رعایت اصول اخلاقی در خانواده
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اصول اخلاقی، رعایت احترام، خانواده، قطع رابطه، صله رحم.
پرسش: خواهری دارم که بسیار تجملاتی، تشریفاتی، اهل طعنه و
کنایه و فردی حساس، مغرور، تندخو و
بخیل است. در مسائل خانوادگی برادرم دخالت می‌کند، بین برادرم و زن برادرم تبعیض قائل می‌شود. برخوردش با زن برادرم مناسب نیست. تلاش می‌کند آن‌ها از هم‌دیگر جدا شوند، با من هم رابطه خوب ندارد، از صداقت و سادگی مادرم سوء استفاده می‌کند، با هم‌دستی مادرم برای من دعا گرفته است و.... به نظر شما رفت‌و‌آمد خانوادگی با چنین شخصی چه‌گونه است؟ مصلحت را در چه می‌دانید؟
پاسخ:
اجرای اصول اخلاقی و رعایت احترام متقابل در نظام خانواده و جامعه، فضایی از صفا و صمیمیت، پاکی و
سلامت،
عشق و
محبت به وجود می‌آورد و
زندگی را سرشار از نشاط و معنویت می‌کند. با این وجود گاه دیده می‌شود که افرادی
اخلاق و آداب اسلامی را در
خانواده و جامعه رعایت نمی‌کنند یا حتی کارهایی انجام می‌دهند که مخالف با
اخلاق اسلامی است. در این‌گونه موارد نباید زود
قضاوت کرد و صریحاً با چنین افرادی مخالفت نمود؛ بلکه باید رفتار شایسته از خود نشان داد. احتمالاً آن‌ها متوجه زشت بودن رفتارهای خود نیستند و نمی‌دانند که این‌گونه رفتارها باعث اختلافات خانوادگی می‌شود. شاید خواهر شما هم یکی از این قبیل افراد باشد، بنابراین لازم است به این نکات
عمل کنید:
هیچ‌گاه با خواهرتان قطع رابطه نکنید. ابتدا سعی کنید که به صورت غیر مستقیم به ایشان بفهمانید رفتارها و برخوردهایش مناسب نیست. بهترین راه برای این‌کار این است که با مادرتان صحبت کنید و به وی عمداً نشان دهید که او را دوست دارید. وقتی مادرتان کاملاً نسبت به شما دید مثبت پیدا کرد، در مورد خواهر نیز با وی صحبت کنید و بگویید که خواهرم را بسیار دوست دارم، اما شاید بعضی رفتارهایش مناسب نباشد و به‌صورت روشن و مستند مواردی از رفتارهای نادرست او را که باعث اختلافات خانوادگی یا بی‌احترامی به دیگران شده است، یادآور شوید. سپس خواهش کنید که ایشان را نصیحت کند، به احتمال زیاد خواهر شما حرف مادرتان را قبول می‌کند و تا حدودی دست از کارهایش برمی‌دارد.
به‌جای مشاهده رفتارهای ظاهری ایشان، سعی کنید علت و انگیزه چنین رفتارها و برخوردهای وی را بشناسید. شاید برداشت نادرستی از زندگی و روابط خانوادگی دارد و یا سوء‌تفاهمی پیش آمده که نسبت به زن برادرش بدبین شده است؛ و هم‌چنین این‌که برای شما
دعا گرفته است، ممکن است به‌خاطر سوء تفاهمی باشد که پیش آمده؛ لذا سعی کنید نادیده بگیرید، شما می‌توانید در
اصلاح و بهبود روابط آن‌ها نقش بسیار مؤثری ایفا کنید؛ مثلاً پیش خواهرتان رفته و از قول خانم برادرتان بگویید که وی تعریف و تمجید شما را می‌کرد و هم‌چنین نزد آن یکی رفته و از قول خواهرتان بگویید که وی را بسیار دوست دارد و از این‌که گاه در زندگی شما دخالت کرده، اظهار ناراحتی می‌نمود و به نظر من او مایل است که بعد از این، روابط بهتری با شما برقرار کند، در این‌صورت مطمئن باشید که روابط آن‌ها بهتر خواهد شد، شاید به ذهن شما بیاید که گفتن این حرف‌ها
دروغ است و گفتن حرف دروغ
حرام می‌باشد؛ ولی توجه داشته باشید که دروغ گفتن در چند مورد حرام نیست؛ یکی از آن موارد اصلاح بین مردم و ایجاد
آشتی و
صلح میان خانواده‌ها است.
رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در وصیتی به
امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) فرمود: «
یا علی! ان اللّه احَبَّ الکذبَ فی الاصلاح و ابغض الصدقَ فی الفساد»؛
ای
علی!
خداوند دروغی را که باعث صلح و آشتی بین مردم شود، دوست دارد و از گفتن حرف راست که موجب
فتنه و
تفرقه گردد، بیزار می‌باشد.
در
روایت دیگری از
امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است که: «گفتن دروغ در تمام موارد حرام است، مگر در سه مورد ... یکی از آن موارد، شخصی است که می‌خواهد میان دو نفر صلح و آشتی برقرار کند و
کینه و
بدبینی را از میان آن‌ها برطرف سازد، پیش این چیزی و نزد آن چیز دیگری می‌گوید که میان آن دو الفت و محبت ایجاد کند».
بنابراین شما سعی کنید هرچه بیش‌تر با خواهرتان رفت‌و‌آمد داشته باشید، رفت‌و‌آمد و دیدوبازدید شما هم می‌تواند زمینه‌ای برای بهبود روابط آن‌ها باشد، و هم می‌توانید با رفتار، نحوه برخورد و سبک زندگی‌تان، الگوی مناسبی برای خواهرتان باشید. سعی کنید با احترام و از روی محبت با ایشان برخورد کنید، وقتی رفتار صادقانه و برخورد محبت‌آمیز شما را دید، قطعاً در رفتارهایش تجدیدنظر خواهد نمود و به این نتیجه خواهد رسید که
تندخویی،
غرور،
حسادت و تجملاتی بودن صفات پسندیده‌ای نیست؛ البته انتظار نداشته باشید که در مدت‌زمان کوتاه رفتار و نحوه نگرش او تغییر کند، شاید مدت‌ها طول بکشد؛ اما قطعاً رفتار و برخورد منطقی و شایسته شما بر وی اثر مثبت می‌گذارد.
بر فرض این‌که شما
یقین داشته باشید رفتار و گفتار شما هیچ تأثیری بر وی ندارد و ایشان به همان کارهایش ادامه خواهد داد، باز هم نمی‌توانید با ایشان قطع رابطه کنید،
صله رحم و دیدوبازدید بستگان یکی از دستورات اخلاقی
اسلام است.
تجملاتی بودن، غرور،
حسد و... خواهرتان دلیل نمی‌شود که شما با ایشان قطع رابطه کنید. آن‌چه بر شما لازم است رعایت کنید این است که سعی کنید تحت تأثیر اخلاق و رفتار ایشان قرار نگیرید.
در پایان این نامه چند کتاب برای شما معرفی شده است که مطالعه آن‌ها بسیار مفید و راه‌گشاست. شما می‌توانید این کتاب‌ها را تهیه نموده و اگر خواهرتان باسواد است، به ایشان هم پیشنهاد کنید که
مطالعه نمایند. یا حتی اگر ممکن است از طریق یکی دیگر از دوستانش که رابطه‌اش با وی خوب است، این کتاب‌ها را به وی ارسال کنید، شاید انگیزه بیش‌تری برای مطالعه نشان دهد و در عمل از آن‌ها استفاده کند. موفق و شادکام باشید.
۱. حسین مظاهری، اخلاق در خانه، انتشارات رئوف، ۱۳۷۱ ش.
۲. حسین مظاهری، خانواده در اسلام، انتشارات شفق، ۱۳۶۴ ش.
۳. احمد صادقی اردستانی، فاطمه الگوی زن مسلمان، دفتر تبلیغات اسلامی قم، چاپ اول، ۱۳۷۲ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «رعایت اصول اخلاقی در خانواده»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۹/۰۴.
