• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عالم قبر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلید واژه: معاد ، عالم قبر، نکیر ، منکر ، برزخ
پرسش: آيا معاد و عالم قبر جسماني هستند و اين درست است كه میت در قبر زنده شده و جواب نكير و منكر را ميدهد؟
پاسخ:


مقصود از قبر در بسیارى از روایات عالم برزخ است.

۱.۱ - عالم قبر در کلام امام سجاد(ع)

امام سجاد علیه السلام می‌فرمایند : "به خدا قسم ،‌ قبر باغی از باغ های بهشت و یا گوشه‌ای از گوشه‌های دوزخ است. "
[۱] علامه مجلسی، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ ه ق، ج ۶، ص ۱۵۹؛«... هو القبر، وإن لهم فیه لمعیشة ضنکا، والله إن القبر لروضة من ریاض الجنة، أو حفرة من حفر النار»    


۱.۲ - امام صادق(ع)

امام صادق علیه السلام نیز مي فرمايند : مقصود از برزخ قبر انسان است از لحظه مرگ تا روز رستاخیز .
[۲] علامه مجلسی، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ ه ق، ج ۶، ص۲۶۷؛«وما البرزخ ؟ قال:القبر منذ حین موته إلی یوم القیامة»    
پس عالم قبر همان عالم برزخ است و بدیهی است که انسان در عالم قبر یا همان عالم برزخ نوع جدیدی از حیات را تجربه می کند .

اما اگر مراد این است که بدن مادی فرد در درون قبر - محل دفن - زنده شده و به سوال ها جواب می دهد باید گفت این امر صحیح نیست زیرا بر اساس روایات انسان با ورود در عالم برزخ وارد بدن جدیدی می شود و دیگر ارتباط خود با بدن مادی اش کاملا قطع می شود و معنا ندارد که همان بدن مورد سوال نکیر و منکر باشد.

۲.۱ - در کلام امام باقر(ع)

از امام باقر (ع) نقل شده است كه فرموده اند:
« إِذَا فَارَقَتْ أَرْوَاحُ الْمُؤْمِنِينَ أَجْسَادَهُمْ أَسْكَنَهَا اللَّهُ تَعَالَى فِي مِثْلِ أَجْسَادِهِمُ الَّتِي فَارَقُوهَا فَيُنَعِّمُهُمْ فِي جَنَّة ؛
[۳] علامه مجلسی، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ ه ق، ج۵۸، ص۸۹    
ارواح مومنين وقتي از دنیا مي روند در جسدهايي مثل جسدهاي دنيوي هستند و متنعم به نعمتهاي بهشت (برزخي) مي شوند.
این امر انحصار در مؤمنان ندارد و کافران نیز وارد در بدن برزخی یا همان بدن مثالی می شوند ، اما به جای بهشت جهنم برزخی را تجربه می کنند . پس در عالم برزخ نیز روح به همراه یک جسم خواهد بود اما نه جسم مادی دنیایی بلکه جسمی متناسب با عالم برزخ .

اما در مورد وضعیت عالم آخرت و معاد انسان ها باید گفت :
آنچه به‌ وضوح ‌از قرآن‌ مجید استفاده‌ می‌شود و آیات متعدد دلالت‌ بر آن‌دارد،
[۴] قیامت(۷۵) آیه ۳ و ۴؛«أَیَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَلَّن نَجْمَعَ عِظَامَهُ؛ بَلَی قَادِرِینَ عَلَی أَن نُّسَوِّیَ بَنَانَهُ»    
[۵] احقاف(۴۶) آیه ۳۳؛«أَوَلَمْ یَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَمْ یَعْیَ بِخَلْقِهِنَّ بِقَادِرٍ عَلَی أَنْ یُحْیِیَ الْمَوْتَی بَلَی إِنَّهُ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»    
[۶] حج (۲۲) آیه ۷؛«وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِیَةٌ لَّا رَیْبَ فِیهَا وَأَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَن فِی الْقُبُورِ»    
آن است که معاد نیز جسمانی است و جسم انسان در عالم آخرت همراه روح او خواهد بود؛ اما باید دید که مفهوم این سخن چیست وجسم دنیایی که در معاد همراه روح خواهد آمد به چه معنا است ؟

۳.۱ - جسمانی بودن معاد با خصوصیات مادی دنیا

بعضى‌ جسمانى بودن معاد را به معناى این مى‌دانند که جسم انسان با خصوصیات مادى که براى دنیا خلق شده و پیوسته در تحول است و متاثر از عوامل مادی می شود ، احتیاج به تخلیه و دفع فضولات دارد، سرما مى‌خورد، گرمازده مى‌شود، خسته مى‌شود، پیر مى‌شود و... در آخرت هم با همین خصوصیات زنده خواهد شد.
[۷] ناصر مکارم شیرازی، پرسش و پاسخ نشر دار الکتب الاسلامیه، تهران۱۳۸۳ش، ص۳۲۳    


