غیبت‌کننده
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: غیبت، غیبت‌کننده،
بهشت، توبه، دوزخ، اعمال صالح،
آمرزش گناهان.
پرسش: معنای حدیثی که می‌فرماید:" غیبت‌کننده اگر
توبه نماید، آخرین فردی است که وارد بهشت می‌شود و اگر توبه نکند، اولین فردی است که وارد
دوزخ می‌شود"، چیست؟
پاسخ: همان‌طور که کارهای نیک و
اعمال صالح
انسان دارای درجات متفاوتی از
ارزش و
ثواب هستند، گناهان انسان نیز از نظر
فساد و عقوبت در یک سطح نیستند.
منظور
روایت، این است که حتی با تأثیر توبه در آمرزش گناهان و از بین رفتن اثرات آنها اما
گناه غیبت آن‌قدر زشت و ناپسند است که حتی با توبه هم به‌راحتی آثار آن قابل ترمیم و جبران نیست و اگر این شخص اعمال نیک و شایسته‌ای داشته باشد که به‌واسطه آنها بهشتی باشد اما این گناه غیبت حتی بعد از توبه واقعی نیز موانعی را بر سر راه بهشت رفتن او ایجاد می‌کند؛ به‌نحوی که او آخرین فردی خواهد بود که وارد بهشت می‌شود.
همان‌طور که کارهای نیک و اعمال صالح انسان دارای درجات متفاوتی هستند،
گناهان انسان نیز همه در یک درجه و یک سطح نیستند. بعضی گناهان از نظر مردم بسیار بی‌اهمیت و ارتکاب آن بسیار ساده است؛ درحالی‌که از نظر
خداوند متعال بسیار ناپسند و غیر قابل اغماض است. یکی از این گناهان غیبت مؤمنان است.
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ به اصحابش فرمود: " آیا می‌دانید غیبت چیست؟ عرض کردند: خدا و رسولش بهتر می‌دانند. فرمود: غیبت این است که درباره برادرت چیزی بگویی که او را خوش نیاید."
در
اسلام این عمل (
سخن گفتن پشت سر دیگران) بسیار ناپسند شمرده شده و از آن بسیار مذمت شده است.
قرآن کریم می‌فرماید: "از یکدیگر غیبت نکنید، آیا دوست دارید که گوشت مرده برادر خود را بخورید؟ البته از آن
نفرت و کراهت دارید."
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌فرماید: "کسی که قدم در راهی بردارد که از برادر مسلمانش غیبت کند یا عیوب و اسرار او را فاش نماید، اولین قدمی را که برمی‌دارد، در
جهنم می‌نهد و خدا عیوب و اسرار او را در بین خلایق فاش می‌کند."
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ فرمود:" خداوند متعال به
حضرت موسی پیامبر ـ علیه‌السلام ـ
وحی کرد: غیبت‌کننده اگر با توبه بمیرد، آخرین واردشونده بر بهشت است و اگر با این حالت بمیرد، اولین واردشونده بر
آتش است."
در مورد معنای این روایت باید گفت: منظور روایت، این است که حتی با تأثیر توبه در
آمرزش گناهان و از بین رفتن اثرات آنها اما
گناه غیبت آن‌قدر زشت و ناپسند است که حتی با توبه هم به‌راحتی آثار آن قابل ترمیم و جبران نیست و اگر این شخص اعمال نیک و شایسته‌ای داشته باشد که به‌واسطه آنها بهشتی باشد اما این گناه غیبت حتی بعد از توبه واقعی موانعی را بر سر راه بهشت رفتن او ایجاد می‌کند؛ به‌نحوی که این شخص به‌واسطه اعمال نیک دیگر بهشتی بودنش حتمی باشد، آخرین فردی است که وارد
بهشت می‌شود و اگر توبه نکند، هیچ‌یک از اعمال نیکش نمی‌تواند مانع از
عذاب او شود و اولین کسی است که وارد آتش می‌شود.
البته باید توجه داشت که گرچه توبه از نشانه‌های رحمت و لطف وسیع الاهی است و قرآن کریم می‌فرماید: «قطعاً خداوند توبه کنندگان را دوست دارد»،
اما قبول آن دارای شرایط و قیود متعددی است؛ از جمله این‌که آثار آن گناه باید جبران شود و در گناهانی مانند
غیبت که پای حقوق مردم در میان است، جبران آثار آن و فراهم کردن رضایت کسانی که حقشان پایمال شده است، بسیار مشکل است و نهایت چیزی که در اثر توبه از آن ممکن است حاصل شود، عدم عقوبت و عذاب است نه این‌که چنین توبه‌ای به‌تنهایی باعث بهشت رفتن فرد توبه‌کننده هم بشود؛ زیرا آنچه در
قرآن آمده است که خداوند متعال از حق خود به‌راحتی می‌گذرد و
گناهان توبه کنندگان را به حسنات تبدیل می‌کند («
إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیماً»)
توبه‌کننده را در بهشت داخل کند، مربوط به گناهانی است که فقط حق الله باشند؛ اما در مورد حقوق مردم این‌طور نیست و اگر غیبت‌کننده توبه کرده و آثار سوء گناه خود را
جبران نماید، گناه بزرگ او بخشوده خواهد شد؛ اما برای رسیدن به بهشت باید اعمال نیک و
خیرات و حسنات داشته باشد.
براین اساس، شخص غیبت‌کننده اگر از خدای متعال طلب آمرزش نماید و شخص غیب‌شونده را راضی نماید و از این گناه توبه واقعی کند، گناه او که بسیار بزرگ است، بخشیده خواهد شد و از
عذاب الاهی به‌خاطر این گناه نجات خواهد یافت.
همچنین
روایات زیادی داریم که اگر شخصی فلان کار را انجام دهد، جزا و
پاداش او بهشت است یا اولین فردی است که وارد بهشت می‌شود؛ اما این در صورتی است که این فرد گناه دیگری نداشته باشد؛ زیرا قرآن از سویی می‌فرماید: «
إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئات»؛ "... حسنات (کارهای نیک و ثواب)، سیئات (گناهان و آثار آنها) را از بین می‌برند ..."
یعنی حسنات و کارهای نیک
انسان در مرتبه اول جبران و آمرزش دیگر گناهان مخصوصاً حقوق مردم را می‌کند و بعد از آن موجب ترقی و تعالی انسان می‌شود و از سویی دیگر از آیات قرآن به دست می‌آید که بعضی گناهان باعث حبط و از بین رفتن اعمال نیک انسان می‌گردند؛ همانند ارتداد، کفر نسبت به آیات خدا و عناد به خرج دادن نسبت به آنها، دشمنی با رسول خدا و صدا بلند کردن در حضور رسول خدا و بعضی از گناهان نیز هست که
حسنات صاحبش را به دیگران منتقل می‌کند؛ مانند گناهانی همچون
قتل و غیبت و بهتان و ... . به‌هرحال
اعمال نیک و بد انسان به انحای مختلف در یکدیگر اثر می‌گذارند
و آنچه در آن روایات آمده، فارغ از تأثیر اعمال بد انسان بر اعمال خوب انسان است.
پایگاه اسلام کوئست.
