• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فلسفه و فواید ازدواج

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: فلسفه ازدواج، فواید ازدواج، تحصیل، معصیت.

پرسش: جوانی هستم ۲۹ ساله و در حال تحصیل و هنوز ازدواج نکرده‌ام، آیا ازدواج مانع تحصیل نیست؟ اگر من به خاطر تحصیل ازدواج خود را به تأخیر بیندازم، معصیت نکرده‌ام؟

پاسخ: فلسفه و ره‌آورد ازدواج علاوه بر ارضای غریزه جنسی، تعهد، تکامل، آرامش و فواید ارزنده دیگری است که برای انسان به ارمغان می‌آورد. متعهد شدن در برابر همسر و خانواده در انسان بزرگواری و احساس مسئولیت اجتماعی به وجود می‌آورد و بسیاری از لیاقت‌ها و استعدادهای درونی او را شکوفا و بارور می‌سازد. در تشکیل خانواده، لذت و رشدی است که هیچ‌چیز دیگری جای‌گزین آن نمی‌شود. برخی فواید دیگر ازدواج عبارت‌اند از: انس و مودت، حفظ عفت و مصونیت از گناه، تعادل اعصاب، و تولید و تکثیر نسل.



در این نوشتار به مباحثی چون «فلسفه ازدواج»، «فواید ازدواج» و «فواید تسریع ازدواج و زیان‌های تأخیر» پرداخته می‌شود.


فلسفه و ره‌آورد ازدواج علاوه بر ارضای غریزه جنسی، تعهد، تکامل، آرامش و فواید ارزنده دیگری است که برای انسان به ارمغان می‌آورد. متعهد شدن در برابر همسر و خانواده در انسان بزرگواری و احساس مسئولیت اجتماعی به وجود می‌آورد و بسیاری از لیاقت‌ها و استعدادهای درونی او را شکوفا و بارور می‌سازد. در تشکیل خانواده، لذت و رشدی است که هیچ‌چیز دیگری جای‌گزین آن نمی‌شود.

۲.۱ - دیدگاه شهید مطهری

استاد شهید مطهری در این باره می‌فرماید: «یک (سری) خصایص اخلاقی هست که انسان جز در مکتب تشکیل خانواده نمی‌تواند آن‌ها را کسب کند. تشکیل خانواده یعنی یک نوع علاقه‌مند شدن به سرنوشت دیگران ...، اخلاقیون و ریاضت‌کش‌ها که این دوران را نگذرانده‌اند، تا آخر عمر یک نوع «خامی» و یک نوع «بچگی» در آن‌ها وجود داشته است و یکی از علل این که در اسلام ازدواج یک امر مقدس و یک عبادت تلقی شده، همین است».

۲.۲ - نقش تربیتی ازدواج

هم‌چنین درباره نقش تربیتی ازدواج می‌فرماید: «یک پختگی هست که این پختگی جز در پرتو ازدواج و تشکیل خانواده پیدا نمی‌شود، در مدرسه پیدا نمی‌شود، در جهاد نفس پیدا نمی‌شود، ‌در نماز شب پیدا نمی‌شود، این را فقط در همین‌جا (ازدواج و تشکیل خانواده) باید به دست آورد».

۲.۳ - سخن خداوند متعال

قرآن کریم ازدواج و همسر را نشانه رحمت خداوند و مایه آرامش و تعالی انسان معرفی کرده است:

«وَ مِنْ آیاتِهِ اَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ اَنْفُسِکُمْ اَزْواجاً لِتَسْکُنُوا اِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً اِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ»؛ از آیات و نشانه‌های (حکیمانه) خداوند این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار داد تا در کنار آنان آرامش و سکون یابید و میان شما مهر و محبت و رحمت قرار داد. به تحقیق در این کار خداوند برای متفکران دلایل حکیمانه‌ای است».


ازدواج و تأسیس کانون خانواده، یکی از مقدس‌ترین نهادها و برنامه‌های زندگی است که فواید زیادی بر آن مترتب است که به چند نمونه به طور اجمال اشاره می‌شود:

۳.۱ - انس و مودت

یکی از خصائص و نیازهای طبیعی انسان، انس و مودت است. تنها زندگی کردن بسیار دشوار و دردناک است. انسان، به انسان دیگری نیاز دارد که امین و درست‌کار و غم‌خوار و مهربان و رازدار و انیس او باشد و بتواند در کنار او آرامش خاطر پیدا کند و این مهم، تنها در انتخاب همسری مطلوب حاصل می‌شود.

۳.۲ - حفظ عفت و مصونیت از گناه

در اثر ازدواج، غریزه جنسی که یکی از نیرومند‌ترین غرایز است، در مسیر طبیعی خود قرار می‌گیرد و از انحراف و گناه مصونیت پیدا می‌کند و اگر این غریزه به طور مشروع ارضا نشود، آثار زیان‌بار دنیوی و اخروی را در پی خواهد داشت.

۳.۲.۱ - حدیثی از پیامبر

لذا پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) فرمودند: «هرکس می‌خواهد پاک و پاکیزه خدا را ملاقات کند، باید ازدواج کند».