۳.۲ - شباهت با جسم مادی

برخی دیگر بر آن اند که بدن اخروى همانند بدن دنیوى است. اما باید توجه داشت که جسمانى بودن آن به این معنا نیست که همه خصوصیات مادی آن محفوظ باشدچون نمی شود جسمى که در دنیا بوده، با همان وضعیت بر گردد، بلکه منظور بازگشت آن به گونه دیگر خواهد بود، به طورى که از جهت شباهت همانند جسم اول باشد، به طورى که هر کس این قالب را ببیند، بگوید این، فلانى است، آن فلان شخص دیگر است.
جسماني بودن در قیامت و آخرت جسمانيتي خواهد بود که با قوانین مربوط به آن جا سازگار باشد. قابلیت جاودانگی داشته و فضولات نداشته باشد و موجب خستگى و ملالت نباشد و....
[۸] ناصر مکارم شیرازی، پرسش و پاسخ نشر دار الکتب الاسلامیه، تهران۱۳۸۳ش، ص۳۲۳    


۳.۳ - معاد از دیدگاه ملاصدرا

صدرالمتألهین می گوید:
آن چه در اعتقاد به حشر بدن‌ها در روز قیامت لازم است، این است که بدن ها از قبرها به گونه‌ی برانگیخته مى‌شوند، که اگر کسى تک تک آن‌ها را ببیند، آنها را به طوری می شناسد که می گوید: این فلان کس است و یا می گوید این بدن فلان سخص است و آن بدن در این حد دقیق برای بیننده معلوم وقابل شنا سایی است.
[۹] صادقی، نتایج کلامی حکمت صدرایی، نشر بوستان کتاب، قم، ۱۳۸۸ ش، ص۲۶۴

ولی در عین حال باید توجه داشت که بدن‌ها گرچه در فرایند زمان در قبر به احوال و اطوار مختلف در مى‌آ یند. اما به گونه ی عالی ومتناسب آن عالم محشور مى‌شود و نه با مادّیت و کثافت که در دنیا بوده چون چنین بدنی قابلیت بقاء در بهشت و یا دوزخ را ندارد.
[۱۰] علامه تهرانى، معادشناسى، نشر حکمت ۱۴۰۱۴ ق ج ۶، مجلس ۳۷. ص۱۶۶


۳.۴ - معاد جسمانی ازضروریات دین

بنابر این در هر صورت معاد جسمانی حقیقتی انکار ناپذیر است وبه گفته مرحوم علامه مجلسی : معاد جسمانی از امورى است که همه صاحبان ادیان در آن اتفاق نظر دارند. از ضروریات دین محسوب مى‌شود. منکران آن از زمره مسلمانان خارجند. آیات قرآن در این زمینه صراحت دارد و قابل تأویل نیست. اخبار در این زمینه متواتر است و قابل انکار نمى‌باشد.
[۱۱] بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۷، ص ۴۷    
گرچه در نحوه ی جسمانیت آن حشر تفاوت نظر وجود دارد.

۱. ↑ علامه مجلسی، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ ه ق، ج ۶، ص ۱۵۹؛«... هو القبر، وإن لهم فیه لمعیشة ضنکا، والله إن القبر لروضة من ریاض الجنة، أو حفرة من حفر النار»    
۲. ↑ علامه مجلسی، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ ه ق، ج ۶، ص۲۶۷؛«وما البرزخ ؟ قال:القبر منذ حین موته إلی یوم القیامة»    
۳. ↑ علامه مجلسی، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ ه ق، ج۵۸، ص۸۹    
۴. ↑ قیامت(۷۵) آیه ۳ و ۴؛«أَیَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَلَّن نَجْمَعَ عِظَامَهُ؛ بَلَی قَادِرِینَ عَلَی أَن نُّسَوِّیَ بَنَانَهُ»    
۵. ↑ احقاف(۴۶) آیه ۳۳؛«أَوَلَمْ یَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَمْ یَعْیَ بِخَلْقِهِنَّ بِقَادِرٍ عَلَی أَنْ یُحْیِیَ الْمَوْتَی بَلَی إِنَّهُ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»    
۶. ↑ حج (۲۲) آیه ۷؛«وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِیَةٌ لَّا رَیْبَ فِیهَا وَأَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَن فِی الْقُبُورِ»    
۷. ↑ ناصر مکارم شیرازی، پرسش و پاسخ نشر دار الکتب الاسلامیه، تهران۱۳۸۳ش، ص۳۲۳    
۸. ↑ ناصر مکارم شیرازی، پرسش و پاسخ نشر دار الکتب الاسلامیه، تهران۱۳۸۳ش، ص۳۲۳    
۹. ↑ صادقی، نتایج کلامی حکمت صدرایی، نشر بوستان کتاب، قم، ۱۳۸۸ ش، ص۲۶۴
۱۰. ↑ علامه تهرانى، معادشناسى، نشر حکمت ۱۴۰۱۴ ق ج ۶، مجلس ۳۷. ص۱۶۶
۱۱. ↑ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۷، ص ۴۷    


سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی    


رده‌های این صفحه : قبر | کلام | معاد جسمانی | معاد شناسی
جعبه ابزار