• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قهر میان برادران

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: قهر، ظالم، لعنت، آشتی.

پرسش: آیا چنین روایتی وجود دارد که «تو باید بعد از سیلی خوردن از برادرت، صورت او را می‌بوسیدی»؟! و آیا این منطبق بر آموزه‌های مسیحیت نیست که «اگر کسی به طرف راست گونه‌ات سیلی زد طرف چپ آن‌را هم در اختیارش بگذار»! ؟ و اساساً آیا روایات اسلامی، این آموزه مسیحیت را تایید می‌کنند یا خیر؟

پاسخ: اولا: با جست‌وجویی که در روایات انجام گرفت؛ عین روایت موجود در پرسش یافت نشد، اما در روایتی- که در منابع اسلامی‌نیز مهر تاییدی بر آن نهاده شده - آمده است.
ثانیا: نه مسیحیّت و نه اسلام چنین رفتاری را به صورت مطلق توصیه نمی‌کنند، بلکه ظاهر روایات، آن است که این از خودگذشتگی تنها در جایی مفید خواهد بود که طرف مقابل نیز با این رفتار، به خود آمده و از ظلم و ستم دست بردارد،



با جست‌وجویی که در روایات انجام گرفت؛ عین روایت موجود در پرسش یافت نشد، اما در روایتی- که در منابع اسلامی‌نیز مهر تاییدی بر آن نهاده شده - آمده است پروردگار به عیسی (علیه‌السّلام) فرمود:
«ای عیسی! به کار نیک دلشاد باش؛ زیرا خوشنودی من در آن است، و بر کار بد گریه کن که زشت است. و آنچه را دوست نداری (دیگران) نسبت به تو انجام دهند تو نیز با دیگران مکن، و اگر کسی به طرف راست گونه‌ات سیلی زد طرف چپ آن‌را هم در اختیارش بگذار». یعنی این‌که شخص فکر انتقام‌جویی نباشد و صبر و عفو و گذشت داشته باشد.

۱.۱ - مفاد این روایت در انجیل

گفتنی است؛ مفاد این روایت در انجیلی که در دسترس است نیز وجود دارد
[۳] متی، ۵: ۴۱.
و بر خلاف آنچه گاه این موضوع به عنوان یکی از نکات ضعف مسیحیت عنوان می‌شود، باید گفت که چنین توصیه‌ای، آموزه‌ای مثبت و مورد تایید اسلام می‌باشد، اما نه مسیحیّت و نه اسلام، آن را به عنوان قاعده‌ای فراگیر اعلام نکرده‌اند؛ زیرا در انجیل متی از حضرت مسیح (علیه‌السّلام) سخن دیگری نیز نقل شده است:
«گمان مبرید که من آمده‌ام تا سلامتی بر زمین بگذارم. نیامده‌ام تا سلامتی بگذارم؛ بلکه شمشیر را...».
[۴] متی، ۱۰: ۳۴ – ۳۵.


۱.۲ - سیره حضرت عیسی

و در سیره ایشان هم در انجیل یوحنا چنین نقل شده است:
«وقتی خادم رییس کهنه به او سیلی زد، او نه تنها بخش دیگر صورتش را آماده زدن نکرد که به او اعتراض کرد. یکی از خادمان که در آن‌جا ایستاده بود، طپانچه بر عیسی زده گفت: آیا به رییس کهنه چنین جوابی می‌دهی. عیسی بدو جواب داد: اگر بد گفتم به بدی شهادت ده و اگر خوب، برای چه می‌زنی؟».
[۵] یوحنا، ۱۸: ۲۲ – ۲۳.



به هر حال؛ به طور کلی در روایات اسلامی‌نیز بسیار به گذشت و عفو سفارش شده و قهر کردن برادران دینی با هم مورد نکوهش قرار گرفته است:

۲.۱ - روایت امام صادق

امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: «... به ملاقات هم بروید و به گفتگو بپردازید و به یکدیگر نیکی کنید، چیزی از هم پنهان نکنید، از گسستن پیوندها بپرهیزید، از قهر کردن و فاصله گرفتن دوری کنید». و نیز حضرتشان فرمود: «دو فرد با هم قهر نمی‌کنند جز این‌که یکی از آن دو سزاوار بیزاری و لعنت خواهد شد، و چه بسا که هر دوی آنها سزاوار آن شوند‌».
شخصی به نام «معتّب» از آن‌حضرت پرسید: خدا مرا به قربان تو گرداند!، آن‌که ظالم و ستمکار است سزاوار چنین لعنتی است، اما مظلوم چه جُرمی‌دارد؟!
امام (علیه‌السّلام) فرمود: «برای این‌که برادرش را به آشتی و پیوند دعوت نمی‌کند. از پدرم شنیدم که: چون دو نفر با هم درگیر شده و از هم دلگیر شوند، فرد مظلوم (برای رفع کدورت) نزد ظالم رفته و خود را مقصّر قلمداد کند تا این کدورت برطرف شود. البتّه پروردگار، فرمانروای عادلی است که خود انتقام مظلوم را از ظالم می‌ستاند».

۲.۲ - نتیجه

همانطور که مشاهده می‌کنید، این روایت نیز در راستای همان آموزه انجیل است، اما با این وجود، نه مسیحیّت و نه اسلام چنین رفتاری را به صورت مطلق توصیه نمی‌کنند، بلکه ظاهر روایات، آن است که این از خودگذشتگی تنها در جایی مفید خواهد بود که طرف مقابل نیز با این رفتار، به خود آمده و از ظلم و ستم دست بردارد، نه آنکه بر ادامه ستم خود تشویق شود که در آن صورت باید رفتاری دیگر در مقابل او پیش رو گرفت.


۱. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج‌۸، ص۱۳۸، محقق و مصحح:غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.    
۲. سروی مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی (الاصول و الروضة)، ج‌۱۲، ص۱۲۸، محقق و مصحح:شعرانی، ابو الحسن‌تهران، المکتبة الاسلامیة، چاپ اول، ۱۳۸۲ق.    
۳. متی، ۵: ۴۱.
۴. متی، ۱۰: ۳۴ – ۳۵.
۵. یوحنا، ۱۸: ۲۲ – ۲۳.
۶. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول، ص۵۱۴، محقق و مصحح:غفاری، علی اکبر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.    
۷. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج‌۲، ص۳۴۴.    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «قهر میان برادران»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۵.    



جعبه ابزار