دلالت محتوای قرآن بر عدم تحریف آن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تحریف قرآن،
قرآن.
پرسش: آیا محتوای قرآن بر پیراستگی آن از
تحریف دلالت دارد؟
مرحوم
علامه طباطبایی (رحمه‌اللَّه‌علیه) معتقد است محتوای قرآن، خود بر پیراستگی‌اش از تحریف، گواهی می‌دهد. به اعتقاد ایشان، «آیات تحدّی قرآن، این کتاب آسمانی را دارای اوصافی دانسته و به همان‌ها تحدّی کرده‌اند و آن اوصاف، در مصحف کنونی موجودند».
البتّه سخن ایشان ناظر به این است که وجود مجموعه اوصاف مورد اشاره و هم‌افزایی آنها به صورت جمعی، خرد و وجدان را به چنان
یقین و اطمینانی می‌رساند، نه یکایک آن اوصاف.
خلاصه گفتار علامه طباطبایی چنین است: «می‌دانیم که کتاب نازل شده بر
حضرت محمد (صلی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله)، به صراحت یا کنایت، برای خود، ویژگی‌هایی برشمرده و دیگران را با همان‌ها به تحدّی فراخوانده است و این ویژگی‌ها در قرآن کنونی، موجودند. برای مثال،
فصاحت و
بلاغت بی‌همتای قرآن برای کسی که سخن فصیح و بلیغ را بازشناسد، مشهود است. از روزگار نزول قرآن تاکنون نمی‌توان نظم یا نثری یافت که بدین پایه از فصاحت و بلاغت رسیده باشد. این ویژگی در سراسر قرآن به چشم می‌خورد. قرآن کریم خود فرموده است:
«اَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْءَانَ وَ لَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُواْ فِیهِ اخْتِلَفًا کَثِیرًا؛
آیا در قرآن
تدبر نمی‌کنند که اگر از غیر خدا بود، بی‌گمان در آن اختلاف بسیاری می‌یافتند.»
نبود اختلاف و تناقض و ناهماهنگی میان آیات قرآن که این
آیه بدان اشارت دارد، همچنان در سراسر قرآن به فهم می‌آید و آیات قرآن با هماهنگی و سازواری شگفت کنار یکدیگر جای گرفته‌اند. معارف، حقایق و کلیات شرایع فطری، ظرایف عقلی و فضایل اخلاقی که قرآن کریم به ابتکار و ابداع آورده است، از وجوه دیگر
تحدّی قرآن است که اکنون در قرآن موجود است و عموم دانشمندان جهان نه تنها اهل لغت و ادبیات را به آن دعوت کرده و از جمله فرموده است:
«قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الْاِنسُ وَ الْجِنُّ عَلَی اَن یَاْتُواْ بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْءَانِ لَا یَاْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیرًا؛
بگو: اگر
انس و
جن گرد هم آیند تا چیزی مانند این قرآن بیاورند، نخواهند توانست، گرچه یکدیگر را یاری کنند.»
و: «اِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ• وَ مَا هُوَ بِالْهَزْلِ؛
در حقیقت، آن، سخنی قاطع و روشنگر است و آن
شوخی نیست.»
همه معارف قرآن کریم با همه وسعت خویش، گویی موجودی زنده و یگانه است و یک روح در کالبد آنها جریان دارد و همان، مبدأ و اساس معارف قرآنی است و اصلی است که همه بدان باز می‌گردند و آن اصل
توحید است که اگر یک یک معارف قرآن را باز کنیم، بدان می‌رسیم. قصص امت‌های گذشته، اخبار غیبی و پیش‌گویی حوادث آینده که به صراحت یا کنایت در قرآن عصر پیامبر آمده بودند، همگی در قرآن کنونی مشهودند. قرآن موجود، بر خلاف
تورات و
انجیل، انبیا را با شایسته‌ترین بیان‌ها وصف می‌کند؛ همان‌گونه که بایسته
طهارت دین و نزاهت انبیای الهی است. تفاوت قرآن کریم با این کتاب‌ها در این موضوع به‌خوبی نمودار است.
از جامع‌ترین اوصافی که قرآن کریم، خود را بدان وصف کرده است، "
ذکر" یا یادآوری خداست. این کتاب آسمانی، در وصف خودش، تأکید دارد که در راهنمایی انسان به سوی خدا همواره زنده است، همه جا از
اسمای حُسنا و
صفات علیای خدا نام می‌برد،
سنّت او را در صنع و ایجاد، باز می‌گوید، اوصاف ملائکه و کتب و رسل خدا را بر می‌شمارد، شرایع و احکام خدا را وصف می‌کند و از سرانجامِ امر خلقت یعنی
معاد و برگشت به سوی خدا و جزئیات
سعادت و
شقاوت و
آتش و
بهشت سخن می‌گوید و اینها جز ذکر و
یاد خدا نیست؛ همان که قرآن کریم، با قول مطلق، خود را بدان نامیده است».
این دلیل، بر مبنای علامه طباطبایی استوار است (که «
تبیین قرآن به قرآن» است) و بنا بر آن، متن و محتوای قرآن به تبیین خود می‌پردازد و خود را معرفی می‌کند و فراتر از شرح اسمی، حقیقت علوم خود را باز می‌گوید. با این حال، برخی محققان بر آن خرده گرفته‌اند که به
دور می‌انجامد؛ زیرا مدعا، سلامت قرآن از تحریف است و دلیل، خودِ قرآن است. نهایت آن که با این دلیل می‌توان ثابت کرد که همه محتوای قرآن موجود بر پیامبر نازل شده است، اما نمی‌توان ثابت کرد همه آن چیزی است که بر ایشان نازل گشته و چیزی از آن کاسته نشده است.
سایت حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «دلالت محتوای قرآن بر عدم تحریف قرآن» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۱۹.
