• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رفتار با غیرمسلمانان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه:مسلمان، اهل کتاب، اسلام، روایات اسلامی، انصاف، مهربانی.
پرسش : از نظر روایات اسلامی ، رفتار مسلمانان با غیر مسلمانان چگونه است؟
پاسخ :



اسلام ، دین فطرت پاک انسانی و آیین مهرورزی است و برای هدایت و سعادت همه بشریت آمده است. در روایات و احادیث، هم زیستی مسالمت آمیز و رعایت حقوق انسانی غیر مسلمانان، مورد تأکید است و پیشوایان اسلام پیوسته مسلمانان را به رعایت انصاف، ادای حقوق و پرهیز از آزار و اذیت پیروان مذاهب دیگر توصیه می نمودند.


در این جا به چند نمونه اشاره کنیم:

۲.۱ - روایت اول

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرماید:"هر کس به یکی از معاهدین اسلام، ستم روا دارد و بالاتر از طاقت او تکلیفی بر او تحمیل کند، در روز قیامت من خودم دشمن او خواهم بود".
[۱] ر. ک:صدر الدین بلاغی، عدالت و قضا در اسلام، ‌ص ۵۷.
[۲] زین العابدین، قربانی، اسلام و حقوق بشر، ص ۳۹۷. "من ظلم معاهداً و کلفه فوق طاقته فانا خصمه یوم القیامة".


۲.۲ - روایت دوم

هم چنین می فرماید:"هر کس اهل ذمه ( یهودی ، مسیحی و زرتشتی که در پناه اسلام اند) را آزار رساند،‌ مرا آزار رسانده است".
[۳] صدر الدین، بلاغی، عدالت و قضا در اسلام، ص ۵۷. "من آذی ذمیاً فقد آذانی".

امام علی (علیه السلام) نیز فرمود:"هر کس اهل ذمه را آزار رساند، گویا به من آزار رسانده است".

۲.۳ - روایت سوم

پیشوایان بزرگ اسلام خود را در برابر وضعیت معیشتی غیر مسلمانان نیز مسئول دانستند.
ابن عباس،‌ از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) نقل می کند که آن حضرت فرمود:"به فقرای همه ادیان الهی صدقه بدهید".
[۵] عفیف عبد الفتاح طباره، روح الدین الاسلامی، ص ۲۷۶."تصدقوا علی اهل الادیان کلها".


۲.۴ - روایت چهارم

امام علی (علیه السلام) در بخشی از نامه اش به مالک اشتر می فرماید:"ای مالک، مهربان باش و رعیت را با چشمی پر عاطفه و سینه ای لبریز از محبت بنگر؛ و چون درنده ای به غارت جان و مال آنان نپرداز. ای مالک، فرمان برداران تو از دو صنف بیرون نیستند:یا مسلمان و برادر دینی تو هستند، و یا پیروان مذهب بیگانه اند، که در این صورت همانند تو انسان اند".
[۶] نهج البلاغه، نامه ۵۳.     " واشعر قلبک الرحمة للرعیة و المحبة لهم، و اللطف بهم، و لا تکونن علیهم سبعاً ضاریا تغتنم أکلهم، فانهم صنفان:اما اخ لک فی الدین، او نظیر لک فی الخلق...".

باید توجه داشت که فرمان حضرت امیر المؤمنین (علیه السلام) به مالک اشتر، در زمانی صادر شده که تعداد مسلمانان در کشور مصر ناچیز بوده، و چند سالی از فتح مصر به دست سپاه اسلام نگذشته بود و طبعاً در این چند سال تنها عده قلیلی اسلام را پذیرفته بودند و اکثریت مردم هنوز مسیحی بودند.
[۷] مجله مکتب اسلام سال ۸، ش ۵، ص ۴۹.


۲.۵ - روایت پنجم

امام صادق (علیه السلام) در مورد حقوق اهل ذمه چنین می فرماید:"حق کسانی که در پناه مسلمانانند این است که آنچه را خدای عز و جل از آنان می پذیرد، بپذیری و مادامی که به عهد خدای عزوجل وفادارند، بر ایشان ستم نکنی".
[۸] وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۱۷۹، باب سوم،     "و حق اهل الذمة ان تقبل ما قبل الله عز و جل و لا تظلمهم ما وفوا لله عزوجل بعهده".



