علت گسترش استمنا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: استمنا، خودارضایی، ازدواج موقت، حوزه علمیه.
پرسش: آیا دلیل فراوانی استمنا جز از این است که نمیتوان متعه کرد؟ چرا ازدواج موقت در جامعه رواج پیدا نمیکند و حوزه در این کار کوتاهی میکند؟
پاسخ: کنترل شهوت تنها با صیغه (ازدواج موقت) درمان نمیشود، اگرچه منکر نقش مفید آن نیستیم. بسیاری راههای دیگر (مثل مراقبت چشم، گوش، گزینش دوست خوب، پرهیز از غذاهای محرک، برنامهریزی برای
اوقات فراغت، ورزش و مبارزه با هجمههای فرهنگی، خودسازی و مبارزه با نفس با استفاده از عوامل معنوی (همچون
روزه) و...) وجود دارد که میتوانند این غریزه را تا زمان
ازدواج، کنترل، و به تأخیر اندازند.
درباره رواج ازدواج موقت توسط
حوزه باید بگوییم که هر سازمان و هر مرکزی کار خاص خود را دارد؛ برخی افراد از حوزه که کارش (
تبلیغ، تربیت شاگرد، تدریس، تحقیق و
هدایت) است، انتظار دارند که مستقیماً این موضوع را هدایت کند. اساساً کار
فقها، تبیین مسائل فقهی و
استنباط احکام از متن
احادیث،
قرآن و
عقل است. به همین خاطر
علما به تعیین حدود صیغه موقت پرداختهاند و از نظر فقهی آن را بحث کردهاند، تا آنجایی که همه
مراجع در کتاب
توضیح المسائل خود فصلی در این رابطه آوردهاند.
به نظر میرسد نسبت دادن علت استمنا به نبودن زمینه
متعه، نیاز به تأمل دارد. متأسفانه این
بیماری به دلایلی که گفته خواهد شد، در بین نوجوانان و
جوانان شیوع دارد.
به اختصار به برخی عوامل مؤثر در شیوع خودارضایی اشاره میشود:
اینگونه افراد در کودکی توسط
والدین، تربیت ناصحیحی داشتهاند. ممکن است که والدین، در نزد کودکان خود، مبادرت به
عمل زناشویی کرده باشند. باید به کودک یاد داد که بدون اجازه وارد اتاق خواب والدین نشود. بستر کودکان و فرزندان خردسال باید از هم جدا انداخته شود. و یا والدین نتوانستهاند از عهده سؤالات جنسی آنها برآمده و تربیت جنسی مناسب داشته باشند. همچنین دختران و پسران بالغ نباید بدون حضور بزرگتر در مکان خلوت قرار بگیرند.
پوشیدن لباس تنگ و چسبان از عوامل تحریککننده است و باید از این نوع
پوشش استفاده نشود.
دیدن فیلمها، سیدیها، مجلات و عکسهای مبتذل، عامل مهم دیگری برای تحریک جنسی و رواج خودارضایی است.
افراد و دوستان منحرف، عامل دیگری در
انحرافات جنسی است.
اولیا و مربیان باید در آگاهیبخشی به دانشآموزان اقدام کنند و ضررهای خطرناک جسمی و روحی خودارضایی را گوشزد کنند. اگر آنها از این ضررها و آسیبهای جسمی و روانی آگاه باشند، در ترک این
عمل اقدام میکنند، حتی بسیاری از نوجوانان از
حرمت و
گناه کبیره بودن آن اطلاعی ندارند و فکر میکنند این یک نیاز برای آنهاست.
بنابراین گسترش
استمنا تنها به دلیل عدم رواج متعه نمیباشد. آیا به نظر شما، نوجوانی که در سنین ۱۵-۱۳ سالگی است و مبادرت به این عمل میکند، به این دلیل است که نمیتواند ازدواج موقت انجام دهد؟ آیا اساساً این سن برای ازدواج (چه دائم و چه موقت) مناسب است؟ قطعاً جواب منفی است؛ لذا باید دلایل دیگری داشته باشد که به برخی از آنها اشاره شد.
ازدواج موقت، شرایطی خاص دارد.
تشریع و
حکمت ازدواج موقت برای مواقع ضروری است. بیشتر برای افرادی که به
سن ازدواج دائم رسیدهاند، اما به دلایلی نمیتوانند ازدواج دائم انجام دهند.
اسلام برای
ارضای نیاز جنسی، راه معقول و منطقی برای
انسان در نظر گرفته است. شرایط و حدودی برای آن تعیین نموده است.
