غذای بهشتی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نعمت ، غذای بهشتی، روزی،
بهشت ،
حضرت مریم سلام‌الله‌علیها.
پرسش: ۱. آیا این مطلب صحت دارد که حضرت مریم ـ سلام‌الله‌علیها ـ از بهشت غذا و میوه دریافت می‌کردند؟ ۲. چگونه چنین چیزی ممکن است که چنین چیزهایی از بهشت به سمت زمین بیایند؟ چرا‌که خداوند در قرآن بیان می‌کند اشیای بهشتی همیشگی و ابدی هستند؟ حال اگر بپذیریم که چیزهایی از بهشت می‌توانند به زمین بیایند، سؤال دیگری مطرح می شود و آن این است که آیا ساکنان بهشت هم قادر خواهند بود تا به دنیا برگردند؟
پاسخ: با توجه به قراین و شواهدی که در آیات و روایات وجود دارد،
غذا ی حضرت
مریم مستقیماً و بدون به کارگیری وسایط مادی از جانب خداوند و از بهشت تأمین می‌شد. آنچه در آموزه‌های اسلامی وجود دارد، ابدی بودن زندگی انسان‌ها در بهشت و برخورداری دائمی او از نعمات و لذات آن می‌باشد که
نعمت های آن تجدید‌پذیر بوده و به همین دلیل، پایانی برای آن متصور نیست.
اما طبیعی است که استفاده از هر نعمت، نوعی پایان آن به شمار آمده و از این دیدگاه، نمی‌توان آن را ابدی دانست؛ هرچند تجدید‌پذیر هم باشد. بر این اساس اولاً: استفاده مریم از
غذای بهشتی ، منافاتی با ابدی بودن نعمت‌های بهشتی نخواهد داشت؛ ثانیاً: احتمال دارد که غذای ایشان از بهشت برزخی تأمین می‌شده است و باید دانست که برگشت از بهشت برزخی به دنیا محال نبوده؛ اما با پایان
دنیا و مشخص شدن وضعیت نهایی انسان‌ها، دیگر دنیایی نخواهد بود تا برگشت به آن امکان‌پذیر باشد.
این پرسش را باید در چند زمینه، مورد بررسی قرار داد:
آیا غذایی که
زکریا ی پیامبر آن را نزد مریم مشاهده می‌نمود، از بهشت برای او آورده می‌شد؟
آیا غذای بهشتی، لزوماً ابدی بوده و یا این‌که ممکن است چون اشیای موجود در
جهان مادی، قابل تبدیل و تغییر باشد؟
آیا برگشت انسان‌ها از بهشت به دنیا امکان‌پذیر است یا خیر؟
اکنون به همین ترتیب، به پاسخ آن می‌پردازیم:
در ارتباط با قسمت اول، باید گفت:
قرآن درباره غذای
حضرت مریم می‌فرماید:".... هر زمان زکریا وارد محراب او می‌شد، غذای مخصوصی در آن‌جا می‌دید. از او پرسید: «ای مریم! این را از کجا آورده‌ای؟!» گفت: «این از سوی خداست. خداوند به هر کس بخواهد، بی‌حساب روزی می‌دهد».
اما این
غذا چه نوع غذایی بوده و از کجا برای مریم آمده، در آیه نیامده است؛ ولی از روایات متعددی که در کتب روایی آمده، استفاده می‌شود که این بانوی الاهی، غذایش میوه‌های غیر فصل بوده که در کنار محرابشان به فرمان پروردگار حاضر می‌شد.
این موضوع جای تعجب نیست که خدا از
بنده پرهیزکارش این چنین پذیرایی کند؛ ولی بعضی از مفسران (مانند نویسنده المنار) معتقدند که منظور از "رزقا" همین غذاهای معمولی دنیا بوده؛ زیرا از "ابن جریر" نقل شد که بنی‌اسرائیل گرفتار قحطی شدند و زکریا قادر بر تأمین
زندگی مریم نبود، در این موقع قرعه‌ای زدند که به نام مرد نجاری افتاد و او افتخارا از درآمد کسب خود غذای
مریم را تهیه می‌کرد و به هنگامی‌که زکریا در کنار محراب او قرار می‌گرفت، از وجود چنان غذایی در آن شرایط سخت تعجب می‌کرد و مریم در پاسخ سؤال او می‌گفت:"این از طرف خداست"؛ یعنی خداوند، مرد با ایمانی را علاقه‌مند به این خدمت در آن شرایط سخت، ساخته است.
این
تفسیر ، نه با قراین موجود در آیه و نه با روایاتی که در ذیل آن وارد شده است، سازگاری دارد! در تفسیر عیاشی روایتی از
امام باقر ـ علیه‌السلام ـ نقل شده است:"روزی پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ به خانه
فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ آمد، در‌حالی‌که چند روز در خانه او غذایی دیده نمی‌شد، ناگاه غذایی نزد او مشاهده کرد و از او پرسید: این غذا از کجاست؟
فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ عرض کرد: از جانب خداست؛ او هر کس را که بخواهد بدون حساب روزی می‌بخشد؛
پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمود: این جریان همانند جریان زکریاست که در کنار محراب مریم آمد و غذای مخصوصی در آن‌جا دید و از او پرسید:ای مریم! این غذا از کجاست، او گفت:از ناحیه خداست.
