزند ارجمند آن امام یعنی
حضرت رضا(ع) عهده دار امر تعلیم و تربیت خواهران و برادران خود شد و مخارج آنان را نیز متکفل گردید. در اثر توجهات زیاد آن حضرت هر یک از
فرزندان امام کاظم(ع) به مقامی شامخ دست یافتند و زبانزد عام و خاص گشتند.
ابن صباغ مالکی در این باره گوید:((هریک از فرزندان ابی الحسن موسی معروف به
کاظم فضیلتی مشهور دارد.))
نیز
اربلی در این زمینه می نویسد:((برای هریک از فرزندان
ابی الحسن موسی(ع) فضیلت و منقبتی معروف وجود دارد.))
آنچه مسلم است این که در میان فرزندان
امام کاظم(ع) بعد از حضرت رضا(ع)،
حضرت معصومه(س) از نظر علمی و اخلاقی والا مقام ترین آنان است. این حقیقت از اسامی و القاب و تعریفها و توصیفاتی که
ائمه اطهار(علیهم السلام) از وی نموده اند، هویداست. و با توجه به این حقیقت که ارتباط تنگاتنگ و غیر قابل انفکاکی میان
تهذیب نفس و طی مدارج اخلاقی و عرفانی و حصول علوم اصیل الهی و
حکمت وجود دارد، می توان به رتبه و
مقام علمی غیر قابل توصیف حضرت معصومه(س) پی برد و به این نکته واقف گشت که ایشان نیز چون
حضرت زینب(س) عالمه غیر معلمه بود.
آنچه سخن فوق را تإیید می کند، روایت صالح بن عرندس حلی، عالم بزرگوار شیعی قرن نهم ه'.:در کتاب ((کشف اللئالی))
است. وی گوید:روزی جمعی از شیعیان به قصد دیدار
حضرت موسی بن جعفر(ع) و پرسیدن سوالاتی از ایشان به مدینه منوره مشرف شدند. چون امام کاظم(ع) در مسافرت بود، سوالات خود را به حضرت معصومه که در آن هنگام کودکی خردسال بیش نبود، تحویل دادند. فردای آن روز برای بار دیگر به منزل امام شرف حضور پیدا کردند، لیکن هنوز ایشان از سفر برنگشته بود. چون ناگزیر به بازگشت بودند، مسائل خود را مطالبه نمودند تا در مسافرت بعدی خدمت امام برسند. غافل از این که حضرت معصومه جواب پرسشها را نگاشته است. وقتی پاسخها را ملاحظه کردند، بسیار خوشحال شدند و پس از سپاسگزاری فراوان
شهر مدینه را ترک گفتند. از قضای روزگار در بین راه با
امام موسی بن جعفر(ع) مواجه شده، ماجرای خویش را باز گفتند. چون امام پاسخ سوالات را مطالعه کرد، سه بار فرمود:((فداها ابوها))
؛ پدرش فدایش.
فاطمه معصومه(س) از جمله راویان گرانقدر و عظیم الشإن
آل محمد(ص) است. ایشان از پدرگرامی خویش و اجداد شریف و بزرگان و جمعی از خاندان جلیل القدرش احادیثی نقل کرده که قابل قبول علمای شیعی و سنی است.
متإسفانه نگارنده به بیش از پنج روایت از این بانوی گرامی دست پیدا نکرد:
ابوالخیر شمس الدین محمد بن محمد بن
جزری شافعی (م ۸۳۳) در کتاب ((اسنی المطالب فی منافب سیدنا علی بن ابی طالب))
سخن حضرت فاطمه دختر پیامبر(ص) را آورده است:
((... آیا فرمایش رسول خدا(ص) را در روز غدیر به فراموشی سپرده اید که فرمود:هرکه من مولای اویم، پس علی مولای اوست... و سخن دیگر رسول خدا(ص) را:تو (ای علی!) نسبت به من به منزله هارون نسبت به
موسی(ع) هستی؟!))
در
سند روایات فوق این اشخاص وجود دارند:بکر بن احمد قصری، فاطمه دختر
امام رضا(ع) ، فاطمه (معصومه) و زینب و
ام کلثوم دختران امام کاظم(ع)، فاطمه دختر
امام صادق(ع) ، فاطمه دختر
امام باقر(ع) ، فاطمه دختر امام سجاد(ع)، فاطمه و سکینه دختران امام حسین(ع)، ام کلثوم دختر فاطمه زهرا(س)، حضرت فاطمه(س) و کسانی که پیش از
بکر بن احمد در این سلسله هستند.
در روایت دیگری نظیر روایت فوق از لسان مبارک
رسول الله(ص) ؛ آمده است:((من کنت مولاه فعلی مولاه))
هرکه من
مولا و رهبر او هستم، علی رهبر ومولای اوست.
در سند این روایت اشخاص ذیل وجود دارند:فاطمه دختر گرامی امام رضا(ع)، زینب و ام کلثوم و فاطمه دختران گرامی امام کاظم(ع)، فاطمه دختر گرامی امام صادق(ع)، فاطمه دختر گرامی
امام باقر(ع) ، فاطمه دختر گرامی
امام سجاد(ع) ، فاطمه و
سکینه دختران گرامی امام حسین(ع)، ام کلثوم دختر گرامی
حضرت فاطمه(س) و حضرت فاطمه(س).