۳.۳ - آرامش و تعادل اعصاب

دانشمندان نوشته‌اند که ارضای صحیح و به موقع غریزه جنسی و ترشح معتدل غدد جنسی برای سلامت جسم و جان آدمی ضرورت دارد و ترک آن باعث پاره‌ای از بیماری‌های روانی و گاهی جسمانی می‌شود. اگر غریزه جنسی به موقع و از طریق طبیعی و صحیح ارضا نشد، ممکن است امراضی از قبیل ضعف اعصاب، اضطراب، ‌افسردگی، یأس، تندخویی، گوشه‌گیری و غیره را به همراه داشته باشد.
[۵] امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، ص۲۳-۲۶، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۲ ش.


۳.۴ - تولید و تکثیر نسل

یکی از ثمرات بزرگ ازدواج، وجود فرزند و تولید و بقای نسل آدمی است.

۳.۵ - محبوب‌ترین نهاد نزد خداوند

در این باره به حدیث زیر توجه کنید:

۳.۵.۱ - حدیثی از امام صادق

امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمود: «ما بُنی فی الاسلام احب الی الله عزوجلّ من التزویج؛ هیچ نهادی در اسلام بنا نشده که پیش خداوند بهتر و محبوب‌تر از نهاد ازدواج باشد».


درباره فواید تسریع در ازدواج و زیان‌های تأخیر به موارد زیر اشاره می‌کنیم:

۴.۱ - حفظ و تقویت ایمان و معنویات

یکی از سپرهای قوی در برابر شیطان، ایمان است و این ایمان با ازدواج تقویت می‌شود. وقتی ازدواج حاصل شد، آن کشش‌های آتشین شهوت مهار می‌شود و ایمان انسان تهدید نمی‌گردد.

۴.۲ - بهره‌مندی از دوران بانشاط جوانی

بهار ازدواج، «دوران جوانی و نوجوانی» است. در این دوران، شور و نشاط مخصوصی بر انسان حاکم می‌باشد. اگر از این دوران استفاده لازم برده نشود، به‌زودی فصل خزان فرا می‌رسد و نشاط از بین می‌رود، یا کم می‌شود، و شخص دیگر نمی‌تواند لذت و استفاده کامل از ازدواج ببرد.

۴.۳ - محفوظ ماندن از بیماری‌های عصبی و روانی

فشارهای غریزه جنسی، اگر از راه صحیح و مشروع دفع نشود، خرابی‌هایی به بار می‌آورد که به برخی اشاره شد.
با توجه به تأکید فراوان اسلام و فوایدی که برای ازدواج بیان شد، می‌توان نتیجه گرفت که نه‌تنها ازدواج مانع تحصیل نمی‌شود، بلکه باعث رشد و بالندگی و شکوفایی استعداد می‌گردد و انگیزه را برای ادامه تحصیل دوچندان می‌کند و احساس مسئولیت را تقویت نموده و باعث جدیت و تلاش بیش‌تری می‌گردد. از طرف دیگر باعث حفظ دین و ایمان و آبروی اجتماعی می‌گردد و فرد را به خدا و معنویات بیش‌تر نزدیک می‌کند و دیگر این‌که از نظر فقها و شرع مقدس اگر کسی به همسر احتیاج داشته باشد و بدون آن به حرام بیفتد، واجب است که ازدواج کند و همسری برگزیند و نگران رزق و روزی هم نباید بود که خداوند خودش تضمین کرده است.

۴.۳.۱ - کلام خداوند

قرآن کریم به جوانان بی‌همسر و ازدواج‌نکرده می‌فرماید: همسری انتخاب کنید و اگر فقیر باشند، خداوند به فضل خود آنان را غنی می‌سازد (یعنی فقر مانع ازدواج نشود) به‌درستی‌ که خداوند توسعه‌دهنده داناست».


در آموزه‌های دین اسلام همان‌طور که تحصیل علم مورد تأکید قرار گرفته و اهمیت دارد ازدواج مکرراً مورد تأکید قرار گرفته است. نکته مورد توجه آن است که آیا در جامعه امروزی می‌توان میان تحصیل و ازدواج جمع کرد؟ پاسخ به این سؤال مثبت است؛ زیرا جوانانی که می‌خواهند به تحصیلات خویش ادامه دهند، اگر وضعیت مالی خانواده مناسب است، می‌تواند به کمک آن‌ها فردی که در حال تحصیل است، ... .


۱. دکتر علی قائمی، تشکیل خانواده در اسلام، انتشارات امیری، ۱۳۷۲ ش.
۲. ابراهیم امینی، انتخاب همسر، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۲ ش.
۳. مجید رشیدپور، روان‌شناسی ازدواج در اسلام، انجمن اولیا و مربیان، ۱۳۶۵ ش.
۴. محمد محمدی اشتهاردی، ازدواج آسان و شیوه همسرداری، انتشارات نبوی، ۱۳۷۱ ش.


۱. مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام، ص۲۵۱-۲۵۲، صدرا، ۱۳۶۷ ش.    
۲. مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام، ص۳۹۸، صدرا، ۱۳۶۷ ش.    
۳. روم/سوره۳۰، آیه۲۱.    
۴. مطهرا حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۶، مکتبه الاسلامیة، ۱۳۸۴ ق.    
۵. امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، ص۲۳-۲۶، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۲ ش.
۶. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۳، ح۴، مکتبه الاسلامیة، ۱۳۸۴ ق.    
۷. نور/سوره۲۴، آیه۳۲.    




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «فلسفه و فواید ازدواج»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۲/۲۰.    



جعبه ابزار