البته، این موضوع که منظور از«رزقا» غذای بهشتی باشد، از قراینی که در گوشه و کنار آیه هست نیز استفاده می‌شود؛ زیرا:
کلمه «رزقا» به صورت نکره، نشانه آن است که روزی خاص و ناشناسی برای زکریا بوده است.
پاسخ مریم که «این از طرف خداست»، نشانه دیگری برای این مطلب می‌باشد.
به هیجان آمدن زکریا و تقاضای فرزندی از طرف پروردگار که در آیه بعد به آن اشاره شده، قرینه دیگری برای این معنا محسوب می‌شود.
از طرف دیگر در
علم کلام در باب
توحید افعالی ثابت شده است که خداوند متعال قدرت مطلق است و خلق، رزق، زنده کردن، میراندن،
غنا ،
فقر ،
عزت ، ذلت، صحت و مرض و... به دست قدرت اوست؛ منتها گاهی افاضه توسط اسباب عادی است (اسباب اختیاری و غیر اختیاری بشر) و گاهی بدون
اسباب عادی است؛ مثل
خلقت حضرت آد م و
حوا و ... معجزات صادره از انبیا نیز از همین قبیل و برخلاف عادت است، همچنین رزق حضرت مریم برخلاف
عادت و بدون اسباب ظاهری بوده است".
در ارتباط با بخش دوم پرسش باید گفت:اکنون قاعده پذیرفته شده‌ای در
جهان مادی وجود دارد مبنی بر این‌که
ماده و انرژی، هیچ‌گاه از بین نرفته؛ بلکه به یکدیگر تبدیل شده و در اشکال مختلف نمودار می‌شوند. در همین راستا، غذایی که به‌صورت معمول در این دنیا مصرف می‌شود، بعد از تبدیل مقداری از آن به
انرژی و ماده در داخل بدن، باقیمانده‌ای نیز دارد که با دفع و تعریق از بدن
انسان خارج می‌شود؛ اما دلیلی ندارد که این سیستم، تنها راه موجود برای تبدیل مواد باشد و دست‌کم از لحاظ عقلی محال نیست که شیوه دیگری در نظر گرفته شود که در آن، تعفن موجود در مواد دفع شده برطرف شود و یا تمام مواد مصرف شده، تبدیل به انرژی شود.
در ارتباط با جهان اخروی باید دانست که آیات و روایاتی به زندگی جاوید بشری در بهشت و دائمی بودن نعمت‌ها و لذت‌های آن، اشاره و تأکید می‌نمایند، بدان معنا نیست که غذاهایی که
بهشتیان از آن
تغذیه می‌نمایند نیز دائمی باشد؛ بلکه دلایلی برخلاف این مطلب وجود دارد.
زید بن ارقم نقل می نماید که مردی از اهل کتاب نزد پیامبر آمده و عرضه داشت که شما معتقدید که بهشتیان می‌خورند و می‌آشامند. پیامبر فرمودند:بله....مرد سؤال‌کننده بار دیگر پرسید که آنها که می‌خورند و می‌آشامند، چگونه قضای
حاجت می‌نمایند؟ پیامبر فرمودند:"این مواد از بدنشان، به‌صورت عرق خوش‌بویی، چون مشک آهو خارج می‌شود...".
به عبارتی دیگر، نعمت‌های بهشتی پایان‌پذیر نبوده، اما تغییر و تبدل در آن ممکن است.
با توجه به آنچه بیان شد و با در نظر گرفتن
قدرت پروردگار، اهدای غذاهایی از نوع بهشتی آن به افراد برگزیده‌ای در این دنیا هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌نماید.
در مورد بخش سوم پرسش در ارتباط با برگشت بهشتیان به دنیا نیز باید گفت:دست‌کم دو معنا در مورد
بهشت و جهنم در متون اسلامی به چشم می‌خورد:
بهشت و جهنمی که با
مرگ انسان و در دنیای
برزخ آغاز می‌شود. در روایتی می‌خوانیم که قبر هر انسان یا باغی از بهشت برای او خواهد بود و یا حفره‌ای از
جهنم .
با توجه به مواردی که از زنده نمودن
مردگان در
قرآن وجود دارد،
برگشت انسان‌ها از چنین بهشتی امکان‌پذیر خواهد بود.
بهشت و جهنمی که انسان‌ها بعد از
نفخ صور و
محاسبه اعمال ، رهسپار آن خواهند شد. خارج شدن از این بهشت به تصریح
قرآن کریم ، امکان‌پذیر نبوده
و اصولاً دیگر دنیایی وجود نخواهد داشت تا به آن بازگشت شود.
پایگاه اسلام کوئست.
