• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زنان در روز عاشورا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: زنان، کربلا، جنگ، شهادت، روز عاشورا.
پرسش: آیا کسی از زنان در روز عاشورا با سپاه دشمن جنگید و به شهادت رسید؟
پاسخ:پاسخ در دو بخش زیر بیان می‌شود.



براساس برخی از منابع تاریخی، تنها یک خانم از جمع بانوانی که در روز عاشورا حضور داشتند، شهید شد (نه دو تا)، که این زن یا ام‌وهب (مادر وهب) است و یا همسر وهب. البته درباره شهادت ام‌وهب نیز نقل‌های متفاوتی وجود دارد. نقل‌های موجود در منابع تاریخی و حدیثی کربلا چنین است:

۱.۱ - دیدگاه اول

وقتی عبد‌اللّه بن عمیر کلبی، همسر ام‌وهب، شهید شد، ام وهب نزد جنازه همسر آمد و خاک را از صورت او پاک کرد و گفت: « بهشت بر تو گوارا باشد»، در این هنگام شمر بن ذی‌الجوشن به غلام خود دستور داد که با عمود بر سر ام‌وهب بزند، او هم این جنایت را انجام داد و ام‌وهب در اثر این ضربه به شهادت رسید.

۱.۲ - دیدگاه دوم



۱.۲.۱ - شهادت ام‌وهب

در برخی منابع آن‌چه در بالا ذکر شد، درباره خود وهب فرزند عبد‌الله کلبی نقل کرده‌اند؛ یعنی وقتی وهب شهید شد، مادر او نزد جنازه پسر آمد و ام‌وهب به‌وسیله ضربه عمود شهید شد.
[۲] خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه السلام‌، ج ۲، ص ۱۵ ـ ۱۶، انوار الهدی، قم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.


۱.۲.۲ - شهادت همسر وهب

اما در برخی منابع نقل شده است که مادر وهب شهید نشد؛
[۴] سید بن طاووس‌، اللهوف علی قتلی الطفوف،‌ ص ۱۰۵ ـ ۱۰۶، انتشارات جهان، تهران، چاپ اول، ۱۳۴۸ش.
بلکه وقتی همسر وهب آمد و خون را از صورت وهب پاک کرد، شمر به غلام خود دستور داد تا با عمودی که در دست دارد بر آن زن ضربه بزند که او هم این کار را انجام داد و همسر وهب در اثر این ضربه بر سر او به شهادت رسید.


بدون تردید در طول تاریخ اسلام و به ویژه تشیع، زنان از سهم به‌سزایی برخوردار بوده‌اند و عاشورا نیز برهه‌ای از همین تاریخ سراسر صبر و ایثار و مقاومت و خودآگاهی است. مهم‌ترین آثار حضور زنان در کربلا ـ چه از اولاد امام علی علیه‌السلام و چه از بنی‌هاشم یا دیگران ـ «همدلی و همراهی با نهضت مردانه امام حسین علیه‌السلام» و «آموزش صبر و روحیه مقاومت و پایداری» بود.




۳.۱ - اول

آن‌چه مسلم و قطعی بوده، این است که در عاشورا و نیز دیگر جنگ‌های پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، امام علی ـ علیه‌السلام ـ و ... بنا نبود که بانوان حضور مستقیم در نبردها داشته باشند و مانند مردان بجنگند، و همان‌طور که نقل شد، شهادت ام‌وهب و یا همسر وهب به جهت جنگیدن نبود.

۳.۲ - دوم

به علاوه امام حسین ـ علیه‌السلام ـ در عاشورا مانع جنگیدن ام‌وهب همسر عبداللّه بن عمیر کلبی بود (بنا بر نقل اول) شد که در ابتدا می‌خواست همراه شوهر خود به میدان برود که عبد‌اللّه از همسرش خواست به جمع زنان برگردد، ولی او نمی‌رفت؛ لذا امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به سراغ أم‌وهب رفت و آنان را دعا کرد و فرمود که به‌سوی زنان برگردد و با آنان بنشیند؛ زیرا زنان موظف به جنگ نیستند و ام‌وهب برگشت.

۳.۳ - سوم

هم‌چنین در برخی مقاتل معاصر نقل شده که مادر عمرو بن جناده پس از شهادت پسرش، سر او را گرفت و مردی را به‌وسیله آن کشت، سپس شمشیری گرفت و با رجزخوانی به میدان رفت که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ او را به خیمه‌ها برگرداند.
[۸] مقرّم، عبدالرزاق‌، مقتل الحسین علیه السلام، ص ۲۶۴، مؤسسة الخرسان للمطبوعات‌، بیروت، ۱۴۲۶ق.




۱. نویری، نهایة الأرب فی فنون الأدب‌، ج ۲۰، ص ۴۵۰، دارالکتب و الوثائق القومیة، قاهره، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.    
۲. خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه السلام‌، ج ۲، ص ۱۵ ـ ۱۶، انوار الهدی، قم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
۳. سید بن طاووس‌، اللهوف علی قتلی الطفوف،‌ ص ۶۳.    
۴. سید بن طاووس‌، اللهوف علی قتلی الطفوف،‌ ص ۱۰۵ ـ ۱۰۶، انتشارات جهان، تهران، چاپ اول، ۱۳۴۸ش.
۵. مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۷، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    
۶. کرکی حائری، سید محمد، تسلیة المجالس و زینة المجالس‌، ج ۲، ص ۲۸۶، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.    
۷. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک‌، ج ۵، ص ۴۳۰، دارالتراث‌، بیروت، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق.    
۸. مقرّم، عبدالرزاق‌، مقتل الحسین علیه السلام، ص ۲۶۴، مؤسسة الخرسان للمطبوعات‌، بیروت، ۱۴۲۶ق.



پایگاه اسلام کوئست.    






جعبه ابزار