• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فایده نماز

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: فایده نماز، اهمیت نماز.

پرسش: اهمیت و فایده نماز چیست؟

پاسخ: نماز یک تکلیف الهی بوده و بر تمام انسان‌های مکلف واجب است و تمام تکالیف و دستورهای خداوند، در راستای خوش‌بختی و به کمال رسیدن انسان است. گرچه خوش‌بختی تنها در نماز نیست، اما می‌توان از نماز و عبادت به بهترین و مؤثرترین عامل خوش‌بختی و عاقبت به خیری انسان و بهترین و محبوب‌ترین عمل نزد خداوند متعال نام برد.
«نماز» از واجباتی است که در قرآن کریم و روایات اسلامی بیشترین تأکید و سفارش بر آن شده و تکلیف واجبی است که مکلف ـ حتی در حال مرگ ـ باید آن را به جا بیاورد و تحت هیچ شرایطی نباید ترک شود و توصیه تمام انبیای الهی به امت‌هایشان بوده و در روز حساب‌رسی نیز اگر این عمل (نماز) پذیرفته شود، دیگر اعمال نیز مقبول میفتد.



نخست لازم است که با مفهوم نماز آشنا شویم: مفهومی که امروز از کلمه «نماز» در زبان فارسی و «صلوة» در زبان عربی می‌فهمیم، همین فریضه معلوم و معین است که با ارکان خاصه و مقدمات و مقارنات و شکل و هیئت معین به قصد قربت پروردگار، ادا می‌شود که اول آن تکبیرة الاحرام و آخر آن سلام است؛ که یک اصطلاح شرعی و فقهی است که شارع مقدس آن را وضع فرموده است.


لیکن ... در اصطلاح لغوی، «صلوة» یک معنای وسیع‌تری دارد و به معنای دعا و نیایش و درخواست و مطلق خواستن است. علت اینکه شارع مقدس هم نماز را به نام «صلوة» نامیده، این است که «صلوة» در واقع یک نوع خواستن و دعاست. البته دعایی خاص و ویژه که شارع مقدس آن را وضع کرده است.
[۱] دعوتی، سیدابوالفتوح، نماز یعنی رهبری، ص۱۴ و ۱۳، قم، ستاد اقامه نماز، چ۲، ۱۳۷۵ ش.



نماز که نقش بنیادی و اساسی در نزدیک کردن و پیوند دادن انسان با خداوند متعال دارد، دارای اهمیت و فوایدی است که این اهمیت از قرآن کریم، کلمات و افعال معصومین (علیه‌السّلام) و توجه و دقت در خود نماز قابل استفاده است که به اختصار بیان می‌شود:

۳.۱ - اهمیت نماز در قرآن کریم

در قرآن مجید که مجموعه راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های زندگی سعادتمندانه بشریت آمده است، درباره خمس ۱ آیه، درباره روزه ۱۳ آیه، درباره حج ۱۸ آیه و درباره زکات ۲۳ آیه آمده است؛ اما درباره نماز بیش از ۱۲۲ آیه، نازل شده که طی آن اهمیت، احکام و مسائل مهم نماز مطرح شده است.
[۲] صادقی اردستانی، احمد، جلوه‌های نماز در قرآن و حدیث، ص۱۲، چ۱، ۱۳۷۴ ش.
[۳] امام خمینی، پرواز ملکوت، ج۱، ص۹، مؤسسه مطبوعاتی دارالکتاب.


۳.۲ - اهمیت نماز در کلام و افعال معصومان

اکنون چند روایت از معصومان را بیان می‌کنیم:

۳.۲.۱ - نماز، اولین پرسش

پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: «ستون دین، نماز است و از میان اعمال انسان در رستاخیز، نماز نخستین عملی است که مورد رسیدگی قرار می‌گیرد، اگر صحیح بود، سایر اعمال نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت و اگر نه باقی اعمال نیز مردود خواهد بود».

۳.۲.۲ - نماز، جامع‌ترین عبادت‌ها

امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: هیچ عملی معادل نماز نیست؛ زیرا نماز جامع‌ترین، معتبرترین و بالاترین عبادت و خدمت است: «إِنَّ طَاعَهَ اللَّهِ خِدْمَتُهُ فِي الْاَرْضِ فَلَيْسَ شَيْ‌ءٌ مِنْ خِدْمَتِهِ تَعْدِلُ الصَّلَاه».

۳.۲.۳ - نماز، ریشه دین

پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: «دین اسلام مثل درختی است که ایمان تنه آن و نماز ریشه‌های آن است.

۳.۲.۴ - نماز، بهترین وسیله تقرب

معاویة بن وهب از امام صادق (علیه‌السّلام) سؤال می‌کند، بهترین چیزی که بندگان به وسیله او، به خداوند نزدیک می‌شوند، چیست و محبوب‌ترین وسیله تقرب، در نزد خداوند کدام است؟ حضرت جواب دادند، بعد از معرفت خداوند، برای تقرب به خدا عملی بهتر از نماز نمی‌شناسم. آیا به عیسی بن مریم نگاه نمی‌کنی که فرمود: خداوند به من نماز و زکات را سفارش کرده که تا زنده‌ام آن‌ها را به پا دارم.

