مسؤل خطاهای انسان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: گناه،
رذائل اخلاقی،
انسان پرسش: چرا اساساً تمام خطاهای انسان به خود او منتهی می‌گردد؟
پاسخ: از میان همه موجودات و مخلوقات خدا، انسان تنها موجودی است که آزاد آفریده شده است. در
قرآن کریم صدها
آیه بر مختار و آزاد بودن انسان تاکید دارد، و این آزاد بودن جزء خلقت و هستی اوست و امری است که به هیچ وجه از انسان جدا نمی‌گردد. پس خود انسان است که
اراده می‌کند، چه کاری را انجام دهد و چه کاری انجام ندهد.
خداوند از تمام اعمال و کارها و حتی نیت‌های بندگان آگاه است، اما این علم موجب
جبر آنها بر کارهایشان نمی‌شود؛ بنابر این؛ زندگی در این
دنیا زندگی در مدرسه
اراده است و
سعادت و
شقاوت هر کس بدست خود اوست. و اوست که باید حرکت کند و از
خدا طلب هدایت و توفیق بیشتر نماید. و از این جهت مسئولیت گناه انسان و خطاهایش متوجه خود اوست.
برای روشن شدن پاسخ توجه به دو نکته ضروری است:
انسان به عنوان مخلوق و مملوک خدا از میان همه موجودات، تنها موجودی است که آزاد آفریده شده، و در قرآن کریم صدها آیه بر مختار و آزاد بودن انسان تاکید دارد، و می‌فرماید: "و بگو حق از سوی پروردگارتان است، هر کس می‌خواهد
ایمان بیاورد (و این حقیقت را پذیرا شود) و هر کس می‌خواهد
کافر گردد. "
و باز می‌گوید: "ما راه را به او نشان دادیم، خواه
شاکر باشد و یا ناسپاس. "
پس خود انسان است که اراده می‌کند، چه کاری را انجام دهد و چه کاری انجام ندهد.
این که گویی این کنم یا آن کنم این دلیل اختیار است‌ای صنم
و این آزاد بودن جزء خلقت و هستی اوست و امری است که به هیچ وجه از انسان جدا نمی‌گردد.
خدای بزرگ که خالق و مالک همه موجودات است نیرو و توان انتخاب و انجام کار را به انسان بخشیده است و از تمام اعمال و کارها و حتی نیت‌های بندگان آگاه است، اما این علم موجب سلب اختیار از آنها و مجبور کردن آنان به انجام یا ترک کاری نمی‌شود؛ در حقیقت"خدا به
طاعت و
معصیت بندگان
علم دارد و این علم کاشف کردار بندگان است"
؛ زیرا خداوند
اراده کرده است که انسان در کارهای اختیاریش با اراده خود منشاء اثر باشد به صورتی که اگر برای تحقق یک حادثه مثلاً پنج شرط و علت نیازمند باشد، یکی از آن علت‌ها
اختیار و اراده انسان است، همانطوری که برای روشن شدن یک چراغ باید علاوه بر اینکه تمام وسایل لازم، از جمله: کلید، سیم، لامپ، کنتور برق، اتصال سیم به کارخانه و منبع تولید برق و جریان برق در سیم‌ها سالم و مهیا باشد. فشار دادن کلید برق نیز اتفاق بیفتد تا لامپ روشن شود، در در کارهای اختیاری ما نیز علاوه بر مهیا بودن همه مقدمات و شروط است باید کلید که همان اختیار ماست زده شود تا کار به انجام برسد و خداوند خواسته است که انسان با اختیار خودش کلید برق حادثه‌ای را نزند. ولی خداوند می‌داند که اراده این انسان به انجام تعلق می‌گیرد یا به عدم انجام را؟ اما این علم هیچ منافاتی با اختیار بندگان ندارد.
علاوه بر این که خدا برای هدایت انسان
پیامبر درونی (
عقل سالم و فطری) و پیامبر بیرونی (
انبیاء و
ائمه (علیه‌السّلام) و کتاب و علمای ربانی) را تدارک دیده است تا کسی به بیراهه نرود. با این حال مقصر کیست؟ آنکه صدها چراغ دارد و بیراهه می‌رود؟ یا آنکه از عاقبت کار چنین افرادی آگاه است؟
بدون شک مقصر آن کسی است که علیرغم صدها چراغ هدایت، برای رسیدن به سر منزل
سعادت با اختیاری که خداوند به وی داده است بیراهه را انتخاب کرده و با
گناه و نافرمانی شقاوت ابدی را بر می‌گزیند.
بنا بر این؛ زندگی در این
دنیا زندگی در مدرسه
اراده است و سعادت و شقاوت هر کس بدست خود اوست. و اوست که باید حرکت کند و از خدا طلب هدایت و توفیق بیشتر نماید. از این جهت اساسا خطاها و مسئولیت گناهان انسان متوجه خود اوست و باید خود پاسخ‌گو باشد. و هر کس نتیجه عمل خود را ببیند و اگر غیر از این باشد خلاف عدالت خداوند متعال است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله « انسان مسئول خطاهای خویش »، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۳/۳۱.
