• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زایا بودن بادها

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: نزول باران، زایا بودن بادها، تلقیح، باد، ذخیره‌سازی آبها.

پرسش: معنای زایا بودن بادها چیست و اینکه در قرآن آمده که شما توانایی ذخیره‌سازی آبها را ندارید، آیا با صنعت سدسازی نقض نمی‌شود؟!

پاسخ:



قرآن کریم در مورد باران و نزولات آسمانی و چگونگی نزول آنها می‌فرماید: «وَ أَرْسَلْنَا الرِّیاحَ لَواقِحَ فَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَسْقَیْناکُمُوهُ وَ ما أَنْتُمْ لَهُ بِخازِنِینَ»؛ و بادها را باردارکننده فرستادیم، و از آسمان آبی نازل کردیم و شما را با آن سیراب ساختیم و شما ذخیره‌کننده آن نیستید.

در این آیه به‌عنوان نمونه‌ای از آن پدیده‌ها که خزانه و گنجینه آن نزد خداست، ولی آن‌ را به مقدار معینی فرود می‌آورد، از باران یاد می‌کند و می‌فرماید: ما بادها را بارور کننده فرستادیم؛ پس، از آسمان آبی فرود آوردیم.


کلمه «لواقح» جمع «لاقحه» از ماده «لقح» به فتحه لام و سکون قاف است. لقح به معنای باردار کردن است.

«لقح النّخلة» یعنی گرد خرمای نر را به خرمای ماده پاشید و آن‌ را باردار کرد.
[۲] قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ‌۶، ص ۱۹۹، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ ش.


لواقح بادهایی که ابرها را تلقیح می‌کنند تا حامل آب گردند.

تلقیح حیوان، باردار کردن اوست.
[۳] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق، بلاغی، محمدجواد، ج ‌۶، ص ۵۱۳، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ ش.



امروزه در مباحث گیاه‌شناسی اثبات شده است که مسئله نر و مادگی در تمام گیاهان وجود دارد و بادها در وزش خود ذراتی از گرد گل گیاه نر را به گیاه ماده منتقل می‌کنند و آن‌ را بارور می‌سازند. قرآن مجید در آیه مورد بحث از همین حقیقت پرده برمی‌دارد و می‌فرماید: ما بادها را برای کار تلقیح فرستادیم. جمله «فَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَسْقَیْناکُمُوهُ»، اشاره به باران است که از ابرها فرو می‌ریزد.

جریان هوا و تغییرات مهمی که در جوّ اتفاق می‌افتد، باعث پیدا شدن بادهایی می‌شود که ابرها را به حرکت درمی‌آورند و بارور می‌سازند. همان‌گونه که در عالم گیاه و حیوان از ملاقات دو جنس نر و ماده و تلقیح آنان، زایش به وجود می‌آید، در جوّ زمین هم از به هم رسیدن ابرهایی که بارهای مثبت یا منفی دارند، ابرهای باران‌زا به وجود می‌آید و باران می‌بارد و این تلقیح به‌وسیله باد انجام می‌شود. ولی در این آیه به نقش باد در تلقیح ابرها اشاره شده است، نظیر:

۳.۱ - آیه ۴۸ سوره روم

«اللَّهُ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیاحَ فَتُثِیرُ سَحاباً فَیَبْسُطُهُ فِی السَّماءِ کَیْفَ یَشاءُ وَ یَجْعَلُهُ کِسَفاً فَتَرَی الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ»؛ خداست آن‌که بادها را می‌فرستد که ابر را برمی‌انگیزانند، پس آن‌ را در آسمان آن‌گونه که بخواهد می‌گستراند و پاره پاره‌اش می‌کند، پس باران را بینی که از خلال آن بیرون می‌آید.

۳.۲ - توضیح

در آیه مورد بحث پس از ذکر چگونگی نزول باران، اضافه می‌کند که ما شما را به‌وسیله آن سیراب می‌کنیم و شما ذخیره کننده آن نیستید. اشاره به این‌که خداوند ضمن سیراب کردن بندگان و زراعت‌ها و چهارپایان آنان، مقداری از آب را هم ذخیره می‌کند و آب در دل زمین فرو می‌رود و سپس به‌صورت چشمه‌ها ظاهر می‌شود و رودها به وجود می‌آیند و بشر در مواقعی هم که باران نمی‌بارد، از آن استفاده می‌کند و یکی از نعمت‌های بزرگ خداوند، ذخیره‌سازی آب در زمین است.


حال ممکن است که پرسشی مطرح شود مبنی بر اینکه چه‌گونه خدا بیان داشته که شما نمی‌توانید ذخیره‌سازی کنید، با آنکه امروزه بشر با ساخت سدهای عظیم، آب را ذخیره‌سازی می‌کند؟!

در پاسخ می‌توان گفت که سدسازی در مقیاس‌های کوچک‌تر از قبل از اسلام هم وجود داشته و مطمئناً آیه فوق، ناظر به امکان نداشتن سدسازی نیست؛ اما بدیهی است ظرفیت مخازن و سدهای نوین ساخت بشر نیز در مقابل اقیانوس‌هایی که منبع عظیم ذخیره آب هستند، بسیار ناچیز به شمار آمده و می‌توان گفت که انسان هیچ‌گاه به توانایی ذخیره‌سازی این حجم سنگین از آب دست نخواهد یافت.

البته برخی گفته‌اند جمله: «ما أَنْتُمْ لَهُ بِخازِنِینَ» (شما توانایی حفظ و ذخیره کردن این آبها را ندارید)، ممکن است اشاره به ذخیره کردن آب باران قبل از نزولش باشد؛ یعنی شما نمی‌توانید آب را در این ابرها که منابع اصلی باران‌اند، ذخیره‌سازی کنید.




۱. حجر (۱۴)، آیه ۲۱.    
۲. قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ‌۶، ص ۱۹۹، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ ش.
۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق، بلاغی، محمدجواد، ج ‌۶، ص ۵۱۳، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ ش.
۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق، بلاغی، محمدجواد، ج ‌۶، ص ۱۰۸،    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‌۱۲، ص ۱۴۶، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۶. روم (۳۰)، آیه ۴۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‌۱۱، ص ۶۲، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    



پایگاه اسلام کوئست.    



جعبه ابزار