• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دست گذاشتن روی قبر هنگام فاتحه خواندن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: زیارت اهل قبور، فاتحه خواندن، دست گذاشتن روی قبر.

پرسش: دست گذاشتن روی قبر برای فاتحه خواندن آیا دلیل شرعی دارد؟ آیا دست گذاشتن روی قبر لازم است یا نه؟

پاسخ: بر سر مزار رفتن مستحب و یاد کردن اموات که فرصت عمل از آنها گرفته شده و به‌شدت نیازمند احسان و نیکی هستند عملی است بسیار پسندیده و دست گذاشتن روی قبر مستحب دیگری است نه اینکه اگر دست نگذاشت به مستحب اول عمل نکرده و از ثواب زیارت اهل قبور بی‌بهره باشد؛ بلکه در اینجا دو عمل مستحب وجود دارد: اولی حضور در کنار قبر مؤمنین و قرائت فاتحه و قرآن برای آنها، دومی هنگام قرائت، دست گذاشتن روی قبر که اگر انجام ندهد، فقط ثواب زیارت قبور را می‌برد، ولی ثواب دست گذاشتن را نخواهد برد.


روایات زیادی داریم که انسان با مردن پرونده‌اش بسته نمی‌شود، اگرچه خودش دیگر نمی‌تواند عمل انجام دهد، ولی دیگران در رابطه با او هر عمل نیکی انجام دهند یا خودش بنیان‌گذار عمل خوبی در جامعه باشد و یا امر ناروایی را امضا کند تا چندی که عمل نیک و بد او بین مردم رواج دارد، مؤسس و پایه‌گذار، بهره و حظی از آن می‌برد و در پرونده ثبت می‌شود.

درباره زیارت اهل قبور، چند روایت را بیان می‌کنیم:

۲.۱ - روایتی از امام رضا

امام رضا (علیه‌السلام) فرمودند: شخصی که به زیارت قبور می‌رود، لازم است رو به قبله نشسته و دست روی قبر بگذارد و هر چیزی که اراده کرده بخواند، مگر اینکه فرد زیارت‌شده معصوم باشد. در این صورت رو به قبر و پشت به قبله می‌نشیند.
[۱] شیخ صدوق، محمد بن علی، الهدایه، ‌ص۲۷، ‌قم، ۱۳۷۷ش.    
[۲] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۲، ص۱۶۹، بیروت، مؤسسة الوفا، چ۳، ۱۴۰۳ق.    


۲.۲ - روایتی دیگر

در روایت دیگری می‌فرمایند: هرگاه قبر مؤمنی را زیارت کردی روبه قبله بشین و دستهایت را روی قبر بگذار و این دعا را بخوان خداوندا به غربت فردی که از دنیا رفته رحم کن و تنهایی او را به وصل تبدیل ساز و وحشت و خوف او را از بین ببر و در رحمت و رضوان خویش قرارش ده و جزء افرادی که به آنها علاقه داشت و عشق می‌ورزید، قرارش ده.
[۳] قیومی اصفهانی، محمدجواد، موسوعة الادعیة، ص۱۰۴، الجزء الرابع، الصحیفة الصادقیه، مشهد، آستان مقدس رضوی.


۲.۳ - روایتی در کامل الزیارات

و در کامل الزیارات وارد شده است: هر کسی کنار قبر برادر دینی‌اش بیاید و دستش را روی قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره قدر را بخواند، چنین کسی روز قیامت از وحشت صحنه محشر در امان خواهد بود.
[۴] قمی، ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ص۳۲۰، فقاهت.    
[۵] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۲، ص۲۹۵، بیروت، مؤسسة الوفاء.    


۲.۴ - روایتی از امام صادق

در جای دیگر شخصی از امام صادق (علیه‌السلام) سؤال می‌نماید، چگونه دستم را روی قبر بگذارم؟ امام اشاره به زمین کرده و دست روی قبر گذاشتند؛ درحالی‌که رو به قبله نشسته بودند و عملاً کیفیت آن را آموزش دادند.
[۶] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۲، ص۲۹۵، بیروت، مؤسسة الوفاء.    


روایات زیادی در این رابطه وجود دارد که در جوامع روایی ما ذکر شده‌اند و از مجموع روایات استفاده می‌شود که بر سر مزار رفتن مستحب و یاد کردن اموات که فرصت عمل از آنها گرفته شده و به‌شدت نیازمند احسان و نیکی هستند عملی است بسیار پسندیده و دست گذاشتن روی قبر مستحب دیگری است نه این‌که اگر دست نگذاشت به مستحب اول عمل نکرده و از ثواب زیارت اهل قبور بی بهره باشد، بلکه در اینجا دو عمل مستحب وجود دارد؛ اولی حضور در کنار قبر مؤمنین و قرائت فاتحه و قرآن برای آنها، دومی هنگام قرائت دست گذاشتن روی قبر که اگر انجام ندهد، فقط ثواب زیارت قبور را می‌برد، ولی ثواب دست گذاشتن را نخواهد برد.

۱. عالم برزخ در چند قدمی ما، محمد اشتهاردی، یوسف، مهر ۱۳۸۱.
۲. منازل الآخره، شیخ عباس قمی، مؤسسه در راه حق، قم، ۱۳۶۵ش.

۱. ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، الهدایه، ‌ص۲۷، ‌قم، ۱۳۷۷ش.    
۲. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۲، ص۱۶۹، بیروت، مؤسسة الوفا، چ۳، ۱۴۰۳ق.    
۳. ↑ قیومی اصفهانی، محمدجواد، موسوعة الادعیة، ص۱۰۴، الجزء الرابع، الصحیفة الصادقیه، مشهد، آستان مقدس رضوی.
۴. ↑ قمی، ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ص۳۲۰، فقاهت.    
۵. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۲، ص۲۹۵، بیروت، مؤسسة الوفاء.    
۶. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۲، ص۲۹۵، بیروت، مؤسسة الوفاء.    



سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «دست گذاشتن روی قبر هنگام فاتحه خواندن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۶/۰۳.    



رده‌های این صفحه : ثواب اعمال | زیارت اهل قبور | قبر | مباحث اعتقادی | مباحث کلامی | مستحبات | معاد | معارف اسلامی
جعبه ابزار