شفاعت برای مروان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: مروان بن حکم،
شفاعت، امام حسن علیه‌السلام، امام حسین علیه‌السلام.
پرسش: چرا امام حسن ـ علیه‌السلام ـ و
امام حسین علیه‌السلام برای مروان حکم نزد امام علی ـ علیه‌السلام ـ واسطه شدند و شفاعت کردند؟
پاسخ:
در خطبه ۷۲ نهج‌البلاغه چنین آمده است:
مروان بن حکم در جنگ جمل اسیر شد. امام حسن و امام حسین علیهماالسلام، نزد امیرالمؤمنین شفاعتش کردند و درخواست
آزادی وی را نمودند گفتند که با تو بیعت کند.
علی علیه‌السلام فرمودند: "مگر بعد از کشته شدن عثمان با من بیعت نکرد؟ مرا به
بیعت او نیازی نیست. دست او در بی‌وفایی دست یهودی را ماند. اگر دست بیعت به من دهد، غدر کند و در نهان بیعت خویش بشکند. بدانید که او در آینده به امارت خواهد رسید؛ ولی مدت امارتش به همان کوتاهی است که سگی با زبان بینی خود را بلیسد. او پدر چهار فرمان‌رواست. زودا که امت اسلامی از او و فرزندانش روزی خونین را بینند."
لازم است توجه گردد که دو دسته روایات در این زمینه وجود دارد:
این
روایت، شفاعت از جانب امام حسن و امام حسین ـ علیهماالسلام ـ را تأیید می‌کند.
این روایت می‌گوید که
ابن عباس بود که
شفیع واقع شد.
اگر بپذیریم که واسطه امام حسن و حسین ـ علیهماالسلام ـ بودند، در مورد این‌که چرا حسنین ـ علیهماالسلام ـ برای مروان شفاعت کرده و واسطه شده‌اند، لازم است به نکات مهمی که در زیر می‌آید، توجه کنیم:
ما از شرایط و جوی که در آن روز بر جامعه حاکم بود آگاهی کامل نداریم و نمی‌دانیم که چرا امامان ما به چنین عملی اقدام نمودند و این احتمال وجود دارد که واسطه شدن امامان قبل از اعلام عفو عمومی از جانب
امام علی علیه‌السلام باشد.
هر چند مروان حکم
از برپا کنندگان اصلی
جنگ جمل علیه حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ بوده است، ولی از آن‌جا که این
جنگ اولین جنگ میان مسلمانان بوده است و عده‌ای از مسلمانان فریب چهره‌های صاحب
نام در
اسلام را خورده بودند و هنوز چهره واقعی آنان برای مسلمانان
آشکار نشده بود، به همین جهت حضرت پس از پایان جنگ فرمان عفو عمومی داده بودند، قهراً مروان هم مشمول عفو حضرت بود؛ وساطت امام حسن ـ علیه‌السلام ـ و امام حسین ـ علیه‌السلام ـ و یا در بعض روایات وساطت ابن عباس برای باز شدن راه بیعت مجدد و بازیابی موقعیت قبل جنگ برای مروان بوده است و امام علی ـ علیه‌السلام ـ با بیان جملاتی که نقل شده، خواستند چهره پنهان مروان را برای مردم آشکار کنند. بنابراین شفاعت
امام حسن علیه‌السلام و امام حسین ـ علیه‌السلام ـ برخلاف میل و رضایت پدرشان نبوده است، علاوه این که حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ مظهر عفو و گذشت بوده و دنبال بهانه‌هایی بودند تا افراد خاطی را مورد عفو خود قرار دهند و در این روایت، در حقیقت حسنین ـ علیه‌السلام ـ بهانه‌ای شده‌اند تا
حضرت علی علیه‌السلام مروان بن حکم را مورد عفو خود قرار دهد.
احتمال دیگر این‌که آن دو
امام به این وسیله می‌خواستند بیان کنند که مروان به درجه‌ای از پستی رسید که
عفو عمومی حضرت شامل ایشان نمی‌شود؛ بلکه نیاز به وساطت خاص دارد.
در هر صورت این‌ها احتمالاتی بود که بیان شد؛ اما واقعیت این است که آن واقعه‌ای بود در شرایط خاص خودش که ما به‌روشنی از سر آن آگاهی نداریم.
پایگاه اسلام کوئست.
