• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سرزنش جهل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کليدواژه: جهل، سرزنش، نادانی، بدترین بیماری، بزرگ‌ترین مصیبت.


پرسش: در احادیث؛ جهل و نادانی با چه نگاهی مورد سرزنش قرار گرفته است؟


پاسخ: در احادیث؛ جهل و نادانی ناگوارترین بیماری، بزرگ‌ترین مصیبت، بدترین تنگدستی، زیانبارترین دشمنان و رسواترین کار زشت معرفی شده است.





ملاحظه آنچه اسلام در ابواب مختلف معرفت شناختی آورده، نشان می‌دهد که این آیین الهی، برای ساختن جامعه ارزشی مورد نظر خود، پیش و بیش از هر چیز دیگر، به اندیشه و شناخت و آگاهی، اهمیت داده و انسان‌ها را از خطر «جهل» و به کار نینداختن اندیشه، بر حذر داشته است؛ لذا جهل و نادانی، در آیات و روایات از نگاه‌های مختلف مورد سرزنش قرار گرفته است که در این جا به مواردی اشاره می‌شود:

۱.۱ - بزرگ‌ترین مصیبت

امام علی (علیه‌السّلام): «بزرگ‌ترین مصیبت، نادانی است». زیرا سبب انواع مصائب دنیوی و اخروی می‌گردد.
[۲] آقا جمال خوانساری، محمد، شرح بر غرر الحکم و درر الکلم، ج۲، ص۳۷۱، دانشگاه تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۶ش.

امام صادق (علیه‌السّلام): «هیچ مصیبت و بدبختی‌ای، بزرگ تر از نادانی نیست».

۱.۲ - ناگوارترین بیماری

امام علی (علیه‌السّلام): «ناگوارترین بیماری، نادانی است». «نادانی، بدترین بیماری است».

۱.۳ - بدترین تنگدستی

پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : «ای علی! هیچ تنگدستی‌ای، بدتر از نادانی نیست».
امام علی (علیه‌السّلام): «هیچ سرمایه‌ای به سان خردمندی و هیچ تنگدستی‌ای، مانند نادانی نیست».

۱.۴ - زیانبارترین دشمنان

امام علی (علیه‌السّلام): «هیچ دشمنی، زیانبارتر از نادانی نیست».
امام رضا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): «دوست هر انسانی خرد او است و دشمن او نادانی‌اش».
[۹] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۶.


۱.۵ - رسواترین کار زشت

امام علی (علیه‌السّلام):
«هیچ کار زشتی، رسوایی‌اش بیش از نادانی نیست».
«چقدر زشت است برای انسان خوش چهره که نادان باشد مانند خانه زیبایی که ساکنانش پلید باشند و یا باغی که جغد، آن را آباد کند. یا گله شترانی که گرگی از آن پاسداری کند».


۱. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، ص۱۸۵، قم، دار الکتاب الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.    
۲. آقا جمال خوانساری، محمد، شرح بر غرر الحکم و درر الکلم، ج۲، ص۳۷۱، دانشگاه تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۶ش.
۳. مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، ص۲۴۶، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.    
۴. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، ص۱۸۷.    
۵. لیثی واسطی، علی، عیون الحکم و المواعظ، ص۴۲، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.    
۶. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۵، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.    
۷. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، ص۳۳۴، محقق، صبحی صالح، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.    
۸. مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۳۰۴، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.    
۹. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۶.
۱۰. لیثی واسطی، علی، عیون الحکم و المواعظ، ص۵۳۴.    
۱۱. ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۰۶، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله « جهل و نادانی از نگاه احادیث »، تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۷/۲۵.    



جعبه ابزار