علم حضرت علی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: پیامبر،
علم،
امام علی،
ولایت.
پرسش: چگونه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با بیان علم امام علی (علیه‌السّلام) ولایت او را تعیین کرد؟
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) افزون بر زعامت سیاسی، مرجعیّت فکری
امّت را نیز به عهده دارد. بدیهی است که امّت، در گذرگاه زندگانی، با ده‌ها گره فکری، فردی و اجتماعی رو به رو می‌شود. چه کسی باید این گره‌ها را بگشاید و ناپیداها را در برابر دید جامعه بنهد؟ چه کسی باید
آیات الهی را
تفسیر کند و آموزه‌های دین را بدانان بنمایانَد؟ پیامبر خدا که آیینش را جاودانه شمرده است، مرجعیّت فکری و علمی فردای امّت را در روزی که خود در میان امّت نیست، به چه کسی وا نهاده است؟
احادیث نبوی بسیاری که در منابع کهن پراکنده‌اند و از جمله، حدیث شکوه‌مند: «انَا مَدینَةُ العِلمِ، و عَلِیٌّ بابُها؛ من شهر دانشم و علی، دروازه آن»، نشانگر این است که پیامبر خدا، این جایگاه بلند را برای علی (علیه‌السّلام) رقم زده است.
افزون بر این که علی (علیه‌السّلام) خود، جوشش شگفتی از درون برای دریافتن و فراگرفتن داشت، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز علاقه شگرفی به آکنده ساختن جان وی از حقایق ربّانی داشت. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با جمله: «انَا مَدینَةُ العِلمِ و عَلِیٌّ بابُها؛ فَمَن ارادَ المَدینَةَ فَلیَاتِ البابَ؛
من شهر دانشم و علی، دروازه آن. پس، هر کس قصد ورود به شهر را دارد، از دروازه‌اش بیاید»، نشان داد که دانش راستین در علی (علیه‌السّلام) است و نه جز او.
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در آخرین لحظات عمرش، علی (علیه‌السّلام) را فرا می‌خوانَد و اسرار دانش خویش را به آن بزرگوار می‌نمایانَد. پس از آن است که علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید:
«حَدَّثَنی الفَ بابٍ، یَفتَحُ کلُّ بابٍ الفَ بابٍ؛
با من از هزار باب سخن گفت که هر یک، هزار باب بر من گشود.»
و این چنین است که پیامبر خدا فریاد می‌زند:
«انَا دارُ الحِکمَةِ، و عَلِیٌّ بابُها؛
من خانه حکمتم و علی، درِ آن.».
علی (علیه‌السّلام) است آن تنها کسی که در معبر تاریخ توانست بگوید: «از من بپرسید، پیش از آن که مرا نیابید»
و علی (علیه‌السّلام) است که اصحاب، بر سرِ بی‌مانندی او در دانش، اختلافی ندارند
و خود می‌فرماید:
«وَ اللّهِ ما نَزَلَت آیَةٌ الّا و قَد عَلِمتُ فیمَ نَزَلَت، و اینَ نَزَلَت، و عَلی مَن نَزَلَت؛ انَّ رَبّی وَهَبَ لی قَلباً عَقولاً، و لِساناً ناطِقاً؛
به خدا سوگند، آیه‌ای نازل نشد، جز آن که دانستم درباره چه و در کجا و برای چه کسی نازل شده است. پروردگارم به من قلبی خردمند و زبانی گشاده بخشیده است.»و چه بلند است کلام امام حسن (علیه‌السّلام) که پس از شهادت علی (علیه‌السّلام) فرمود:
«لَقَد فارَقَکُم رَجُلٌ بِالاَمسِ لَم یَسبِقهُ الاَوَّلونَ بِعِلمٍ ولا یُدرِکُهُ الآخِرونَ؛
دیروز، مردی از شما جدا شد که نه پیشینیان به علم او رسیدند و نه پسینیان به علم او خواهند رسید..»
اینها و جز اینها (که بسیارند) همگی نشانگر آن‌اند که پیامبر خدا، با این تأکیدها و ترغیب‌ها، عملاً مرجع فکری آینده امّت و جایگاه جوشش دانش دین را نشان داده است، چنان که
صحابه نیز به پیروی از ایشان، به آن، اقرار نموده‌اند.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «علم حضرت علی» تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱/۲۸.
