• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

علت تکرار داستان موسی در قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه: قرآن، داستان، حضرت موسی
پرسش:چرا در قرآن داستان پیامبران تکرار شده است، خصوصاً داستان حضرت موسی(ع)؟
پاسخ:تکرار داستان زندگی پیامبران و اقوام خصوصا حضرت موسی بدان جهت است که عبرت آموزی از سرنوشت آنان بسیار اهمیت دارد. بازگو کردن سرنوشت پیامبران در جای جای قرآن هشداری است برای دیگران که باید با دقت زندگی آنان را خوانده و از عوامل موفقیت و شکست گذشتگان بهره گیرند.



بی تردید قرآن کتاب داستان و قصه نیست، بلکه کتاب هدایت و تعلیم و تربیت است.
بنابراین آنچه در تأمین سعادت دنیا و آخرت انسان ها نقش دارد، در قرآن بیان شده است.


قرآن برای ارائه برنامه ها و آموزه های دینی از شیوه های مختلف استفاده کرده است.

۲.۱ - سرگذشت پیامبران و اقوام

یکی از شیوه های بسیار موفق، بیان معارف قرآن در قالب سرگذشت پیامبران و اقوام آنها ظهور کرده است. در آیات متعدد به علل بازگویی سرگذشت پیامبران وسایل مربوط به آنان اشاره شده و از آن به عنوان "احسن قصص " تعبیر شده است. تأکید قرآن به بیان سرگذشت پیامبران در راستای آثار و فواید آن است. در یکی از آیات می خوانیم: "ما هر یک از سرگذشت های انبیا را برای تو (پیامبر(ص)) بازگو کردیم تا قلبت آرام (و اراده ات قوی) گردد و در این (اخبار و سرگذشت ها) حق و موعظه و تذکر برای مؤمنان آمده است".
از این آیه و آیات دیگر استفاده می شود که یکی از علل مهم بیان سرگذشت پیامبران و اقوام آنان عبرت آموزی است: "لقد کان فی قصصهم عبرة لأولی الألباب"
قرآن با بیان سرگذشت پیامبران و اقوام بر آن است که داستان های عبرت آموز را تشریح و تحلیل کند تا برای دیگران عبرت باشد. در بیان اخبار گذشتگان حقایقی وجود دارد که عبرت آموزی از آن ها در شکست وموفقیت زندگی تأثیر گزار است، زیرا جوامع بشر در بیشتر امور اشتراک داشته و تاریخ قابل تکرار است.
از سوی دیگر بیان سرگذشت دیگران اثبات می کند که سنت های الهی قابل تغییر نیست.
[۸] منشور جاوید، آية الله جعفر سبحانى، ج ۱، ص ۳۵۵
و سرنوشت انسان ها و جوامع به دست خود آن ها تعیین می شود.

۲.۲ - عبرت آموزی

تکرار داستان زندگی پیامبران و اقوام آن ها بدان جهت است که عبرت آموزی از سرنوشت آنان بسیار اهمیت دارد. بازگو کردن سرنوشت پیامبران در جای جای قرآن هشداری است برای دیگران که باید با دقت زندگی آنان را خوانده و از عوامل موفقیت و شکست گذشتگان بهره گیرند؛
[۱۰] منشور جاوید، آية الله جعفر سبحانى، ج ۱، ص ۳۷۴
مضافاً بر این که در قرآن یک موضوع خاصی از سرگذشت پیامبران در چند جای قرآن تکرار نشده است؛ بلکه زندگی آنان دارای ابعاد گسترده بوده و این ابعاد در جاهای متعدد قرآن آمده است؛ مثلاً یکی از ابعاد زندگی پیامبران در یک سوره آمده است و یکی دیگر در سوره دیگر مطرح شده است. بیان ابعاد زندگی پیامبران در جاهای متعدد قرآن تکرار محسوب نمی گردد.

۲.۳ - علت تکرار ماجرای حضرت موسی

علت تأکید و عنایت قرآن بر ماجرای حضرت موسی(ع) بر همین اساس می باشد. قوم یهود از اقوامی بودند که خداوند پیامبران فراوانی میان آنان فرستاد و نعمت های زیادی در اختیار آنان گذاشت، حتی آنان را از سفرهای بهشتی و آسمان بهره مند ساخت و برای رسولان خود جهت اتمام حجت و هدایت این قوم، معجزات گوناگون عطا کرد و چند بار آن ها را از ظلم نجات داد، مانند ماجرای طالوت و جالوت که در آیات ۲۴۶ ـ ۲۵۱ سوره بقره آمده است و ماجراهای حضرت موسی(ع) اما این قوم از سر لجاجت و جهالت، با نعمت هدایت خداوند برخورد کردند و نه تنها هدایت را نپذیرفتند، بلکه در برخی از موارد به پیامبران الهی اهانت کردند و آنان را به قتل رساندند و از دستورهای خداوند سرپیچی کردند. به این جهت، بیشتر عبرت ها و درس ها برای بشر را به خصوص امت اسلام، در سرگذشت قوم حضرت موسی(ع) می توان یافت؛ زیرا بنی اسرائیل سرپیچی های فراوانی داشتند و بیشترین عبرت و درس آموزی در سرنوشت این قوم است، خداوند در جای جای قرآن کریم به ماجرای این قوم پرداخته است.


۱. اسرا (۱۷) آیه ۹؛«إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یِهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا کَبِیرًا »    
۲. انعام (۶) آیه ۵۹    
۳. تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، ج ۱۵، ص ۸۸    
۴. هود (۱۱) آیه ۱۲۰    
۵. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۹، ص۲۸۳    
۶. سوره یوسیف، آیه ۱۱۱    
۷. فاطر (۳۵) آیه ۴۳؛«اسْتِکْبَارًا فِی الْأَرْضِ وَمَکْرَ السَّیِّئِ وَلَا یَحِیقُ الْمَکْرُ السَّیِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ فَهَلْ یَنظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِینَ فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِیلًا وَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِیلًا»    
۸. منشور جاوید، آية الله جعفر سبحانى، ج ۱، ص ۳۵۵
۹. رعد (۱۳) آیه ۱۱    
۱۰. منشور جاوید، آية الله جعفر سبحانى، ج ۱، ص ۳۷۴
۱۱. تفسیر نمونه،آیت الله مکارم شیرازی، ج۸، ص۳۵۶    



سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی    






جعبه ابزار