روایت دیگر را ابی محمد بن
احمد بن علی قمی در کتاب ((المسلسلات))
خویش این گونه ذکر می نماید:از محمدبن علی بن الحسین از احمد بن زیاد بن جعفر از ابوالقاسم جعفر بن محمد علوی عریضی ازابوعبدالله احمد بن محمد بن خلیل از علی بن محمد بن
جعفر اهوازی از بکر بن احنف از فاطمه دختر علی بن موسی(ع) از فاطمه (معصومه) و زینب و ام کلثوم دختران موسی بن جعفر(ع) از فاطمه و
سکینه دختران حسین بن علی(ع) از ام کلثوم دختر علی(ع) از فاطمه زهرا(س) دختر رسول خدا(ص) که فرمود:((از رسول خدا(ص) شنیدم که می فرمود:
وقتی در شب
معراج به آسمان برده شدم، داخل بهشت گردیده، قصری از مروارید سفید و درخشان مشاهده کردم. دری داشت که برآن پرده ای آویزان و با تزیین به مروارید و یاقوت درخشندگی پیدا کرده بود. چون سرم را بالا بردم، دیدم برآن در نوشته شده است:((لااله الاالله، محمد رسول الله، علی ولی الله.)) و برآن پرده:((خوشا، خوشا به مثل شیعه علی.)) آنگاه داخل قصر شدم. در آنجا قصری از عقیق سرخ بود و دری از نقره داشت که به وسیله زبرجد سبز درخشان شده بود. برآن در، پرده ای بود. چون سرم را بالا بردم، دیدم برآن در نوشته شده است:((محمد رسول خداست.
علی جانشین مصطفی است.)) و برآن پرده:((بشارت ده پیروان علی را به حلال زادگی.)) آنگاه داخل قصر شدم. در آنجا قصری از زمرد سبز بود. زیباتر از آن مشاهده نکرده بودم. دری از یاقوت سرخ داشت که با تزیین به مروارید رخشان شده بود. برآن در پرده ای قرار داشت. وقتی سرم را بالا بردم، دیدم بر آن پرده نوشته شده است:((پیروان علی، رستگارانند.))
به دوستم
جبرئیل گفتم:این قصر از آن کیست؟
گفت:محمد! از آن پسرعمو و جانشین تو علی ابن ابی طالب است. در
روز قیامت همه مردم برهنه پا و عریان محشور می شوند مگر شیعیان علی. و همگی به نامهای مادرانشان فراخوانده می شوند مگر پیروان علی که به نامهای پدرانشان خوانده می شوند.
به دوستم جبرئیل گفتم:این برای چیست؟
گفت:زیرا آنان علی را دوست داشتند، حلال زاده اند.
در روایت سوم از کتاب ((
امالی )) از احمد بن حسین از
حسن بن علی سکری از
محمد بن زکریای جوهری ازعباس بن بکار از حسن بن یزید از فاطمه (معصومه)
دختر موسی بن جعفر(ع) از عمر بن علی بن الحسین از فاطمه دختر امام حسین(ع) از اسمإ دختر
عمیس از صفیه دختر
عبدالمطلب آمده است:
((وقتی حسین(ع) از مادرش متولد شد، پیامبر(ص) فرمود:عمه! فرزندم را نزدم بیاور.
من عرض کردم:ای رسول خدا! او را پس از ولادت پاکیزه نکرده ایم. رسول خدا(ص) فرمود:عمه! تو می خواهی او را پاکیزه کنی؟! خداوند تبارک و تعالی او را پاکیزه و از آلودگی ها منزه کرده است.))
حدیث دیگر را
محمد غماری شافعی در کتاب خویش بدین طریق نقل کرده است:
از فاطمه دختر حسین رضوی از فاطمه دختر محمد رضوی از فاطمه دختر ابراهیم رضوی از فاطمه دختر حسن رضوی از فاطمه دختر محمد موسوی از فاطمه دختر عبدالله علوی از فاطمه دختر حسن حسینی از فاطمه دختر ابی هاشم حسینی از فاطمه دختر محمدبن احمد بن موسی مبرقع از فاطمه دختر احمد بن موسی مبرقع از فاطمه دختر
موسی مبرقع از
فاطمه دختر امام رضا(ع) از
فاطمه دختر امام موسی بن جعفر(ع) از
فاطمه دختر امام صادق(ع) از
فاطمه دختر امام باقر(ع) از
فاطمه دختر امام سجاد(ع) از
فاطمه دختر امام حسین(ع) از
زینب دختر امیرمومنان(ع) از
فاطمه(س) دختر رسول خدا(ص) .
در این روایت
حضرت فاطمه زهرا(س) به نقل از رسول خدا(ص) می فرماید:((آگاه باشید، هرکس با دوستی آل محمد بمیرد، شهید مرده است!))
روایت مزبور به حدیث ((فاطمیات)) مشهور است. چون جز دو تن از کسانی که در سلسله آن وجود دارند، بقیه ((فاطمه)) نام دارند.
مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی
