عمر دنیا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عمر دنیا، قیامت، آفرینش، هفت هزار سال.
پرسش: آیا احادیثی که عمر دنیا را هفت هزار سال میدانند، معتبرند؟
پاسخ: روایاتی که درباره مدت عمر دنیا (هفت هزار سال) نقل شده است؛ اولاً، از جهت سندی ضعیف هستند؛ ثانیاً، اگر مقصود از آنها این باشد که پس از گذشت این مدت،
قیامت کبرا برپا میشود ـ چنانکه به حسب ظاهر، مقصود، همین است ـ این معنا بیتردید، قابل قبول نیست؛ زیرا معین بودن وقت قیامت، خلاف گفته قرآن است. و اگر مقصود، این باشد که هنگام صدور
احادیث، عمر دنیا پس از
خلقت آدم علیهالسلام در آستانه هزاره هفتم است، احتمال صحت آن بعید نیست، و شاید متن احادیث، در نقل به معنا و در اثر فهم اشتباه راوی، بدینگونه که ملاحظه میشود، تحریف شده است.
روایاتی در برخی منابع اسلامی درباره عمر دنیا از پیامبر گرامی
اسلام ـ صلیاللهعلیهوآله ـ نقل شده، که به
ذکر چند مورد بسنده میشود و سپس به بررسی و نقد آنها پرداخته میشود.
انس بن مالک از پیامبر خدا ـ صلیاللهعلیهوآله ـ نقل میکند: «عمر دنیا، هفت روز از روزهای آخرت است.
خدای متعال میفرماید: «
وَ إِنَّ یَوْماً عِنْدَ رَبِّکَ کَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّون»؛ «یک
روز در نزد
پروردگار تو، مانند هزار سال است از آنچه شما میشمرید».
پیامبر خدا صلیاللهعلیهوآله: «دنیا، هفت هزار سال است و من، در هزاره آخر آن هستم... پس از من، پیامبری و پس از امت من، امتی نیست».
پیامبر خدا صلیاللهعلیهوآله: «هرکس برای خدا نیاز مسلمانی را برآورَد، خداوند به اندازه عمر دنیا که هفت هزار سال است، روزهایش را برای او
روزه مینویسد و شبهایش را
عبادت».
همانطور که دیدیم، احادیث ذکرشده، دلالت میکنند که عمر دنیا هفت هزار سال است. اگر مقصود از این سخن، آن باشد که پس از گذشت این مدت، قیامت کبرا برپا میشود، چنانکه به حسب ظاهر، مقصود، همین است این معنا بیتردید، قابل قبول نیست؛ زیرا:
سند این احادیث، معتبر نیست؛
بلکه برخی، این احادیث را از مجعولات شمردهاند.
معین بودن وقت قیامت، خلاف گفته قرآن است؛ چراکه از نظر
قرآن، قیامت، ناگهان فرا میرسد و کسی جز
خداوند، وقت آن را نمیداند.
اگر هیچیک از اشکالات گذشته هم وجود نداشت، در اینگونه موارد، صحت سند، کافی نیست و قطع به صدور، ضروری است.
اما اگر مقصود، این باشد که عمر دنیا پس از
خلقت آدم علیهالسلام در هنگام صدور احادیث، در آستانه هزاره هفتم است، احتمال صحت آن بعید نیست، و شاید متن احادیث، در نقل به معنا و در اثر فهم اشتباه راوی، بدینگونه که ملاحظه میشود، تحریف شده باشد. گفتنی است که
روایت عیسی بن ابیحمزه، مؤید این تحلیل است. او میگوید: مردی به
امام صادق علیهالسلام گفت: فدایت گردم! مردم میگویند که عمر دنیا هفت هزار سال است. امام ـ علیهالسلام ـ ضمن رد این
سخن و ارائه توضیحاتی در مورد آنچه پیش از
آفرینش آدم علیهالسلام در زمین روی داده، فرمود: «آنگاه خداوند، آغاز کرد. پس
آدم را آفرید و برای او ده هزار (سال) مقرر کرد و از آن، هفت هزار و دویست سال میگذرد و اکنون شما در آخِر زمان به سر میبرید».