در این نوع ازدواج باید طرفین، زمان ازدواج و
مهر را تعیین کنند. از طرف دیگر، اینکه
ائمه (علیهمالسلام) برخی افراد (که شرایط لازم را داشته باشند) تشویق به این امر میکردند، برای مقابله با تحریم این
عمل توسط
خلیفه دوم، که برخلاف
آیه قرآن و
سیره پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) بود. آنان، در شرایط خاصی، افرادی را تشویق به
ازدواج موقت میکردند.
اما اینکه چرا این قانون اسلامی اجرا نمیشود، به اسلام و
تشیع برنمی گردد؛ بلکه عمل
مسلمانان (سوء استفاده، مخالفت و حتی حرام دانستن آن از طرف علمای
اهل سنت، قبح عرفی و تعصبهای بیجا، غرضورزی و...) است که باعث عدم رواج این عمل شده است.
در این میان سوء استفاده برخی افراد و آسیبهای شدید روانی
زنان در این موارد، عامل مهمی در عدم رواج این
سنت اسلامی در جامعه میباشد. لذا باید شرایط و زمینههای لازم برای عملی شدن آن در سطح جامعه فراهم شود، با فرهنگسازی، بسترهای لازم آن آماده شود، باید روشن شود که چه کسانی و با چه ویژگیهایی و با چه تعهداتی میتوانند اقدام به ازدواج موقت نمایند. پیآمدها و آثار بعدی آن باید مشخص شود و قوانین لازم برای جلوگیری از سوء استفاده برخی افراد در نظر گرفته شود.
از آنجا که ازدواج موقت برای هوسرانی و تأمین شهوترانی برای افراد نمیباشد، باید نگاه و نگرش افراد به این ازدواج عوض شود. نباید فقط از جنبه فردی و جنسی به آن نگاه کرد، بلکه باید مصالح و شرایط اجتماعی آن را در نظر گرفت.
در این ازدواج،
ارزش، منزلت،
شخصیت،
عزت نفس پسر و دختر باید محفوظ بماند و به نحو مطلوب تأمین گردد. نباید با احساسات عاطفی و روانی زن بازی شود و آثار منفی یأس و ناامیدی و نابسامانی روحی،
اضطراب، نگرانی،
افسردگی و پوچی به
زن دست دهد.
بنابراین کارشناسان فرهنگی، اجتماعی باید در مورد ازدواج موقت، راهکارهای مناسبی را ارائه دهند و برای عملی شدن آن، نیاز به فرهنگسازی میباشد. بسیاری از کتابها و مقالههایی که از طرف افراد مذهبی و فرهنگی در این باره نوشته میشود، به خاطر این است که بتوانند بهتدریج موانع فرهنگی، آسیبها، سوء استفادهها و ... را برطرف سازند و مسلّماً چیزی را که به خاطر عدم برنامهریزی دقیق، و دشمنی برخی، سالها منفور اغلب جامعه گشته، نمیتوان سریع تغییر داد.
کنترل شهوت تنها با صیغه درمان نمیشود، اگرچه منکر نقش مفید آن نیستیم. بسیاری راههای دیگر مثل مراقبت چشم، گوش، گزینش دوست خوب، پرهیز از غذاهای محرک، برنامهریزی برای
اوقات فراغت،
ورزش و مبارزه با هجمههای فرهنگی،
خودسازی و مبارزه با نفس با استفاده از عوامل معنوی (همچون
روزه) و... وجود دارد که میتوانند این
غریزه را تا زمان ازدواج، کنترل، و به تأخیر اندازند.
هر سازمان و هر مرکزی کار خاص خود را دارد؛ برخی افراد از حوزه که کارش (
تبلیغ، تربیت شاگرد، تدریس، تحقیق و هدایت) است، انتظار دارند که مستقیماً این موضوع را
هدایت کند. اساساً کار فقها، تبیین مسائل فقهی و استنباط احکام از متن
احادیث،
قرآن و
عقل است. به همین خاطر علما به تعیین حدود
صیغه موقت پرداختهاند و از نظر فقهی آن را بحث کردهاند، تا آنجایی که همه مراجع در کتاب
توضیح المسائل خود فصلی در این رابطه آوردهاند.
۱. نظام حقوق زن در اسلام، مطهری، صدرا، چاپ ۲۲، ۱۳۶۹ ش.
۲. تحلیلی بر روانشناسی زن در ازدواج موقت، طلعت رافعی، دانژه، چاپ اول، ۱۳۸۲ ش.
۳. فتنة نفس، نوروز صدری، سبط النبی، چاپ اول، ۱۳۸۲ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «علت گسترش استمنا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۷/۲۳.