• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

روایت و حدیث

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: حدیث، علم حدیث، روایت، سنت، دین، امام، پیامبر.

پرسش: چه تفاوت‌هایی بین حدیث، سنت، اثر و روایت وجود دارد و هر کدام دارای چه پیشینه‌ای است؟

پاسخ: روایت در لغت به معنای حمل است و در علم حدیث‌شناسی مترادف حدیث و سنت می‌باشد که گفتار، فعل و تقریر معصوم را نقل یا حمل می‌کند.


روایت، در لغت به معنای حمل است؛ چنان‌که گویند: «رَوَی الْبَعِیرُ الْمَاءَ»؛ شتر آب را حمل کرد و به شخص سیراب به خاطر آشامیدن آب «ریّان» می‌گویند.
[۱] فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج۱، ص۲۴۶، منشورات دارالرضی، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۱۹۸ - ۱۹۹، تحقیق:حسینی‌، سید احمد، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.    
همچنین به معنای داستان، قصه و نمایش‌نامه نیز آمده است.
[۳] بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی- فارسی، ص۴۴۶، «واژه روی»، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.
و به روز هشتم ذی الحجّه بدین جهت که حاجیان برای عزیمت به عرفات آب حمل می‌کنند، یوم الترویّه گفته شده است.
[۴] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۱۹۶، تحقیق:حسینی‌، سید احمد، کتاب‌فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.    

در اصطلاح علم حدیث‌شناسی روایت مترادف با معنای حدیث می‌باشد. و همان حوزه معنایی حدیث درباره روایت نیز جاری است، هر چند که اصطلاح روایت کاربرد کمتری نسبت به حدیث دارد. و به حدیث از آن جهت روایت گفته شده است که گفتار، فعل یا تقریر معصوم را نقل یا حمل می‌کند. راوی حدیث نیز در حقیقت حامل حدیث است.
[۵] نصیری، علی، حدیث‌شناسی، ج۱، ص۳۰، انتشارات سنابل، قم، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.


حدیث در اصطلاح علمای شیعه عبارت است از: «کلامی که حکایت کند از گفتار یا کردار یا تأیید و امضای پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) یا یکی از امامان معصوم (علیه‌السلام)».
[۶] عاملی، بهاء‌الدین، محمد بن حسین‌، الوجیزة فی علم الدرایة، ص۴، ‌ محقق، مصحح، احمدیان، مرتضی، کتاب‌فروشی بصیرتی، قم، چاپ اول، ۱۳۹۰ ق.    

اما حدیث در اصطلاح اهل سنت، عبارت است از: «کلامی که به پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) یا یکی از صحابه یا تابعین منتهی می‌شود. و به خاطر تشخیص و جدا کردن هر دو قسم از یکدیگر گاهی به کلامی که به صحابه و تابعین منتهی می‌شود اثر می‌گویند».
[۷] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۱۹، مؤسسه امام صادق (علیه‌السلام)، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۴ق.    


سنت در لغت به معنای راه و روش و طریقه است، و در اصطلاح عام، به معنای راه و روش پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) در گفتار و رفتار و تأیید دیگران می‌باشد.
[۸] ‌ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۶، ص۲۶۸، تحقیق، حسینی‌، سید احمد، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.    


اما سنت در اصطلاح علم حدیث‌شناسی بر گفتار و رفتار و تأیید معصوم (علیه‌السلام) – پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) و [[|امامان (علیهم‌السلام)]] اطلاق می‌شود.
[۹] سبحانی، جعفر، دروس موجزه فی علمی الرجال والدرایه، ج۱، ص۱۶۲.    


۱. ↑ فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج۱، ص۲۴۶، منشورات دارالرضی، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۱۹۸ - ۱۹۹، تحقیق:حسینی‌، سید احمد، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.    
۳. ↑ بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی- فارسی، ص۴۴۶، «واژه روی»، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.
۴. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۱۹۶، تحقیق:حسینی‌، سید احمد، کتاب‌فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.    
۵. ↑ نصیری، علی، حدیث‌شناسی، ج۱، ص۳۰، انتشارات سنابل، قم، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
۶. ↑ عاملی، بهاء‌الدین، محمد بن حسین‌، الوجیزة فی علم الدرایة، ص۴، ‌ محقق، مصحح، احمدیان، مرتضی، کتاب‌فروشی بصیرتی، قم، چاپ اول، ۱۳۹۰ ق.    
۷. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۱۹، مؤسسه امام صادق (علیه‌السلام)، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۴ق.    
۸. ↑ ‌ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۶، ص۲۶۸، تحقیق، حسینی‌، سید احمد، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.    
۹. ↑ سبحانی، جعفر، دروس موجزه فی علمی الرجال والدرایه، ج۱، ص۱۶۲.    


پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «روایت و حدیث»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۵/۱۰.    



جعبه ابزار