علامه طباطبایی ـ رحمةالله ـ در این باره آورده است:
تاریخ یهود میگوید، عمر نوع بشر، به فراتر از قریب هفت هزار سال نمیرسد. این مطلب، چندان هم بیوجه نیست؛ چراکه اگر ما
زن و مردی را در نظر بگیریم که دارای عمر متوسطی بودهاند و با مزاج معتدل زیستهاند و در وضعیت میانگینی از امنیت و فراوانی و رفاه و سایر عوامل و شرایط تأثیرگذار در
زندگی قرار داشتهاند، آنگاه در نظر بگیریم که آن دو با هم
ازدواج کرده و در وضعیت متوسط و متناسب، تولید نسل کردهاند و دقیقاً همین فرض را درباره فرزندانشان (چه دختر و چه پسر)، بر حسب آنچه از میانگین حال انسانها به دست میآید، در نظر بگیریم، خواهیم دید که دو نفر اولی که ابتدا در نظر گرفتیم در یک قرن (در سر سده)، متجاوز از هزار نفر شدهاند؛ یعنی هریک نفر در طول یکصد سال، به قریب پانصد نفر افزایش پیدا کرده است.
حال اگر صدماتی را که از سوی عوامل گوناگون و بلایای عمومی (از قبیل: سرما، گرما،
طوفان، زلزله، وبا، طاعون، فرو رفتن در
زمین، خرابی، نسلکشی و سایر بلایا) به
انسان وارد میشوند، محاسبه کنیم و آنها را در بالاترین حد، بهگونهای که عوامل نابود کننده همه را در بر بگیرند، در نظر بگیریم؛ یعنی فرض کنیم که در هر یکصد سال، از هزار نفر، تنها یک نفر بماند و ۹۹۹ نفر از بین بروند و در نتیجه عامل تناسل، در هر یکصد سال، تنها یک در هزار را باقی بگذارد، آنگاه این عدد را به هفت هزار سال یعنی هفتاد قرن، ضرب کنیم، خواهیم دید که جمعیت انسانها در
دنیا به دو و نیم میلیارد نفر میرسد. این محاسبه تأیید میکند که عمر نوع بشر، همان مقدارِ گفته شده است؛ اما
دانشمندان زمینشناس (
دانش شناخت طبقات زمین) گفتهاند که عمر زمین، بیش از میلیونها سال است. آنها فسیل انسانها و اجساد و آثار آنها را یافتهاند که فراتر از پانصد هزار سال عمر دارند (بنا بر آنچه آنان گفتهاند). این، یافته آنهاست؛ اما دلیل قانعکنندهای ندارند تا دل را راضی کند که این نسلها پیدرپی و بدون انقطاع ادامه یافتهاند. پس رواست که گفته شود: این نوع (از موجودات،) در زمین پدید آمده، سپس زیاد شده و
رشد کرده و زیسته و منقرض شده و مجدداً پدید آمده و منقرض شده است و این وضع چندین بار تا نسل کنونی که آخرین بار است، ادامه یافته است.
بنابراین به فرض صحت این
سخن که عصر زندگی پیامبر خدا، آغاز هزاره هفتم عمر دنیا از ابتدای
آفرینش آدم ابوالبشر است، میتوان گفت احادیثی که عمر دنیا را هفت هزار سال میدانند، در اصل، ناظر به این معنا بودهاند و در اثر
تحریف، بهگونهای نقل شدهاند که خلاف مقصود را میرسانند و ظاهرشان اینگونه است که پس از هفت هزار سال از آغاز
جهان، قیامت برپا میگردد.
گفتنی است که درباره عمر دنیا، آرای فراوان دیگری نیز وجود دارد که نیازی به
ذکر یکایک آنها نیست.
پایگاه اسلام کوئست.