همچنین سفارش های اکیدی که از پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) و پیشوایان اسلام در مورد زندگی مسالمت آمیز مسلمین با پیروان مذاهب که در دیگر بلاد و کشورها زندگی می کنند ( حکومت های غیر اسلامی ) رسیده که در واقع همان روح هم زیستی مسالمت آمیز است که قرآن نیز بدان توصیه نموده است و نشان می دهد که اسلام اولا و بالذات با هیچ یک از غیر مسلمانان سر جنگ و ستیز ندارد.
امام علی (علیه السلام) در بخشی از نامه ی خود به مالک اشتر می فرماید:"اگر پیمانی بین تو و دشمنت بسته شد، و یا تعهد پناه دادن را باو دادی، جامه وفاء را بر عهد خویش بپوشان، و تعهدات خود را محترم بشمار و جان خود را سپر تعهدات خویش قرار ده؛ زیرا هیچ یک از فرائض الهی نیست که همچون وفای بعهد و پیمان، مردم جهان با تمام اختلافاتی که دارند، نسبت بآن این چنین اتفاق نظر داشته باشند حتی مشرکان زمان جاهلیت ، علاوه بر مسلمانان، آن را مراعات می‌کردند؛ چرا که عواقب پیمان شکنی را آزموده بودند. بنا بر این هرگز پیمان شکنی مکن، و در عهد خود خیانت روا مدار، و دشمنت را مفریب؛ زیرا غیر از شخص جاهل و شقی، کسی گستاخی بر خداوند را روا نمی‌دارد. خداوند عهد و پیمانی را که با نام او منعقد می‌شود با رحمت خود مایه آسایش بندگان، و حریم امنی برایشان قرار داده تا به آن پناه برند".
[۹] نهج البلاغة، نامه ۵۳.     "ان عقدت بینک و بین عدوک عقدة او البسته منک ذمة فحط عهدک بالوفاء و ارع ذمتک بالامانة،‌ و اجعل نفسک جنة دون ما أعطیت فانه لیس من فرائض الله شیء الناس اشدّ علیه اجتماعاً، مع تفرق اهوائهم،‌ و تشتّت آرائهم، من تعظیم الوفاء بالعهود".



نتیجه آن که،‌ توصیه پیشوایان اسلام در روابط با غیر مسلمانان، رعایت عدالت ، انصاف ، ادای حقوق و پرهیز از آزار و اذیت پیروان مذاهب دیگر است. مگر در صورتی که از آنان عهد شکنی و یا خیانتی سر بزند که در این صورت اسلام با قاطعیت دستور مقابله و خاموش کردن فتنه ها را صادر کرده و فرموده است. بگو:"ای اهل کتاب ! چرا افرادی را که ایمان آورده‌اند، از راه خدا باز می‌دارید، و می‌خواهید این راه را کج سازید؟! در حالی که شما (به درستی این راه) گواه هستید و خداوند از آنچه انجام می‌دهید، غافل نیست"!
[۱۰] سوره آل عمران/۳، آیه۹۹     "قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَها عِوَجاً وَ أَنْتُمْ شُهَداءُ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُون"‌.



۱. ر. ک:صدر الدین بلاغی، عدالت و قضا در اسلام، ‌ص ۵۷.
۲. زین العابدین، قربانی، اسلام و حقوق بشر، ص ۳۹۷. "من ظلم معاهداً و کلفه فوق طاقته فانا خصمه یوم القیامة".
۳. صدر الدین، بلاغی، عدالت و قضا در اسلام، ص ۵۷. "من آذی ذمیاً فقد آذانی".
۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۷، ص ۱۴۷.     "من آدی ذمیاً آذانی".
۵. عفیف عبد الفتاح طباره، روح الدین الاسلامی، ص ۲۷۶."تصدقوا علی اهل الادیان کلها".
۶. نهج البلاغه، نامه ۵۳.     " واشعر قلبک الرحمة للرعیة و المحبة لهم، و اللطف بهم، و لا تکونن علیهم سبعاً ضاریا تغتنم أکلهم، فانهم صنفان:اما اخ لک فی الدین، او نظیر لک فی الخلق...".
۷. مجله مکتب اسلام سال ۸، ش ۵، ص ۴۹.
۸. وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۱۷۹، باب سوم،     "و حق اهل الذمة ان تقبل ما قبل الله عز و جل و لا تظلمهم ما وفوا لله عزوجل بعهده".
۹. نهج البلاغة، نامه ۵۳.     "ان عقدت بینک و بین عدوک عقدة او البسته منک ذمة فحط عهدک بالوفاء و ارع ذمتک بالامانة،‌ و اجعل نفسک جنة دون ما أعطیت فانه لیس من فرائض الله شیء الناس اشدّ علیه اجتماعاً، مع تفرق اهوائهم،‌ و تشتّت آرائهم، من تعظیم الوفاء بالعهود".
۱۰. سوره آل عمران/۳، آیه۹۹     "قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَها عِوَجاً وَ أَنْتُمْ شُهَداءُ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُون"‌.



پایگاه اسلام کوئست    



جعبه ابزار