۳.۲.۵ - نماز، ستون دین

امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرماید: نماز ستون دین است، مَثَل آن همانند ستون خیمه است که وقتی استوار باشد، میخ‌ها و طناب‌ها پا برجاست و هرگاه ستون آن کج و شکسته شود، هیچ‌کدام از آن‌ها استوار نمی‌ماند.

۳.۳ - اهمیت نماز، در خود نماز

نماز، انسان بی‌نهایت کوچک را، با آفریدگار بی‌نهایت بزرگ پیوند می‌دهد و بهترین تبلور خضوع جان در برابر جانان است. نماز، عالی‌ترین نمایش عبودیت و بندگی خداوند است که با کلام و اعمال، عمل، قلب و روح انسان و پرستش او را به نمایش می‌گذارد که هیچ‌یک از واجبات دیگر، از چنین ویژگی، برخوردار نیست؛ زیرا هر رکن و اجزایی از نماز، حکایت‌کننده بابی از ابواب معارف و تقرب به خداوند را دربر دارد.

۳.۳.۱ - سوره حمد تبیین اصول دین

در نماز، سوره حمد خوانده می‌شود که از طرفی دو اصل اعتقادی هر مسلمانی را تشکیل می‌دهد و از طرف دیگر طبق حدیثی که از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد شده، ارزش و محتوای سوره حمد هم‌وزن و هم‌سنگ با کل قرآن کریم شمرده شده است.

۳.۳.۲ - رکوع

رکوع در نماز، از بهترین نوع اظهار بندگیاست. کسانی به خداوند نزدیک می‌شوند که در اظهار ادب، کوتاهی نکرده باشند.

۳.۳.۲.۱ - حدیثی از امام صادق

امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «وَ فیِ الرّکوعِ اَدَبٌ وَ فیِ السّجودِ قُرْبٌ وَ مَنْ لا یَحْسُنُ الادبَ لا یَصْلَحُ للْقربِ؛ در رکوع نماز ادب است و در سجودش قرب و هر که ادب را نیکو به جا نیاورد، شایسته قرب نیست».

۳.۳.۳ - سجود

سجده، نشان تذلل و خاک‌ساری در برابر خداوند و عالی‌ترین درجه عبودیت است؛ زیرا انسان با سجده، خود را همرنگ با هستی می‌کند، قرآن می‌فرماید: تمام آنچه در آسمان و زمین وجود دارد، برای خدا سجده می‌کند.

۳.۳.۴ - تشهد

در تشهد، گواهی به یگانگی خداوند و رسالت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در کنار هم آمده است که پیوند نبوت و رهبری را با توحید و عبودیت می‌رساند، در حمد با زبان جمع، اظهار عبودیت و استعانت می‌کردیم؛ ولی در تشهد به صورت انفرادی. شاید گویای این باشد که این گواهی را هر کس باید با آگاهی و اعتقاد عمیق خود اظهار بدارد و بیعت خویش را به خدا و رسول او تجدید کند.
[۱۱] قرائتی، محسن، پرتوی از اسرار نماز، ص۱۸۶ـ۱۷۲، انتشارات ستاد اقامه نماز.



۱. پرتوی از اسرار نماز، تألیف محسن قرائتی.
۲. جلوه‌های نماز در قرآن و سنت تألیف احمد صادقی اردستانی.
۳. نماز یعنی رهبری، تألیف سید ابوالفتوح دعوتی.
۴. اسرار الصلوة، تألیف میرزا جواد ملکی تبریزی، ترجمه و تلخیص جواد محدثی.


۱. دعوتی، سیدابوالفتوح، نماز یعنی رهبری، ص۱۴ و ۱۳، قم، ستاد اقامه نماز، چ۲، ۱۳۷۵ ش.
۲. صادقی اردستانی، احمد، جلوه‌های نماز در قرآن و حدیث، ص۱۲، چ۱، ۱۳۷۴ ش.
۳. امام خمینی، پرواز ملکوت، ج۱، ص۹، مؤسسه مطبوعاتی دارالکتاب.
۴. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۲، ص۲۲۷.    
۵. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۲، ص۲۱۹.    
۶. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۲، ص۲۱۳.    
۷. فیض کاشانی، ملامحسن، محجة البیضاء، ج۱، ص۳۳۹.    
۸. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۲، ص۲۱۸.    
۹. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۵، ص۱۰۸.    
۱۰. نمل/سوره۲۷، آیه۴۹.    
۱۱. قرائتی، محسن، پرتوی از اسرار نماز، ص۱۸۶ـ۱۷۲، انتشارات ستاد اقامه نماز.




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اهمیت و فایده نماز»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۹/۱۷.    







جعبه ابزار