علت ازدواج پیامبر با دختر ابوسفیان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ام حبیبه،
پیامبر اکرم،
اسلام،
حکمت.
پرسش: در اوج مبارزه پیامبر با
ابوسفیان چه دلیلی داشت که پیامبر با دختر ابوسفیان (ام حبیبه) ازدواج بکند؟
پاسخ اجمالی: «
رملة» دختر ابوسفیان از خانواده‌های مهم و مطرح در مکه بود، که در پی مهاجرت پیامبر به حبشه، به همراه همسر تازه مسلمانش «
عبیدالله بن جحش» بخاطر حفظ دین و دوری از خطرات احتمالی به حبشه مهاجرت کردند. وی در حبشه فرزندی به دنیا آورد به نام "حبیبه" که به همین دلیل به "ام حبیبه" شهرت یافت. با علنی‌تر شدن دعوت پیامبر و گسترش نسبی گرایش مکیان به اسلام، اشراف مکّه به زودی متوجّه خطر اسلام برای منافع خود شدند و لذا به سیاست آزار و اذیّت تازه مسلمانان روی آوردند، پیامبر با مشاهده گسترش شکنجه‌های مسلمانان بی‌پناه، آنان را به سوی
هجرت به
حبشه فراخواند. در مکه عبدالله بن جحش به
مسیحیت روی آورد و
مرتد شد و ام حبیبه با این جدائی در سرزمین غربت در مقابل مشکلات به تنهائی ایستاد و صبر را پیشه کرد. پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) در جهت حل مشکلات ام حبیبه و یک سری مصالح اجتماعی و نیز پیشبرد
اهداف اسلام که براساس حکمت انجام پذیرفت، وی را به
ازدواج خود درآورد. و دیگر اینکه صرف دختر ابوسفیان بودن، نمی‌تواند مانع ازدواج پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) با او باشد بلکه ملاک ایمان و تقوای فردی می‌باشد.
با علنی‌تر شدن دعوت پیامبر و گسترش نسبی گرایش مکیان به اسلام، اشراف مکّه به زودی متوجّه خطر اسلام برای منافع خود شدند و لذا واکنش‌هائی را در مقابل دعوت علنی پیامبر خدا به انجام رساندند و در این مسیر به سیاست آزار و اذیّت تازه مسلمانان روی آوردند.
گستردگی شکنجه و کیفیت طاقت‌فرسای عذاب‌ها و نیز صعوبت مقاومت در آن شرایط را می‌توان از خلال آیات مکی مشتق از واژه «
صبر» دریافت و لذا خداوند برای افزایش توان مقاومت مسلمین و تقویت روحیه آنان آیات متعددی از قصص انبیای تحت شکنجه و آزار و نیز امتهای آنان فرو فرستاد.
مطابق گزارش‌های موجود، پیامبر با مشاهده گسترش شکنجه‌های مسلمانان بی‌پناه، آنان را به سوی هجرت به حبشه فراخواند و بدین ترتیب جمع قابل توجهی از نومسلمانان به سرزمینی بسیار دور از مکه مهاجرت کردند.در میان مجموعه
مهاجرین که تعدادشان ۸۳ مرد و ۱۸ زن بودند،
با نام «رملة» دختر ابوسفیان برمی‌خوریم که در مکه از خانواده‌های مهم و مطرح بود و به همراه همسر تازه مسلمانش «عبیدالله بن جحش» بخاطر حفظ دین و دوری از خطرات احتمالی به حبشه مهاجرت کردند.
در حبشه دو اتفاق مهم برای این خانواده رخ دارد؛ یکی تولّد فرزند دختری بود که نام آن را «حبیبه» گذاردند و بدین مناسبت به «رمله» لقب «ام حبیبه» را دادند و دیگر؛
ارتداد «عبیدالله بن جحش» همسر رمله و گرایش او به مسیحیت بود.
ام حبیبه ابتدا سعی در هدایت او کرد، ولی نتیجه‌ای نگرفت و لذا از او جدا شد و با این جدائی در سرزمین غربت در مقابل مشکلات به تنهائی ایستاد و صبر را پیشه کرد. چرا که او به خاطر قبول اسلام نه در خانواده پدری دیگر جایی داشت و نه امکان زندگی با شوهر مسیحی برای او طبق
احکام اسلامی فراهم بود.
پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) با اطلاع از وضعیت «ام حبیبه» و در جهت حل مشکلات او و مصالح اجتماعی دیگر بر اساس مکتوبی که برای
حاکم حبشه فرستاد از ام حبیبه
خواستگاری کرد و او را به ازدواج خود درآورد (سال ۷ ه ق).
ازدواج حکیمانه پیامبر ، دو مصلحت اجتماعی را در پی داشت:
اولاً توانست دسته‌ای قوی از دشمنان خود و اسلام را در آن شرایط سخت و بحرانی «تحبیب قلوب» نموده و به اسلام آورد. و لذا روایت شده که چون خبر این ازدواج به ابوسفیان رسید در توصیف حضرت رسول گفت: هو الفحل لا یقدح انفه؛ یعنی این دامادی است که به زمین نخواهد خورد.
ثانیاً اگر ام حبیبه با مردی ازدواج می‌کرد که از دیدگاه خاندان ابوسفیان هم‌کفو او از جهت حسب و نسب نبوده باشد همین دستاویز مهم برای ایجاد فتنه‌ها و آشوب‌های متعدد برای مسلمانان می‌گرایید.
آری، بر اساس قوت تاثیر اسلام، روح
ایمان تا درون خانه ابوسفیان نیز نفوذ کرد و ام حبیبه به عنوان یکی از زنان مؤمنه لیاقت همسری پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را پیدا کرد و قابلیت‌های ایمانی خود را به عرصه ظهور گذاشت، تا آن‌جا که او نه تنها در مقابل دعوت به
شرک پدر و برادران مقاومت کرد، بلکه با توجه به مکتب
وحی و ایمان کاملی که داشت به آنان درس
توحید و یکتاپرستی را ارایه نمود.
روزی ابوسفیان پس از ورود به
مدینه به خانه دختر خود آمد و به طرف محل جلوس پیامبر حرکت کرد، ولی با ممانعت ام حبیبه مواجه شد، وقتی علت این حرکت دخترش را جویا شد ام حبیبه در جواب گفت: این جا محل جلوس پیامبر است و در حالی که تو مردی
نجس و
کافر هستی، حق جلوس بر این مکان را نداری. و بدین ترتیب نه تنها او را بر اساس ایمان خود درس عبرت‌آموز داد بلکه با انتشار این خبر در بین مردان و زنان مؤمن دارای جایگاهی بس رفیع شد و همگی بر منزلت و بزرگی او اذعان نمودند.
پس:
اولاً صرف دختر ابوسفیان بودن نمی‌تواند، مانع ازدواج پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) با او باشد. بلکه ملاک ایمان و تقوای فردی می‌باشد همان طور که قرآن فرمود: «لها ما کسبت و علیها ما اکتسبت» یعنی خوبی و بدی نتیجه‌اش به خود فرد می‌رسد.
ثانیاً این ازدواج پیامبر مانند دیگر ازدواج‌های حضرت بر اساس حکمت انجام پذیرفت و توانست در پیشبرد اسلام مؤثر واقع شود.
۱. جعفر سبحانی، فرازهایی از زندگانی پیامبر اسلام.
۲. دکتر آیتی، تاریخ پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله"علت ازدواج پیامبر با دختر ابوسفیان"، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۸/۱۸.
