فضیلت نوافل ماه مبارک رمضان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خداوند،
واجبات،
رمضان،
روزه.
پرسش: نوافل ماه مبارک رمضان چه اهمیتی دارد؟
شیخ مفید (رحمه‌الله) می‌گوید:
بدان‌که خداوند بزرگ،
ماه رمضان را بر ماه‌های دیگر برتری داد؛ چون مصلحت آن را برای بندگانش می‌دانست. پس حکم روزه را در
قرآن بیان کرد و روزه ماه رمضان را الزامی ساخت و بر مواظبت از واجبات در ماه رمضان تأکید کرد و به کارهای خیر در این ماه، فرا خواند و مرتبه آن را بزرگ داشت و شرافتش بخشید و شأن آن را والا ساخت و بنیانش را استوار نمود و خبر داد که: قرآن عظیم را در این ماه، نازل کرده و در این ماه، شبی است که بهتر از هزار ماه برای جهانیان است.
از جمله آنچه خداوند به آن فرا خوانده و تشویق نموده، هزار رکعت
نماز است که بنده، آنها را به قصد تقرّب به خدا انجام می‌دهد و افزون بر این، جبرانِ کاستی‌هایی است که در نمازهای واجب پیش می‌آید. پس آنها را درک کن (خداوند، هدایتت کند) و دانشِ آنها را به دست‌آور و تصمیم بگیر که آنها را انجام دهی تا از
مخلصان باشی.
و نیز در جایی دیگر می‌گوید:
و بدان‌که این هزار رکعت، غیر از نافله‌هایی است که در سایر ماه‌ها به صورت نوافل شبانه‌روزی به‌جا می‌آوری؛ چرا که این هزار رکعت، به خاطر عظمت
احترام ماه رمضا ن، افزون بر آنهاست. نه آنها را به خاطر این هزار رکعت، وا‌گذار و نه این هزار رکعت را به خاطر آنها ترک کن. هر دو را به جا بیاور و از خداوند، یاری و
توفیق بر انجام دادن آنها بطلب.
روایت است که
امام صادق (علیه‌السّلام) چون از شرح این نماز برای
مفضّل بن عمر جعفی فراغت یافت، فرمود: «ای مفضّل! این، فضل خداست که به هر کس بخواهد، می‌دهد و
خداوند، صاحب فضل بزرگ است».
عالم ربّانی،
میرزا جواد آقا ملکی تبریزی (رحمه‌الله) می‌گوید:
برای سالک، سزاوار است که در حال خویش نیک بیندیشد و درباره حالت نشاط و بی‌حالی خود و گرفتاری و آسودگی و قوّت و ضعف خویش نسبت به انجام دادن نوافل و
مستحبّات، تأمّل کند و با مراعات حال خویش، آنچه را بافضیلت‌تر است، انتخاب نماید.
از جمله آنها نافله هزار رکعت، در این ماه، افزون بر نوافل دیگر است که در احادیث بسیاری آمده است. اگر انجام دادن آنها را بهتر ببیند، این توفیق، گوارایش باد؛ لیکن دعاهای وارد شده در احادیث را ترک نکند؛ چون در این دعاها، مضامین بلندی است که برخی از آنها در دعاهای دیگر یافت نمی‌شود.
بنده باید در دعا خواندن، سرزنده و صادق باشد تا بهره‌اش از خواندن آنها، مناجات با
قاضی الحاجات باشد، نه فقط به زبان آوردن الفاظ. و اگر حقیقتِ آنچه می‌گوید و حال و موقعیّتی که در این دعاها توصیف می‌کند، برایش حاصل شود، خوشا به حالش و چه نیکو سرانجامی است!
وقتی بنده، دل خود را با حالتی توصیف می‌کند (مثلاً با گفتن: «وای بر من»، خود را
نفرین می‌کند) و یاد می‌کند که گناهانش، آن‌چنان است که اگر زمین آنها را بداند، او را می‌بلعد و اگر کوه‌ها آنها را بدانند، او را ساقط می‌کنند و اگر دریاها آنها را بدانند، او را غرق می‌کنند (آن‌گونه که در برخی دعاهاست)، این، حالتی است که گمان می‌کنم اگر برای
ابلیس هم پیدا شود، به نجاتش می‌انجامد، تا چه رسد به
مسلمان یا
مؤمن، بویژه اگر بیم و نگرانی او از خشم مولایش، بیش از نگرانی‌اش از عذاب آتش باشد، آن‌گونه که پس از این فقرات، ذکر می‌کند. این، حالتی عالی است که در دلی پیدا نمی‌شود، مگر آن‌که پروردگارش از او راضی باشد.
مضامین بلند دیگری که در این دعاها هستند نیز همین گونه‌اند؛ یعنی جایی هستند برای پیدا شدن حالات و صفاتی در جان و دل که آنها را از هلاکت‌ها می‌رهانند و به حالات عالی و درجات بلند می‌رسانند.
اگر عمل کننده، در برخی اوقات، برای عمل، بی‌حال و بی‌نشاط بود، باید مراقب حال خویش باشد. چنانچه پنداشت اگر به عمل بپردازد، یا خود را به عمل وا دارد، برایش حال می‌آورد، مشغول شود و ترک نکند تا
شیطان بر جان او چیره نشود، که انسان اگر عمل را به صِرف بی‌حالی ترک کند، به ترک کلّیِ عمل، کشیده می‌شود.
باید در حال خویش تأمّل نماید و تلاش کند. اگر دید با ترکِ عمل، اشتیاقش به آن افزون می‌شود، ترک کند و خود را به عمل با بی‌حالی و کِسلی عادت ندهد. و اگر دید ترک عمل، موجب ترک دیگر می‌شود، انجام دهد و ترک ننماید. چه بسا که سالک، با دل گرفتگی و بی‌حوصلگی وارد عمل می‌شود؛ ولی حال او در اثنای عمل، برتر از آنچه امید داشته، می‌گردد.
بر او لازم است که در کوشش برای ترجیح ترک بر انجام دادن، خطا نکند؛ چرا که در ذائقه نفس، بی‌حالی، از عسل، شیرین‌تر است و این، گاهی
انسان را از شناخت درستِ واقعیّت، باز می‌دارد.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «فضیلت نوافل ماه مبارک رمضان» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۸/۱.
