علاقه‌مند کردن جوانان به نماز
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نماز، جذب جوانان.
پرسش: خود و همسرم اهل نمازیم؛ ولی متأسفانه فرزندانم که باسوادند، نماز نمی‌خوانند، ما را راهنمایی کنید. دیگر این‌که چه کنم قرآن را بتوانم یاد گرفته و بخوانم؟
پاسخ: برای علاقه‌مند کردن فرزندان به نماز، نخست باید از زبان دل کمک گرفت و با محبت رفتار کرد. هم‌چنین می‌توان از شیوه‌های تحریکَ عواطف، تشویق، تهدید، تلقین، معرفی الگو، بیان غیر مستقیم کمک بگیرید. شیوه‌های دیگر، عبارت‌اند از: اظهار محبت، تغییر یا اصلاح محیط ناسالم؛ کمک گرفتن از فرد مطلع و خوش‌برخورد؛ ۷. استفاده از اصل جایگزینی؛ زیارت و خرید کتب دینی.
برای این‌که بتوانید فرزندان خود را به
نمازو مسائل دینی علاقه‌مند سازید، قبل از هر چیز باید بدانید که جوان حساس است و در شیوه دعوت او به مسائل دینی باید بسیار دقیق بود؛ هرگز صفات خوب دیگران را با صفات بد آنان مقایسه نکنید و اخلاق خوب دیگران را تو سر آن‌ها نکوبید و هرگز در مسائل دینی از در
خشونت وارد نشوید که این امر آنان را به
دفاع باز می‌دارد و از شنیدن کلام شما بیزار می‌کند. حال با توجه به این مطالب به نکات ذیل توجه کنید. (باید نسبت به کلیه نکات توجه داشته باشید و با توجه به زمان و شرایط و مقتضای حال آن‌ها را به کار ببرید).
برای تربیت اخلاقی لازم است از زبان دل کمک گرفت و با
محبت که زمینه‌ساز
تربیت اخلاقی است وارد میدان شد. در دعوت
فرزندان به کار
خیر به آن‌ها بفهمانید که من
عاشق و دوست‌دار شما هستم، نمی‌خواهم و نمی‌توانم ضرری را ـ چه دنیوی و چه اخروی ـ در مورد شما عزیزانم تصور کنم.
از شیوه‌های تحریک عواطف، تشویق، تهدید، تلقین، معرفی الگو، بیان غیر مستقیم کمک بگیرید.
برای
تشویق آنان به مسائل دینی از زمان‌هایی استفاده کنید که حال و
اخلاق آن‌ها خوب است و احساس می‌کنید رابطه آنان با شما خوب است. اگر می‌دانید آنان نسبت به رضایت شما حساس هستند، می‌توانید از
حق خود بر آن‌ها استفاده کنید؛ مثلاً بگویید من از دست شما راضی نیستم؛ یا اگر می‌دانید نسبت به
امام حسین (علیه‌السّلام) علاقه نشان می‌دهند، می‌توانید از
نماز ظهر عاشورای ایشان سخن بگوبید و ...
آنان را تشویق کنید تا به مسائل دینی اهمیت دهند؛ مثلاً بگویید اگر در نماز خود سستی نکردید، شما را به
زیارت امام یا
امام‌زاده (علیه‌السّلام) و یا به سفر تفریحی و ... می‌برم.
اگر زبان تشویق و
محبت کارساز نبود، می‌توانید از
تهدید و
تنبیه استفاده کنید؛ مثلاً به آن‌ها بگویید از پول توجیبی یا مهمانی خبری نیست، یا من با شما تا زمانی که به نماز اهمیت ندهید، حرفی نمی‌زنم.
از صفات خوب آن‌ها سخن بگویید و سعی کنید با برجسته کردن صفات خوب آن‌ها،
اعتماد آنان را به خود جلب کنید. وقتی که مطمئن شدند شما واقعاً خیرخواه آن‌ها هستید و با آنان رابطه صمیمی دارید، در مقابل
انتقاد شما ساکت می‌شوند.
جوان به
الگو اهمیت می‌دهد، سعی دارد صفات او را در خود شبیه‌سازی کند. شما می‌توانید با فامیل و افرادی رفت‌و‌آمد کنید که جذّاب و بانشاط باشند و در‌عین‌حال اهل نماز و
مسجد باشند تا فرزندان شما از اخلاق خوب آنان به طور ناخودآگاه درس بگیرند و تصورشان نسبت به افراد متدین بازسازی شود؛ چراکه برخی فکر می‌کنند
دین‌داری یعنی بی‌نشاطی،
غم، غصه و ... .
جوانان نسبت به انتقاد مستقیم به خاطر غرور دوره جوانی‌شان حساسیت نشان می‌دهند؛ بنابراین باید با توجه به تغییرات روحی و جسمی که برای جوانان حاصل می‌شود و با عنایت به نیازهای این دوره از عمر آنان
سخن گفت؛ هرگز مقابل دیگران به
نصیحت و اندرز آنان اقدام نکنید و زبان نصیحت و اندرز را بسیار کوتاه کنید و تا می‌توانید به شکل تک‌به‌تک با آنان سخن بگویید.
