عصمت پیامبر اعظم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عصمت،
پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم)، ابلاغ قرآن، معصوم.
پرسش: آيا ممكن است پيامبر اكرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) قول خداوند را كامل به مردم نرسانده باشد؟
پاسخ: پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) در بیان قرآن از هر لغزشی ـ چه عمدی و چه سهوی ـ مصون است؛ بلکه در بیان دین از طریق حدیث نیز همین اصل بر او
حاکم است و از اینکه پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) معصوم است، معلوم میشود چیزی از وحی نمیکاهد و هر کاری که انجام میدهد، مؤید
وحی است.
قرآن از موقعی که طرف
خداوند فرستاده میشود، تا به مردم ابلاغ شود، مراحلی را طی میکند و براساس
آیات الهی در تمام این مراحل از دخل و تصرف محفوظ است و هیچگونه تغییری در آن صورت نمیگیرد؛ این مراحل عبارتاند از:
فرستادن
قرآن از ناحیه خداوند است. خداوند به وسیله
جبرئیل امین،
وحی را میفرستد و دیگر فرشتگان هم مأمور هستند تا در قرآن هیچ دخل و تصرفی صورت نگیرد.
قرآن کریم میفرماید:
«
عَالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلَی غَیْبِهِ اَحَدًا اِلا مَنِ ارْتَضَی مِنْ رَسُولٍ فَاِنَّهُ یَسْلُکُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ»
«او دانای
غیب عالم است و هیچ کس بر
عالم غیب او آگاه نیست، مگر آن کسانی که از رسولان خود برگزیده است که بر محافظت او
فرشتگان را از پیش رو و پشت سر میفرستد».
پیک الهی هم قرآن را با اذن خداوند بر
قلب پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) نازل میکند: «
نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الامِینُ عَلَی قَلْبِکَ لِتَکُونَ مِنَ الْمُنْذِرِینَ».
پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) قرآن را همانطور که از طرف خداوند نازل شده است، تحویل میگیرد. در این مرحله پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم)
معصوم است و بدون دخل و تصرف قرآن را دریافت میکند:
«
وَ اِنَّکَ لَتُلَقَّی الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَکیمٍ عَلیمٍ»؛
«ای رسول!
آیات قرآن از جانب خدای دانای حکیم به
وحی بر تو القا میشود».
مرحله حفظ یافتهها است. در این مرحله
رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) آن فهمیدهها را خوب نگهداری میکند:
«
سَنُقْرِئُکَ فَلا تَنْسی الا ما شاء الله»؛
«ما آیات قرآن را بر تو
قرائت میکنیم تا هیچ فراموش نکنی، مگر آنچه خدا بخواهد».
این
استثنا از مواردی است که مؤکد اصل مطلب است و به این معنا نیست؛ مگر در صورتی که
خدا بخواهد تو فراموش میکنی؛ بلکه به این معناست که هیچ عاملی نمیتواند تو را فراموشکار کند، مگر خدا. خداوند، نیز بر تو
منت نهاد و تو را معصوم کرده است؛ بنابراین هیچ مطلبی را فراموش نخواهی کرد.
مرحلة
انشا و
تعلیم به مردم است. در این مرحله هم پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) از گزند سبق لسان،
سهو و
نسیان مصون است و هیچ کم و زیادتی در آن راه ندارد:
«
وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی اِنْ هُوَ اِلاَّ وَحْیٌ یُوحی»؛
«و هرگز به هوای نفس سخن نمیگوید، سخن او هیچ غیر از وحی خدا نیست.
این
آیه به مجموع گفتارهای پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) ـ اعم از
قرآن و
حدیث ـ مصونیت میبخشد، پس نه تنها پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) در بیان قرآن از هر لغزشی چه عمدی و چه سهوی مصون است، بلکه در بیان دین از طریق حدیث نیز همین اصل بر او
حاکم است و از اینکه پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) معصوم است، معلوم میشود چیزی از وحی نمیکاهد و هر کاری که انجام میدهد، مؤید
وحی است.
۱. محمدحسین طباطبایی، المیزان، مترجم سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج۲، ص۲۰۰.
۲. جعفر سبحانی، منشور جاوید، قم، مؤسسة امام صادق (علیهالسّلام)، ۱۳۷۰، ج۱۰، ص۱۴۹.
۳. ناصر مکارم شیرازی، پیام قرآن، قم، مطبوعاتی هدف، چ دوم، ۱۳۷۴، ج۷، ص۱۷۵.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «عصمت پیامبر اعظم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۸/۲۱.