مفسد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: مفسد.
پرسش: قرآن مجید در مورد زنان و مردان
مفسد چه فرموده است؟
پاسخ: در قرآن کریم اگر لفظ مفسد را در
الفاظ فساد و جامع‌تر در نظر بگیریم، آیاتی از قبیل کسانی که دزدی می‌کنند،
فتنه و آشوب به پا می‌دارند، سر راه
مؤمنان را می‌گیرند، اظهار مخالفت با حکومت و تباه کردن
ملک می‌نمایند و مواردی از این قبیل می‌تواند نمونه‌ای از اعمال
مردان و
زنان فاسد در قرآن باشد.
واژه مفسد به معنای خارج شدن چیزی از حد
اعتدال چه کم و‌اندک و چه زیاد بوده و نقطة مقابل
صلاح است.
اگر واژه مفسد صرفاً به این معنا، در مورد
زنان و
مردان پرسش شده باشد، در
قرآن کریم به این صورت اشاره نشده است و اگر در این واژه بکار رفته باشد خطاب به زنان و مردان نخواهد بود بلکه جنبه عمومی داشته و در معنای مختلف به کار رفته است؛ مانند: «و یسالونک عن الیتامی قل اصلاح لهم خیر و ان تخالطوهم فاخوانکم و الله یعلم المفسد من المصلح...».
در این آیه واژه مفسد به معنای تباه‌کننده
مال یتیم آمده و می‌فرماید: درباره
دنیا و
آخرت و از تو درباره
یتیمان می‌پرسند، بگو پرداختن به
اصلاح کار آنان بهتر است، و اگر با آنان هم‌زیستی کنید، برادران دینی شما هستند و
خداوند، تبهکار را از درست‌کار باز می‌شناسد...» و موارد دیگری از این قبیل. اگر کلمه مفسد را در معنای
فساد و آن‌چه که در لغت آمده (فسد فاسدا و فسودا) بگیریم در این صورت واژه مفسد در مورد زنان و مردان فاسد معنا خواهد داشت.
پس در این واژه «فساد» و زیرساختارهای آن در
قرآن کریم می‌توان به زنان و مردان فاسد اشاره‌ای نمود؛ از جمله؛
۱. در یک جای قرآن کریم به
حکم کلی در مورد مردان و زنان فاسد اشاره شده، آنجا که می‌فرماید: «اِنَّما جَزاءُ الذینَ یحاربونَ اللهَ وَ رسوله و یسعون فی الارض فسادا ان یقتلوا او یصلبوا او تقطع ایدیهم و ارجلهم من خلاف او ینفوا من الارض ذلک لهم خزی فی الدنیا و لهم فی الاخرة عذاب عظیم»؛
می‌فرماید:
کیفر آنها که با
خدا و
پیامبر به
جنگ برمی‌خیزند و در روی زمین دست به
فساد می‌زنند (و با
تهدید به اسلحه به جان و مال و ناموس مردم حمله می‌برند) این است که
اعدام شوند یا به دار آویخته گردد یا (چهار انگشت از) دست راست و پای چپ آنها بریده شود و یا از سرزمین خود
تبعید گردند، این رسوایی آنها در دنیاست و در
آخرت مجازات بزرگی است».
منظور از « محاربه با خدا و پیامبر» این است که کسی با تهدید به اسلحه به جان یا مال مردم تجاوز کند، اعم از اینکه به صورت دزدان گردنه‌ها در بیرون شهرها چنین کاری کنند و یا در داخل شهر. بنابراین افراد چاقوکشی که حمله به جان و نوامیس مردم می‌کنند نیز مشمول آن هستند.
این
آیه که حکم کلی را بیان کرده می‌تواند بر هر دو گروه مردان و زنان فاسد اطلاق گردد؛ چراکه هر گونه ارعاب و تهدید و عمل ناروا از هر دو گروه صادر می‌شود.
۲. کسانی که
فتنه و آشوب به پا می‌کنند و سر راه مؤمنانی هستند که می‌خواهند به طرف
خدا بروند
مانع می‌شوند؛
برای این گروه می‌فرماید: «و اذا قیل لهم لا تفسدوا فی الارض قالوا انما نحن مصلحون»؛
و چون به آنان گفته شود در
زمین فساد نکنید، گویند ما که اهل اصلاحیم».
و یا در جای دیگر چنین آمده است: «وَ الذّین ینْقُضُونَ عَهْدَ اللهِ مِنْ بَعْدِ میثاقِهِ و یقْطعونَ ما اَمَرَ اللهُ بِهِ ان یوصَلَ و یفْسِدونَ فی الارضِ اولئک لَهُمُ اللَّعنةُ و لَهُمْ سُوءُ الدّار؛
و آنان که پیمان خدا را پس از استوار کردنش می‌شکنند و آن‌چه را که
خدا به پیوستن آن فرمان داده می‌شکند و در زمین فساد می‌کنند
لعنت بر آنهاست و بدیهای آن
جهان نصیبشان».
و
آیات دیگر در این گروه نظیر.
۳. گروهی که
دزدی می‌کنند در این باره قرآن کریم می‌فرماید: «و السّارِقُ و السّارِقَه فَاقْطَعُوا اّیدیهُما جزاءَ بِما کسَبا نکالاً مِنَ اللهِ و اللهُ عزیزٌ حکیم «؛
دست مرد
دزد و زن دزد را به
کیفر کاری که کرده‌اند (فساد نموده‌اند) ببرید. این عقوبتی است از جانب خدا، که او پیروزمند و
حکیم است».
لذا نتیجه این بحث این می‌شود که در قرآن کریم اگر لفظ مفسد را در
الفاظ فساد و جامع‌تر در نظر بگیریم و آن‌چه که در مباحث یادشده به آن اشاره شد، آیاتی از قبیل کسانی که
دزدی می‌کنند،
فتنه و آشوب به پا می‌دارند، سر راه مؤمنان را می‌گیرند، اظهار مخالفت با
حکومت و تباه کردن
ملک می‌نمایند و مواردی از این قبیل می‌تواند نمونه‌ای از
اعمال مردان و زنان فاسد در قرآن باشد.
۱. قرآن مجید.
۲. استاد مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ناشر، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۹ ش، جلد ۴.
۳. بهاء الدین خرمشاهی، دانشنامة قرآن و قرآن‌پژوهی، ناشر: انتشارات ناهید و دوستان، تهران، ۱۳۷۷ ش، جلد دوم.
۴. صالح بن عبدالله و عبدالرحمن بن محمد، نظرة النعیم فی مکارم اخلاق رسول کریم، ناشر: دارالوسیلة جدة، لمملکة لعربیة السعودیة، طبع اول، ۱۴۱۸ هـ، جلد ۱۱، ص۵۲۳۶.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «مفسد»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۱/۲۲.