راستی آیا از خود پرسیده‌اید که مدیر
خانواده سخت‌گیری هستید یا نه؟ آیا شیوه‌های تربیتی شما صحیح بوده یا نه؟ آیا نماز نخواندن آنان نوعی اعتراض به سخت‌گیری‌های احتمالی شما نیست؟ برای این‌که نسبت به خانواده سخت‌گیر اطلاع بیش‌تری پیدا کنید، لازم است بدانید که این خانواده‌ها نسبت به درخواست‌های نوجوانان خود همیشه و لو صحیح باشد و
مشروع، امتناع می‌ورزند؛ این امر نوجوانان را وامی‌دارد تا عملاً رفتارهایی را که مورد تنفر
والدین است، انجام دهند.
حال اگر احساس می‌کنید رفتار شما این‌گونه بوده است، چه بهتر است که نسبت به آن تجدیدنظر کنید و علناً از فرزندانت به خاطر سخت‌گیری‌هایتان عذرخواهی کنید و از آنان بخواهید که با هم
مشورت کنید و شیوه صحیحی که مطابق نظر صحیح (تربیت اسلامی) باشد، در خانه اجرا کنید.
گاهی والدین می‌خواهند فرزندان خود را به شیوه قدیم بار آورند و همیشه از کارهای خود و سختی‌های گذشته سخن به میان می‌آورند، شما باید با توجه به نیازها و امکانات این زمان به تربیت آن‌ها اقدام کنید.
انسان تشنه محبت است اگر به کسی محبت کنیم، او را شیفته خود ساخته‌ایم.
در
روایت داریم که محبت خود را ابراز کنید. این امر باعث
دوستی و محبت زیادتر و پایدارتر می‌شود. برخی خانواده‌ها به خاطر مسائل مختلفی از ابراز محبت به هم ابا می‌ورزند و این باعث مشکل در روابط می‌شود.
بسیاری از رفتارهای جوان و نوجوان ریشه محیطی دارد (محل کار، مدرسه، اجتماع و ...) بنابراین برای از بین بردن آن حالات و رفتارهای او و ایجاد رفتار صحیح و مطلوب باید بر محیط و شرایط آن توجه کرد؛
به عنوان مثال اگر می‌دانید که محیط او ناسالم است، کمک کنید تا محیط کار خود را عوض کند و در محلی کار کند که افراد متدین وجود دارند.
پسر نوح با بدان بنشست ••• خاندان نبوتش گم شد
شما می‌توانید از فردی آگاه که با جوانان شما آشنایی دارد و مورد قبول فرزندانتان است، بخواهید با آنان سخن بگوید و آنان را به فواید نماز خواندن و ضررهای
ترک نماز آشنا سازد. (مثلاً روحانی‌ای را به منزل خود دعوت کنید).
یکی از اصول روان‌شناختی که در
تربیت مهم است، اصل جایگزینی است؛ یعنی اگر از جوان کاری را منع کردید، در عوض آن به او کاری جذاب معرفی کنید؛ به عنوان مثال فقط نگویید با این فرد و آن فرد هم‌نشینی نکن؛ بلکه بگویید با آن فرد رفت‌و‌آمد بکن. این فرد آدم شایسته‌ای است و لیاقت رفاقت با تو را دارد یا اگر او را از نوار مبتذل مثلاً منع می‌کنید، در مقابل به او نوارهای
موسیقی مجاز را معرفی کنید.
برای امور معنوی آن‌ها بیش‌تر هزینه کنید؛ مثلاً برای آن‌ها کتب دینی بخرید، آن‌ها را به
زیارت ببرید یا عالمی را به خانه دعوت کنید تا با آنان درباره اصول دینی سخن بگوید؛ اگر کسی به درستی با
اصول دین آشنا شود، دیگر خود به خود احکام دین را متوجه می‌شود؛ برخی افراد چون اصول دین را نمی‌دانند و به آن با
تفکر نرسیده‌اند، نماز نمی‌خوانند.
نسبت به قسمت پایانی نامه شما باید بگوییم که شما می‌توانید برای یاد گرفتن
قرآن از شیوه‌های زیر کمک بگیرید.
روزانه مقداری از آن را با فردی که
قرآن خواندن بلد است تمرین کنید، از روحانی محل کمک بخواهید.
از نوارهای ترتیل قرآن استفاده کنید و شما می‌توانید یک دوره نوار یا سی دی قرآن بگیرید و هر روز قسمتی از یک
سوره را تمرین کنید یا می‌توانید یک نوار از یک سوره تهیه کنید وقتی که خوب آن سوره را یاد گرفتید، روی همان نوار سوره دیگری را تکثیر کنید.
از ایام
ماه مبارک رمضان بیش‌تر استفاده کنید از رادیو معارف، تلویزیون (شبکه قرآن) هر
روز قرآن تلاوت می‌شود و در برخی
مساجد نیز برنامه
تلاوت هر روز یک جزء قرآن بر پا می‌شود.
۱. قرآن و تبلیغ، محسن قرائتی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۲. تربیت اخلاق از دیدگاه اسلام با تاکید بر دوره نوجوانی، سازمان تبلیغات اسلامی.
۳. جوان و نیروی چهارم زندگی، دکتر محمدرضا شرفی، تهران، سروش.
۴. شناخت هدایت، تربیت، دکتر علی قائمی، تهران، امیری.
۵. شیوه‌های ترغیب و جذب به نماز در دوره‌های کودکی، نوجوانی و جوانی، علی‌نقی فقیهی، تهران، مهر تابان، ۲۴ مهر ۱۳۸۴.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «علاقه‌مند کردن جوانان به نماز»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۸/۲۲.
