• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سجده مندوبه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه:سجده، سجده مندوبه، سجده واجب، سجده مستحب، ذکر سجده.

پرسش: در مقابل بعضی از آیات قرآن، کلمه سجده مندوبه آمده، در صورت امکان منظور از این سجده را ذکر کنید و ذکر مربوط به آن را بنویسید؟

پاسخ: سجده مندوبه همان سجده مستحب است و غیر از چهار سوره‌ای که سجده واجب دارند (سوره فصلت، سجده، نجم و علق)، در هر کجای قرآن سجده آمده باشد، سجده مستحب است. اگر کسی آن را انجام بدهد، ثواب و پاداش دارد.



در پاسخ به پرسش فوق، باید گفت: در مجموع دو نوع سجده داریم:
أ. سجده واجب؛
ب. سجده مستحب.

۱.۱ - سجده واجب

در سجده واجب باید بعد از قرائت آیه مربوط به سجده، به سجده رفته و ذکر مربوط به آن را بیان کند یا اگر فراموش کرد، هر موقع به خاطرش آمد، باید آن را انجام دهد.
[۱] توضیح المسائل، باب احکام سجده‌های واجب.


۱.۱.۱ - سوره‌های دارای سجده واجب

سوره‌هایی که سجده واجب دارند، چهار تا می‌باشند که عبارت‌اند از: ۱. سوره سجده آیه ۱۵؛
۲. فصلت آیه ۳۷؛
۳. نجم آیه ۶۲؛
۴. علق آیه ۱۹.

۱.۲ - سجده مستحب

سجده مندوبه همان سجده مستحب است و غیر از موارد بالا یعنی به غیر از چهار سوره که اشاره شد، در هر کجای قرآن سجده آمده باشد، سجده مستحب است. اگر کسی آن را انجام بدهد، ثواب و پاداش دارد؛ به عنوان نمونه به چند سوره از سوره‌هایی که سجده مستحبی دارند، اشاره می‌شود:

۱.۲.۱ - سوره‌های دارای سجده مستحب

۱. سوره اعراف آیه ۲۰۶؛
۲. سوره رعد آیه ۱۵؛
۳. سوره نحل آیه ۵۰؛
۴. سوره مریم آیه ۵۸؛
۵. سوره حج آیه ۱۸ و ۷۷.


برای این منظور، به آیه ۲۵۶ سوره مبارکه اعراف اشاره می‌کنیم:

۲.۱ - آیه ۲۵۶ سوره اعراف

خداوند می‌فرماید: «انَّ الَّذِینَ عنِدَ رَبِّکَ لایَسْتَکْبِروُنَ عن عِبادَتِهِ ویُسَبَّحُوَنَهُ وَ لَهُ یَسْجُدُون»؛ «آن‌ها که در مقام قرب نزد پروردگار تو هستند. هیچ از عبادت او تکبر نمی‌ورزند، و او را تسبیح می‌گویند و سجده می‌کنند».
انسان وقتی که به بیان و مفهوم آیه توجهی نمی‌کند، باید به منزله شکر نعمت‌های او سر به آستان سجده گذارد و او را ستایش کند؛ چراکه مقربان درگاه خداوند، سه دسته هستند که توصیف آن‌ها استکبار نکردن، تسبیح نمودن و سجده کردن می‌باشد.

۲.۲ - روایتی از امام صادق

از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده که فرمود: نزدیک‌ترین حالات بنده به پروردگار، سجده است.

۲.۳ - روایتی دیگر

ذَرِیح مُحاربی گوید: حضرت امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: هر مؤمنی جهت نعمتی، سجده شکر به جای آورد، خداوند برای او به جهت این سجده، ده حسنه بنویسد و ده گناه از نامه عمل او محو سازد و ده درجه برای او در بهشت بالا برد.
[۱۴] شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص۸۲ و ۸۳، ترجمه علی‌اکبر غفاری، تهران، انتشارات نشر صدوق، ۱۳۶۷ ش.



اما ذکر سجده عبارت است از: «لا اِلهَ اِلَّا الله حَقّاً حَقّاً، لا اِلهَ اِ لاالله و اِیمَانَاً وَ تَصْدِیقَاً، لا اِلهَ اِلَّا الله عُبُودِیَّهً وَرِقّاً، سَجَدْتُ لَکَ، یا رَبِّ تَعَبُّداً، لا مُسْتَنْکِفَاً وَلا مُسْتَکْبِراً، بَلْ انا عَبْدٌ ذَلیلٌ ضَعِیفٌ خائِفٌ مُسْتجیِرٌ».


۱. توضیح المسائل، باب احکام سجده‌های واجب.
۲. سجده/سوره۳۲، آیه۱۵.    
۳. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۷.    
۴. نجم/سوره۵۳، آیه۶۲.    
۵. علق/سوره۹۶، آیه۱۹.    
۶. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۶.    
۷. رعد/سوره۱۳، آیه۱۵.    
۸. نحل/سوره۱۶، آیه۵۰.    
۹. مریم/سوره۱۹، آیه۵۸.    
۱۰. حج/سوره۲۲، آیه۱۸.    
۱۱. حج/سوره۲۲، آیه۷۷.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۵۰۲، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین.    
۱۳. شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص۳۵،    
۱۴. شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص۸۲ و ۸۳، ترجمه علی‌اکبر غفاری، تهران، انتشارات نشر صدوق، ۱۳۶۷ ش.




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «سجده مندوبه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۲۸.    



جعبه ابزار