• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زینت اعمال

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: شیطان، زیبا، تزیین، تسویل، سول، سولت، جلوه دادن اعمال زشت.

پرسش: معنای «تسویل» و «زینت دادن اعمال زشت توسط شیطان» چیست؟

پاسخ: تسویل به معنای زیبا جلوه دادن زشتی‌ها است که البته با نوعی فریب همراه است.




واژه «تسویل» مصدر «سول» به معنای جلوه دادن چیزی است که نفس آدمی بر آن حریص است، به گونه‌ای که زشتی‌هایش هم در نظر زیبا می‌شود.
«سولت له نفسه کذا، زینته له»؛ نفس او فلان چیز را برایش تسویل نمود؛ یعنی آن را برایش زیبا جلوه داد. «التسویل : تحسین الشی‌ء و تزیینه و تحبیبه الی الانسان لیفعله او یقوله»؛ تسویل؛ یعنی نیکو نمودن، تزیین و محبوب کردن چیزی برای انسان، تا آن کار را انجام دهد یا آن حرف را بگوید.
بنابراین، تسویل به معنای زیبا جلوه دادن زشتی‌ها است که البته با نوعی فریب همراه است. چنانچه در قرآن مشاهده می‌کنیم:
«و جاؤ علی قمیصه بدم کذب قال بل سولت لکم انفسکم امرا»؛


و پیراهن او را با خونی دروغین (آغشته ساخته، نزد پدر) آوردند، گفت: هوس‌های نفسانی شما این کار را برایتان آراسته نمود.
برادران یوسف (علیه‌السّلام) برای فریب دادن یعقوب (علیه‌السّلام) که دروغ آنها را باور کند، پیراهن یوسف را که آغشته به خونی دروغین کرده بودند، به یعقوب نشان دادند و گفتند: این پیراهن خون آلود یوسف است. آنان از خون یک بز پیراهن یوسف را آغشته کرده بودند، ولی یادشان رفته بود که پیراهن را پاره پاره کنند و همین سالم بودن پیراهن دروغ گویی آنان را آشکار کرد؛ زیرا اگر یوسف را گرگ خورده بود، به طور طبیعی پیراهن او پاره پاره می‌شد. آنها با این پیراهن و با گریه‌ای که می‌کردند سعی داشتند که خود را بی گناه قلمداد کنند. یعقوب سخن آنان را باور نکرد و علاوه بر شواهد و قرائن موجود، دل او گواهی می‌داد که یوسف زنده است؛ لذا در پاسخ آنان گفت؛ بلکه نفس شما کار زشتی را در نظرتان زیبا جلوه داده است.
[۵] جعفری، یعقوب، کوثر، ج۵، ص۳۵۵، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.

در آیه دیگری از قرآن می‌خوانیم: «ان الذین ارتدوا علی ادبارهم من بعد ما تبین لهم الهدی الشیطان سول لهم و املی لهم»؛ کسانی که بعد از روشن شدن هدایت برای آنها، پشت به حق کردند، شیطان اعمال زشتشان را در نظرشان زینت داده و آنان را با آرزوهای طولانی فریفته است.


گفتنی است که «تسویل» در همه جا یا از طرف شیطان است، و یا از طرف نفس و جنود شیطان که می‌خواهند انسان را فریب دهند.
[۷] مصطفوی، حسن، تفسیر روشن، ج۱۱، ص۳۶۳، تهران، مرکز نشر کتاب، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.



قرآن کریم در آیات متعدد به این نکته اشاره می‌کند که شیطان هنگامی که می‌خواهد در انسان نفوذ کند و او را از راه هدایت منحرف سازد، اعمال زشت را در نظرش زیبا جلوه می‌دهد؛ به عنوان نمونه می‌فرماید: «و اذ زین لهم الشیطان اعمالهم»؛ هنگامی را که شیطان، اعمال آنها (مشرکان) را در نظرشان زیبا جلوه داد.
گفتنی است که شیطان همواره در کمین انسان است. وقتی ببیند که انسان دست به کار خلاف می‌زند و آمادگی گمراه شدن را پیدا کرده، فورا به سراغ او می‌رود و با وسوسه‌های خود هر گونه شک و تردید را در ارتکاب گناه از او می‌گیرد و آن کار را چنان در برابر او آرایش می‌دهد که انسان خیال می‌کند آن کار خوبی است.

۴.۱ - تحریک عواطف درونی

شیطان اعمال انسان را به وسیله تحریک عواطف درونی مربوط به آن عمل تزیین می‌کند؛ یعنی در دل انسان می‌اندازد که فلان کار، کار بسیار خوبی است. در نتیجه انسان از عمل خود لذت می‌برد و قلبا آن را دوست می‌دارد. قلب آن قدر متوجه آن عمل می‌شود که دیگر فرصتی برایش نمی‌ماند تا در عواقب وخیم و آثار سوء و شوم آن اندیشه‌ای کند.

۴.۲ - قلمرو نفوذ شیطان

این کار شیطان انحصار در اعمال ندارد، بلکه شامل عقاید، افکار و اقوال هم می‌شود؛ یعنی این سه بخش ( عقاید ، اقوال و افعال) در قلمرو نفوذ شیطنت شیطان قرار دارد. شیطان یک فکر یا یک سخن و یا یک کار را برای انسان زیبا نشان می‌دهد، آن وقت انسان تصور می‌کند این کار که در حقیقت خلاف فطرت انسانی و تعالیم الهی است، کار خوبی است.

۴.۳ - فریب مشرکان قریش

در آیه فوق که در ارتباط با جنگ بدر نازل شد، قرآن کریم می‌فرماید؛ در جنگ بدر نیز شیطان به سراغ مشرکان قریش آمد تا آنها را در جنگ با مسلمانان محکم‌تر کند و شک و تردید آنها را از بین ببرد. شیطان اعمال آنها را برایشان زیبا جلوه داد و آنها را وسوسه کرد که شما توان بیشتری دارید؛ تعداد شما زیاد است؛ بنابراین امکان ندارد که مسلمانان بر شما غلبه کنند. من نیز یاورتان هستم و به شما پناه می‌دهم و پیروزی شما را تضمین می‌کنم! مشرکان قریش با وسوسه شیطان باور کردند که مسلمانان را شکست خواهند داد. اما سرانجام شیطان پس از تحریک آنان در گرماگرم نبرد آنها را رها کرد و آنان در برابر لشکر خدا دچار شکست سنگینی شدند.


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص۴۳۷، دمشق، بیروت، دارالقلم، الدارالشامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.    
۲. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۱، ص۳۵۰، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.    
۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۱، ص۳۵۰، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.    
۴. یوسف/سوره۱۲، آیه۱۸.    
۵. جعفری، یعقوب، کوثر، ج۵، ص۳۵۵، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
۶. محمد/سوره۴۷، آیه۲۵.    
۷. مصطفوی، حسن، تفسیر روشن، ج۱۱، ص۳۶۳، تهران، مرکز نشر کتاب، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
۸. انفال/سوره۸، آیه۴۸.    
۹. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۹۷، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «زینت اعمال»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱/۲۲.    



جعبه ابزار