لزوم وجود امام ظاهر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: بصائر الدرجات،
امام ظاهر،
امام.
پرسش: بسیاری از احادیث سخن از لزوم وجود امام ظاهر یا باطن میکنند. آیا حدیث بصائر الدرجات که فقط سخن از وجود امام ظاهر میکند با آنها در
تعارض نیست؟
در بسیاری از روایات، تصریح شده که بقای نظام
زمین، در گرو وجود امام ظاهر و یا باطن است.
تنها در یکی از روایات، کلمه «او باطن» وجود ندارد. متن این حدیث، در بصائر الدرجات چنین است:
«حدّثنا محمّد بن عیسی، عن الحسن بن محبوب و الحجّال، عن العلا، عن محمّد بن مسلم،
عن ابیجعفر (علیهالسلام)، قال: لا تَبقَی الاَرضُ بِغَیرِ امامٍ ظاهرٍ؛
محمّد بن عیسی، از
حسن بن محبوب و
حجّال، از علا، از
محمّد بن مسلم نقل کرده که
امام باقر (علیهالسّلام) فرمود: «زمین، بدون امام ظاهر، دوام نمیآورد».
با توجّه به صحّت سند این حدیث، این سؤال پیش میآید که: آیا مدلول آن میتواند با سایر احادیث، تعارض داشته باشد؟
پاسخ، این است که: خیر؛ زیرا:
این متن، با همین
سند، در دو کتاب
الامامة و التبصرة و
عللالشرائع نقل شده و در پایان آن، عبارت «ظاهر او باطن» ذکر گردیده است.
بنابراین، به نظر میرسد که متن بصائر الدرجات، افتادگی داشته باشد.
مؤلّف کتاب بصائر الدرجات نیز این متن را در کنار متونی آورده است که به امامِ ظاهر و باطن، اشاره دارند. روایت بعدی در این متن، به وجود
حجّت غایب، تصریح دارد. عنوان بعدی نیز در باره لزوم وجود همیشگیِ
حجّت است که حتّی اگر تنها دو نفر بر روی زمین باشند، یکی از آنان
حجّت خواهد بود.
کتاب بصائر الدرجات، در زمان
غیبت صغرا و توسّط محدّثی امامی و معتقد و خالص، نگاشته شده است. پس طبیعی است که این شخص، متنی مخالف معتقدات رسمیِ خود را نقل نمیکند.
مفهوم این حدیث، آن است که زمین، تنها با وجود امامِ ظاهر، باقی میماند، در حالی که اکنون بیش از هزار
سال از زمان حضور، گذشته و دنیا همچنان باقی است!
روایاتی که به امام ظاهر و باطن اشاره دارند، بسی بیشتر و قویتر از متنی هستند که تنها ظاهر بودنِ امام را بیان کرده است. بنابراین، در فرض تعارض متون، آن گروه، مقدّم میشوند.
حدیثنت، برگرفته از مقاله «لزوم وجود امام ظاهر» تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۲/۵.