علم ائمه نسبت به ظاهر و باطن قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: علم ائمه، ظاهر و باطن قرآن، معصومان، حاملان قرآن، حافظ قرآن، الفاظ قرآن، معارف قرآن.
پرسش: معصومان تا چهاندازه بر دانشهای قرآنی تسلط داشته و آیا آنان حافظ کل قرآن بودند؟
پاسخ:
پیامبر گرامی اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) و
ائمه (علیهمالسلام) به عنوان برترین خلیفهها و جانشینان خدا بر روی
زمین، منبع و گنجینه علوم الهی و حاملان کتاب او هستند. حکمتها و اسرار خداوند در نزد آنان به ودیعه گذاشته شده است: «
وَ مَعَادِنِ حِکْمَةِ اللَّهِ وَ حَفَظَةِ سِرِّ اللَّهِ وَ حَمَلَةِ کِتَابِ اللَّه».
ازاینرو آن بزرگواران نهتنها حافظ
الفاظ قرآن بوده، بلکه به
تفسیر و
تأویل و باطنهای آن
علم و احاطه دارند.
امام باقر (علیهالسّلام) میفرماید: «هیچکس غیر از اوصیای پیامبر و
ائمه نمیتواند ادعا کند که همه
قرآن، ظاهر و باطنش نزد او وجود دارد».
همچنین آنها به
محکم و متشابه و
ناسخ و منسوخ و نیز تأویل آیات قرآن آگاهند.
سند این گفته روایتی است که از امام باقر (علیهالسّلام) یا
امام صادق (علیهالسّلام) نقل شده است:
«پیامبر خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)، برترین افراد در بین
راسخون در علم هستند.
خداوند همه آنچه را که نازل کرده ـ اعم از تنزیل و تأویل ـ به او آموخته است. خداوند تأویل همه آیاتی که بر او نازل کرده، آموزش داده است.
جانشینان و اوصیای بعد از او (
امامان معصوم) نیز همه این علوم را میدانند ...
قرآن؛ خاص و عام،
محکم و
متشابه، و ناسخ و منسوخ دارد و راسخون از علم، به همه اینها آگاه هستند».
آنها کسانی هستند که
آیات قرآن در قلبشان قرار داده شده («
بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ اُوتُوا الْعِلْمَ قَالَ هِیَ الْاَئِمَّةُ خَاصَّة»)
و عالمترین مردم نسبت به قرآن و معارف آن هستند؛
ازاینرو امام صادق (علیهالسّلام) میفرماید:
«
وَ اللَّهِ اِنِّی لَاَعْلَمُ کِتَابَ اللَّهِ مِنْ اَوَّلِهِ اِلَی آخِرِهِ کَاَنَّهُ فِی کَفِّی»؛ «من
کتاب خدا را از اول تا آخرش میشناسم. انگار که همه آن در کف دستم قرار دارد ...».
این علم به کتاب خدا، هم شامل
الفاظ آن میشود که در نتیجه میتوانیم بگوییم که آنها حافظ کل قرآن بودهاند و هم شامل تفسیر و تأویل آن آیات میشود که در
روایات قبل به آن اشاره شد.
این پیشوایان نهتنها از
ظاهر و
باطن قرآن مطلعاند، بلکه همه معارف همه کتابهای آسمانی به آنان عطا شده است.
دراینباره امام صادق (علیهالسلام) میفرماید:
«
حضرت داوود علم همه
پیامبران قبل از خود را به
ارث برد،
حضرت سلیمان هم علم داوود را به ارث برد، پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) هم این علوم را از حضرت سلیمان به ارث برده و ما هم این علوم را از پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) به ارث بردهایم؛ ازاینرو
صُحُف ابراهیم و
الواح موسی در نزد ما است ...».
سایت اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «علم ائمه (علیهمالسلام) نسبت به ظاهر و باطن قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۱/۱۶.